Sezon na kleszcze w pełni! Jak skutecznie chronić się przed boreliozą?

Wraz z nadejściem wiosny i wzrostem temperatur, kleszcze stają się coraz bardziej aktywne. Te niewielkie pajęczaki stanowią poważne zagrożenie dla naszego zdrowia, przenosząc takie choroby jak borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu. W Polsce, ze względu na łagodne zimy, sezon na kleszcze wydłuża się, a przypadki ukąszeń odnotowywane są już od stycznia. Dlatego niezwykle istotne jest, aby wiedzieć, jak skutecznie chronić się przed tymi groźnymi pasożytami.

Kleszcze – ciche zagrożenie

Kleszcze to pajęczaki z podgromady roztoczy, które żywią się krwią ssaków, ptaków i gadów. Występują głównie w lasach liściastych i mieszanych, na łąkach oraz w miejskich parkach i ogrodach. Ich aktywność zależy od warunków atmosferycznych – łagodne zimy i ciepłe wiosny sprzyjają wcześniejszemu rozpoczęciu sezonu kleszczowego. W Polsce szczyt aktywności kleszczy przypada na maj-czerwiec oraz wrzesień-październik, jednak ze względu na zmiany klimatyczne, okres ich żerowania może się wydłużać.

Borelioza – podstępna choroba

Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, to wieloukładowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie z rodzaju Borrelia, przenoszone przez kleszcze. Objawy boreliozy są zróżnicowane i mogą obejmować:

• Rumień wędrujący – charakterystyczne zaczerwienienie skóry w miejscu ukąszenia, które pojawia się od 3 do 30 dni po kontakcie z kleszczem.
• Objawy grypopodobne – gorączka, bóle mięśni i stawów, zmęczenie.
• Późne objawy – zapalenie stawów, zaburzenia neurologiczne, problemy z sercem.

Wczesne rozpoznanie i leczenie boreliozy są kluczowe, aby uniknąć poważnych powikłań.

Jak chronić się przed kleszczami?

Aby zminimalizować ryzyko ukąszenia przez kleszcza i zachorowania na boreliozę, warto przestrzegać kilku podstawowych zasad:

1. Unikaj miejsc bytowania kleszczy: Kleszcze najczęściej występują w wysokiej trawie, na nieużytkach, w gęstych lasach czy na niekoszonych łąkach. Jeśli to możliwe, unikaj chodzenia w takich miejscach.
2. Odpowiedni ubiór: Wybierając się na spacer do lasu czy na łąkę, zakładaj długie spodnie i bluzy najlepiej ze ściągaczami. Dobrze sprawdzi się także naciąganie skarpetek na nogawki spodni i buty z wysokimi cholewkami.
3. Stosuj repelenty: Na odsłoniętą skórę u dorosłych i starszych dzieci stosuj środki odstraszające kleszcze.
4. Regularnie sprawdzaj skórę: Po powrocie z terenów, gdzie mogą występować kleszcze, dokładnie obejrzyj całe ciało, zwracając szczególną uwagę na miejsca takie jak pachwiny, pachy, okolice za uszami czy skóra głowy.
5. Szybkie usunięcie kleszcza: Jeśli zauważysz kleszcza na skórze, usuń go jak najszybciej za pomocą pęsety, chwytając go jak najbliżej skóry i delikatnie, ale stanowczo wyciągając. Unikaj wykręcania czy miażdżenia kleszcza.
6. Obserwuj miejsce ukąszenia: Po usunięciu kleszcza obserwuj miejsce ukąszenia przez kilka tygodni. Jeśli pojawi się rumień wędrujący lub inne niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem.

Szczepienia ochronne

W Polsce dostępne są szczepionki przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM), jednak nie ma szczepionki przeciwko boreliozie. Dlatego tak ważna jest profilaktyka i unikanie ukąszeń kleszczy.

Mity i fakty dotyczące kleszczy i boreliozy

Wokół kleszczy i boreliozy narosło wiele mitów. Oto niektóre z nich:

• Mit: Kleszcze spadają z drzew. Fakt: Kleszcze nie wspinają się wysoko; najczęściej przebywają na roślinach do wysokości około 1,5 metra i stamtąd przenoszą się na żywiciela.