W Polsce na drogach znajduje się już prawie 600 fotoradarów, które są zarządzane przez Główny Inspektorat Transportu Drogowego (GITD). Z tej liczby wzrost liczby urządzeń pomiarowych jest stały, co odzwierciedla rosnącą rolę systemów monitorowania prędkości w zapewnieniu bezpieczeństwa na drogach. Choć fotoradary nie cieszą się popularnością wśród kierowców, którzy uważają je za narzędzie represji, mają one na celu zmniejszenie liczby wypadków drogowych oraz eliminowanie piratów drogowych. Dodatkowo, funkcjonariusze GITD, nazywani przez niektórych „krokodylkami”, pełnią ważną rolę nie tylko w nadzorze fotoradarów, ale również w kontroli transportu drogowego.
Wysokie zarobki w GITD
Zainteresowanie wynagrodzeniami pracowników GITD wzrosło po ujawnieniu szczegółów w odpowiedzi na interpelację poselską, którą przedstawił wiceminister infrastruktury Stanisław Bukowiec. Okazało się, że pensje w tej instytucji są całkiem wysokie, co budzi pewne kontrowersje. Na czołowych stanowiskach zarobki są naprawdę atrakcyjne. Przykładowo, p.o. Głównego Inspektora Transportu Drogowego, Artur Czapiewski, zarabia 24 308,80 zł brutto miesięcznie, a w 2024 roku nie otrzymał żadnych nagród. Z kolei jego zastępca, Sławomir Nastał, osiąga pensję w wysokości 19 994,40 zł brutto, do której dochodzą nagrody w wysokości 23 tys. zł w 2024 roku.
Wysokie pensje dotyczą również dyrektorów biur GITD, którzy zarabiają około 20 tys. zł miesięcznie. W 2024 roku sumaryczne nagrody wypłacone tej grupie wyniosły aż 83 500 zł. Warto dodać, że dyrektor generalny GITD, Małgorzata Więckowska, otrzymuje pensję w wysokości 24 687,25 zł, a jej nagrody w 2024 roku wyniosły 8 tys. zł.
Średnie wynagrodzenie inspektorów GITD
Średnie wynagrodzenie brutto inspektorów transportu drogowego wynosi około 8 655,48 zł, co jest kwotą nieco wyższą od średniej krajowej. Warto jednak zaznaczyć, że wynagrodzenia w tej grupie są zróżnicowane, a najwyższe pensje mogą wynosić nawet 12 137,91 zł brutto miesięcznie. Natomiast najniższe wynagrodzenie dla inspektorów to około 6 tys. zł brutto. W sumie, na nagrody dla inspektorów w 2024 roku przeznaczone zostały 698 350 zł, które rozdzielono pomiędzy 279 inspektorów.
Wzrost liczby fotoradarów
GITD nie tylko nadzoruje istniejące urządzenia pomiarowe, ale również aktywnie rozwija system monitorowania drogowego, inwestując w nowe fotoradary. W ramach rozbudowy systemu CANARD, zainwestowano już ponad 180 milionów złotych, z czego 160 milionów złotych pochodziło ze środków unijnych. System ten, który obejmuje zarówno fotoradary stacjonarne, jak i mobilne, ma na celu zwiększenie skuteczności egzekwowania przepisów ruchu drogowego, szczególnie w miejscach o wysokim natężeniu ruchu.
Zadania GITD
GITD pełni kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa na polskich drogach, nie tylko poprzez monitoring prędkości. Inspektorzy transportu drogowego kontrolują transport towarowy i osobowy, wydają licencje oraz zapewniają zgodność z przepisami międzynarodowego transportu drogowego. Kontrolują również przewoźników, a także sprawdzają zgodność z normami w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych.
W sumie, GITD dysponuje blisko 600 fotoradarami i około 350 inspektorami, którzy pełnią swoje obowiązki na drogach całej Polski. Działania GITD mają na celu zmniejszenie liczby wypadków drogowych oraz poprawę bezpieczeństwa na polskich drogach. Dzięki ich pracy liczba ofiar śmiertelnych na drogach w Polsce systematycznie spada, chociaż wciąż jest to wyzwanie, przed którym stoi polski system transportu.
Kontrowersje i opinie kierowców
Choć fotoradary są skutecznym narzędziem w walce z piractwem drogowym, wielu kierowców uważa je za zbyt represyjne, zwłaszcza w kontekście rosnącej liczby urządzeń pomiarowych na polskich drogach. Warto zaznaczyć, że nałożenie kar za przekroczenie prędkości przy pomocy fotoradarów ma na celu przede wszystkim zapobieganie wypadkom i zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych. Niemniej jednak, niektóre samorządy wyrażają chęć rozbudowy własnych systemów monitorowania prędkości, co spotyka się z oporem wśród kierowców.
Brak uprawnień GITD do wystąpienia z wnioskiem o ukaranie właściciela pojazdu za niewskazanie osoby kierującej pojazdem
Główny Inspektor Transportu Drogowego nie ma uprawnień do kierowania do sądu wniosku o ukaranie właściciela pojazdu z art. art. 96 § 3 k.w. w zw. art. 78 ust. 4 p.r.d. […] Przyznane na mocy art. 50 ust. 1 pkt c) u.t.d. kompetencje Inspekcji Transportu Drogowego do kontroli przestrzegania przepisów ruchu drogowego realizowane mogą być w zakresie i na zasadach określonych w p.r.d. Zasady kontroli i je j zakres regulują przepisy art. 129a, 129g i 129h p.r.d., zawężając zakres podmiotowy w sprawie kierowania wniosku przez Inspekcję Transportu Drogowego o ukaranie do sądu jedynie do osób kierujących pojazdami. Natomiast zakres przedmiotowy działań Inspekcji ustawa ogranicza do wykroczeń związanych z naruszeniem ruchu drogowego. Odmówienie przez właściciela pojazdu ujawnienia danych osobowych kierującego pojazdem z naruszeniem obowiązku uiszczenia opłaty za przejazd po drodze krajowej nie mieści się ani w zakresie podmiotowym, ani przedmiotowym uprawnień Inspekcji do kierowania wniosku o ukaranie.
