Sprzedaż odziedziczonego mieszkania, domu czy samochodu wkrótce stanie się znacznie prostsza i szybsza. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę deregulacyjną, która likwiduje jeden z najbardziej uciążliwych obowiązków dla spadkobierców. Koniec z koniecznością dostarczania notariuszowi specjalnego zaświadczenia z urzędu skarbowego. To przełomowa zmiana, która skraca formalności i oszczędza czas tysiącom Polaków wchodzących w posiadanie majątku po zmarłych krewnych.
Nowe przepisy są częścią szerszego pakietu deregulacyjnego, który do tej pory koncentrował się głównie na ułatwieniach dla przedsiębiorców. Ta konkretna zmiana stanowi jednak wyjątek, przynosząc realną korzyść zwykłym obywatelom, którzy zmagali się ze skomplikowanymi procedurami prawa spadkowego. Zmiany obejmują nie tylko spadki, ale także darowizny od najbliższej rodziny oraz wprowadzają uproszczenia dla osób pobierających renty. To krok w stronę uczynienia polskiego prawa bardziej przyjaznym i zrozumiałym dla każdego.
Koniec z wizytą w urzędzie skarbowym. Co dokładnie się zmienia?
Najważniejsza zmiana, którą wprowadza podpisana przez prezydenta ustawa, dotyczy procesu sprzedaży majątku otrzymanego w spadku lub darowiźnie. Do tej pory, aby sfinalizować taką transakcję u notariusza, niezbędne było przedstawienie zaświadczenia wydanego przez naczelnika urzędu skarbowego. Dokument ten potwierdzał, że podatek od spadków i darowizn został zapłacony, spadkobierca został z niego zwolniony lub że zobowiązanie podatkowe uległo przedawnieniu.
Proces uzyskania takiego zaświadczenia często wydłużał całą procedurę o kilka tygodni, wymagając dodatkowych wizyt w urzędzie i składania wniosków. Nowe przepisy całkowicie likwidują ten wymóg, ale pod pewnymi warunkami. Ułatwienie dotyczy wyłącznie osób z tzw. zerowej grupy podatkowej, czyli najbliższej rodziny.
Od teraz, jeśli spadek lub darowizna pochodzi od małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierba, rodzeństwa, ojczyma lub macochy, notariusz nie będzie już wymagał zaświadczenia z urzędu skarbowego. Wystarczające będzie samo dokonanie zgłoszenia nabycia spadku lub darowizny do właściwego urzędu skarbowego w ustawowym terminie 6 miesięcy. To znaczące uproszczenie, które eliminuje zbędną biurokrację i pozwala na szybsze dysponowanie odziedziczonym majątkiem.
Podatek od spadków i darowizn. Kogo dokładnie dotyczy nowe uproszczenie?
Nowe przepisy są bezpośrednio powiązane z konstrukcją podatku od spadków i darowizn w Polsce. System ten opiera się na grupach podatkowych, które determinują wysokość ewentualnego podatku. Kluczowa jest tu wspomniana tzw. zerowa grupa podatkowa, która obejmuje najbliższych członków rodziny. Osoby te mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku, pod warunkiem zgłoszenia faktu otrzymania spadku lub darowizny w urzędzie skarbowym w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.
To właśnie tej grupy dotyczy rewolucyjna zmiana. Jeśli należysz do zerowej grupy i dopełniłeś obowiązku zgłoszenia, przy sprzedaży odziedziczonego mienia nie będziesz już musiał starać się o zaświadczenie dla notariusza. Należy jednak pamiętać, że spadkobiercy z dalszych grup (II i III), którzy płacą podatek na zasadach ogólnych, nadal będą musieli przedstawić odpowiedni dokument z urzędu skarbowego.
Warto przypomnieć, że w przypadku dalszego pokrewieństwa (grupa II i III) podatek jest naliczany od nadwyżki ponad kwotę wolną, a jego stawki mogą sięgać nawet 20% wartości otrzymanego majątku. Dlatego tak istotne jest zrozumienie, do której grupy podatkowej należymy i jakie obowiązki się z tym wiążą. Nowa ustawa upraszcza życie, ale tylko wybranej, najliczniejszej grupie spadkobierców.
Deregulacja nie tylko dla firm. Rząd upraszcza procedury dla obywateli
Podpisana ustawa jest częścią większego projektu deregulacyjnego, który rząd Donalda Tuska zapoczątkował w styczniu tego roku. Głównym celem inicjatywy jest likwidacja zbędnych barier prawnych i biurokratycznych, które utrudniają prowadzenie działalności gospodarczej. Wiele dotychczasowych zmian koncentrowało się na relacjach między przedsiębiorcami a organami skarbowymi, co budziło pewne zarzuty, że przeciętni obywatele niewiele na tym zyskują.
Zmiany w prawie spadkowym są dowodem na to, że deregulacja może przynieść korzyści wszystkim Polakom. Uproszczenie procedur związanych z dziedziczeniem i darowiznami to odpowiedź na powszechne narzekania na złożoność i czasochłonność formalności. To realne ułatwienie, które dotknie tysiące osób rocznie, często w trudnym dla nich okresie po stracie bliskiej osoby.
Eksperci podkreślają, że choć jest to krok w dobrym kierunku, polskie prawo spadkowe wciąż wymaga dalszych uproszczeń. Niemniej jednak, likwidacja obowiązku dostarczania zaświadczeń to sygnał, że ustawodawca dostrzega problemy zwykłych obywateli i jest gotów wprowadzać zmiany, które realnie poprawiają komfort załatwiania spraw urzędowych.
Nie tylko spadki. Uproszczenia także dla pobierających renty
Ustawa deregulacyjna wprowadza również inne istotne ułatwienie, które dotyczy osób otrzymujących renty. Do tej pory przepisy wymagały od nich comiesięcznego składania deklaracji podatkowych do urzędu skarbowego. Był to uciążliwy i często niezrozumiały obowiązek, generujący niepotrzebną pracę zarówno dla podatników, jak i dla administracji skarbowej.
Nowe regulacje kończą z tą praktyką. Zgodnie z ustawą, obowiązek składania deklaracji zostanie ograniczony. Wystarczy złożyć ją tylko raz, po otrzymaniu pierwszego świadczenia rentowego. Każda kolejna wypłata nie będzie już wymagała ponownego składania dokumentów. To kolejna zmiana, która redukuje biurokrację i oszczędza czas obywateli, szczególnie osób starszych i schorowanych, dla których comiesięczne wizyty w urzędzie lub pomoc w wypełnianiu formularzy były sporym wyzwaniem.
Zmiana ta, podobnie jak ta dotycząca spadków, pokazuje kierunek, w którym zmierza legislacja – w stronę większego zaufania do obywatela i eliminacji obowiązków, które nie przynoszą realnej wartości dla systemu podatkowego, a jedynie komplikują życie Polakom.
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie? Kluczowe terminy
Dla wszystkich osób, które planują sprzedaż odziedziczonego majątku lub właśnie są w trakcie załatwiania formalności spadkowych, kluczowa jest informacja o terminie wejścia w życie nowych przepisów. Zgodnie z zapisami ustawy, nowe, uproszczone zasady zaczną obowiązywać bardzo szybko.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Biorąc pod uwagę, że prezydent podpisał ją w miniony piątek, publikacji można spodziewać się w najbliższych dniach. Oznacza to, że już na przełomie czerwca i lipca 2024 roku spadkobiercy z najbliższej rodziny będą mogli korzystać z nowych, prostszych procedur u notariusza. Warto śledzić Dziennik Ustaw, aby mieć pewność co do dokładnej daty i móc w pełni skorzystać z wprowadzonych ułatwień.
