W 2025 roku Unia Europejska wprowadza rewolucyjne zmiany w regulacjach dotyczących smartfonów i tabletów, które mają wydłużyć ich żywotność i ograniczyć rosnącą falę elektrośmieci. Według danych Komisji Europejskiej, obywatele Unii produkują rocznie około 5 milionów ton elektrośmieci pochodzących ze smartfonów i urządzeń elektronicznych, co stanowi poważne zagrożenie dla środowiska i obciążenie gospodarki odpadami.
Statystyki i skala problemu
W 2022 roku na rynek UE trafiło ponad 14 milionów ton nowych urządzeń elektronicznych, z czego znaczna część szybko trafia do utylizacji z powodu krótkiego czasu użytkowania. Przeciętny Europejczyk generuje średnio 11 kg elektrośmieci rocznie, podczas gdy w Polsce wskaźnik ten sięga 14,6 kg, co plasuje nas powyżej średniej unijnej. Głównym powodem takiego stanu rzeczy jest szybkie zużycie urządzeń mobilnych, a także praktyki producentów zmuszające konsumentów do częstej wymiany sprzętu.
Ekspert ds. ochrony środowiska, prof. Janusz Mazur z Politechniki Warszawskiej, wskazuje: „Szybka rotacja smartfonów generuje olbrzymie ilości odpadów elektronicznych, które są trudne do recyklingu i zawierają toksyczne substancje. Nowe regulacje mają na celu przedłużenie życia tych urządzeń, co przyniesie korzyści zarówno środowisku, jak i konsumentom.”
Nowe wymogi Unii Europejskiej – co się zmienia od czerwca 2025?
Z dniem 20 czerwca 2025 roku producenci smartfonów i tabletów będą musieli dostosować swoje produkty do szeregu nowych standardów nakładanych przez UE. Najważniejsze z nich to:
- Wyższa odporność mechaniczna urządzeń – nowe smartfony muszą mieć minimum certyfikat IP52, co oznacza lepszą ochronę przed kurzem i wilgocią, znacząco zwiększającą trwałość urządzenia.
- Łatwiejszy dostęp do części zamiennych – producenci zobowiązani będą zapewnić dostępność podstawowych komponentów takich jak baterie, ekrany, aparaty, przez co najmniej 7 lat od daty zakupu urządzenia.
- Trwalsze i bardziej energooszczędne baterie – bateria ma zachować minimum 80% pojemności po 800 cyklach ładowania. Wymiana baterii ma być uproszczona i dostępna dla użytkowników bez specjalistycznego serwisu.
- Dłuższe wsparcie systemowe – urządzenia muszą otrzymywać aktualizacje systemu przez minimum 3 lata oraz poprawki bezpieczeństwa przez co najmniej 5 lat od daty premiery.
- Etykietowanie energetyczne – na opakowaniach i stronach producentów będą obowiązkowe przejrzyste etykiety informujące o trwałości, wymienialności baterii oraz efektywności energetycznej urządzenia.
Te wymagania mają na celu przeciwdziałać zjawisku planowego postarzania produktów, które prowadziło do obniżania wydajności i trwałości smartfonów, a w efekcie do szybkiej wymiany na nowszy model.
Korzyści dla konsumentów i środowiska
Zgodnie z wyliczeniami Komisji Europejskiej, wdrożenie tych przepisów może do 2030 roku doprowadzić do 30% redukcji produkcji elektrośmieci w krajach UE. Oznacza to zmniejszenie ilości odpadów o około 1,5 miliona ton rocznie.
Dodatkowo, konsumenci mogą zaoszczędzić nawet do 20 miliardów euro rocznie, co jest efektem rzadszej wymiany sprzętu i mniejszych kosztów serwisowych dzięki łatwiejszej dostępności części zamiennych. Analityk rynku telekomunikacyjnego, Anna Kowalska z firmy PMR, zauważa: „Nowe regulacje będą również stymulować producentów do tworzenia bardziej trwałych i naprawialnych produktów, co jest korzystne dla całego ekosystemu technologicznego.”
Jak zmiany wpłyną na rynek i producentów?
Producenci, którzy nie dostosują swoich produktów do nowych wymogów, będą narażeni na wysokie grzywny, a nawet zakaz sprzedaży swoich urządzeń na terenie Unii Europejskiej. To silny bodziec do zmiany polityki produkcyjnej, który wymusza na branży przejście na bardziej zrównoważony model biznesowy.
Ponadto, konsumenci zyskają większą kontrolę nad swoimi urządzeniami, co może zmienić nawyki zakupowe – zamiast kupować nowe modele co dwa lata, będą skłonni dłużej korzystać z posiadanego sprzętu.
Co mogą zrobić użytkownicy już dziś?
Eksperci radzą, by użytkownicy smartfonów dbali o swoje urządzenia, optymalizowali ustawienia baterii i korzystali z serwisów naprawczych zamiast wymieniać telefon na nowy. Dzięki nadchodzącym regulacjom łatwiejsza będzie również samodzielna wymiana zużytych podzespołów, co znacznie obniży koszty eksploatacji.
Prof. Mazur podkreśla: „Świadomość ekologiczna i ekonomiczna konsumentów w połączeniu z regulacjami UE to klucz do zmniejszenia negatywnego wpływu elektroniki na środowisko.”
