Od 1 stycznia 2025 roku w Polsce wejdą w życie zmiany w przepisach dotyczących segregacji odpadów, które wymuszą na mieszkańcach selektywną zbiórkę tekstyliów. Zgodnie z nowymi regulacjami, nie będzie już możliwe wyrzucanie zużytych ubrań, skarpetek, czy firan do kontenerów na odpady zmieszane. Wprowadzenie tej zmiany ma na celu poprawę recyklingu oraz zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko.
Co obejmują nowe przepisy?
Zgodnie z rozporządzeniem, od 2025 roku odpady tekstylne, takie jak odzież codzienna, sportowa, robocza, pościele, ręczniki, zasłony, a nawet obuwie, będą musiały być segregowane oddzielnie. W większości gmin tekstylia będą zbierane w wyznaczonych punktach, takich jak Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK). Przemiany te są częścią szerszego planu poprawy systemu gospodarowania odpadami w Polsce oraz realizacji polityki zrównoważonego rozwoju, która wkracza w życie w odpowiedzi na rosnące zanieczyszczenie środowiska i nadmierną produkcję odpadów.
W większości polskich gmin, odpady tekstylne będą musiały być dostarczane przez mieszkańców do odpowiednich punktów. Oznacza to, że nie będzie już możliwe wyrzucanie ubrań do kontenerów na odpady zmieszane, jak miało to miejsce dotychczas. W zamian, mieszkańcy będą zmuszeni do oddawania odzieży w specjalnych pojemnikach zlokalizowanych w PSZOK-ach lub korzystania z innych dostępnych opcji, takich jak zbiórki charytatywne.
Przykład gminy Stara Biała
W gminie Stara Biała (powiat płocki) wprowadzono zmiany, które wskazują na szeroki wachlarz produktów objętych nową segregacją. Odpady tekstylne będą musiały obejmować ubrania codzienne, sportowe, robocze, pościele, ręczniki, firany, zasłony, buty, a także inne akcesoria tekstylne, takie jak torby czy czapki. Gmina informuje, że mieszkańcy będą mogli oddawać zużytą odzież do PSZOK-u w Ogorzelicach. Z kolei w innych miejscowościach jak Wałcz, po 1 stycznia 2025 r. odpady tekstylne będą zbierane w podobny sposób, a osoby, które nie będą przestrzegać nowych regulacji, muszą liczyć się z karą finansową.
Kary za brak segregacji
Jednym z istotniejszych elementów wprowadzanych zmian będą kary za brak przestrzegania przepisów. Zgodnie z nowymi regulacjami, w przypadku braku segregacji tekstyliów, samorządy będą mogły nakładać grzywny na mieszkańców. W gminie Wiżajny (Podlaskie), opłata za wywóz odpadów wynosi obecnie 34 zł na osobę, ale brak segregacji podnosi ją aż do 68 zł. Z kolei w gminie Solina w Bieszczadach kara za nieprzestrzeganie przepisów wyniesie aż 100 zł. Warto zauważyć, że gminy takie jak Ustrzyki Dolne już teraz zapowiadają zwiększenie stawek, jeśli nie dojdzie do prawidłowej segregacji.
Jakie są cele zmian?
Wprowadzenie nowych przepisów ma na celu przede wszystkim minimalizowanie zużycia surowców oraz zmniejszenie ilości odpadów, które trafiają na wysypiska. Jak wyjaśnia gmina Wałcz, zmiany mają również na celu poprawę jakości środowiska poprzez segregację odpadów tekstylnych, które często trafiają na wysypiska, a ich recykling może przynieść korzyści ekologiczne i ekonomiczne.
Problemy z dostępnością PSZOK-ów
Wprowadzenie nowych przepisów wiąże się również z koniecznością dostosowania infrastruktury odpadowej. W Polsce w 2022 roku funkcjonowało 2127 punktów PSZOK, co oznacza, że średnio na 17 tys. osób przypada jeden taki punkt. W gminach, gdzie PSZOK-i są już obciążone dużą liczbą mieszkańców, może być problem z ich odpowiednią liczbą. W miastach takich jak Wrocław, w których miesięcznie trafia około 6 ton odzieży do PSZOK-ów, może wystąpić przeciążenie systemu.
Alternatywy i pomoc organizacji charytatywnych
Choć zmiany dotyczą głównie PSZOK-ów, to także organizacje charytatywne, takie jak Polski Czerwony Krzyż (PCK), mogą odegrać kluczową rolę w odbiorze zużytej odzieży. W miastach, gdzie nie ma wystarczającej liczby punktów, mieszkańcy mogą korzystać z kontenerów charytatywnych, by przekazać odzież na cele dobroczynne. Z kolei w większych miastach, jak Wrocław, chętnie organizowane są zbiórki organizacji non-profit, które odbierają odzież od mieszkańców.
Wzrost świadomości ekologicznej
Wprowadzenie nowych przepisów ma na celu także wzrost świadomości ekologicznej wśród Polaków. Wiele gmin już teraz prowadzi kampanie informacyjne, edukując mieszkańców o konieczności segregacji odzieży. Zgodnie z zaleceniami, mieszkańcy powinni być zachęcani do odpowiedzialnego postępowania z odpadami tekstylnymi, na przykład przez udostępnienie edukacyjnych materiałów informacyjnych i organizowanie warsztatów.
