Zmiany w polskim Kodeksie karnym mogą przynieść prawdziwą rewolucję. Nowy projekt przygotowany przez komisję kodyfikacyjną przy Ministerstwie Sprawiedliwości zakłada zlikwidowanie kary dożywotniego więzienia bez możliwości warunkowego zwolnienia, czyli tzw. „bezwzględnego dożywocia”. Co więcej, maksymalna kara pozbawienia wolności ma zostać skrócona z 30 do 25 lat. Eksperci wskazują, że te zmiany mogą złagodzić surowość polskiego prawa karnego i przywrócić bardziej zbalansowane podejście do wymiaru sprawiedliwości.
Koniec bezwzględnego dożywocia – co to oznacza?
W projekcie nowelizacji Kodeksu karnego pojawia się zapis o likwidacji kary dożywotniego więzienia bez możliwości wcześniejszego zwolnienia. Dotychczas, w niektórych przypadkach, przestępcy skazani na dożywocie nie mieli szans na zwolnienie, co krytykowane było przez wielu prawników i ekspertów. Nowe przepisy wprowadzą możliwość warunkowego zwolnienia nawet w przypadku najcięższych przestępstw, co zdaniem niektórych specjalistów ma na celu humanizację wymiaru sprawiedliwości.
Zmiana ta dotyka również maksymalnej długości kary pozbawienia wolności. Obecnie, polski system przewiduje karę do 30 lat więzienia, jednak projekt zakłada obniżenie tego limitu do 25 lat. Choć może to budzić kontrowersje, zwłaszcza w kontekście ciężkich przestępstw, w opinii wielu ekspertów zmiana ta stanowi próbę unowocześnienia i dostosowania polskiego prawa do standardów europejskich.
Restrykcje dotyczące dowodów – „owoce zatrutego drzewa”
Kolejnym istotnym elementem nowelizacji jest ograniczenie możliwości wykorzystywania dowodów zdobytych nielegalnie, znanych jako „owoce zatrutego drzewa”. Aktualnie, obowiązujące przepisy, wprowadzone w 2016 roku, pozwalają na szerokie stosowanie takich dowodów, co budzi wiele kontrowersji. Nowa propozycja zakłada, że dowody zdobyte w sposób niezgodny z prawem przez organy państwa lub jego funkcjonariuszy, będą niedopuszczalne w procesie karnym, chyba że sąd wyda zgodę w wyjątkowych przypadkach.
W uzasadnieniu projektu wskazano, że niedopuszczalne jest ustalanie odpowiedzialności za przestępstwo przy jednoczesnym naruszaniu prawa przez organy ścigania. Nowe przepisy mają na celu ochronę praw obywateli i zapewnienie przestrzegania standardów praworządności.
Krytyka nowelizacji
Choć zmiany w Kodeksie karnym budzą zainteresowanie, pojawiają się także głosy krytyki. Wielu prawników i ekspertów ocenia, że wcześniejsza reforma wprowadzona za czasów Zbigniewa Ziobry była zbyt restrykcyjna, co – jak wyrażono w liście otwartym podpisanym przez ponad 170 karniści – „cofało polski system do czasów PRL”. Obniżenie surowości kar oraz bardziej restrykcyjne podejście do dowodów może przywrócić równowagę w wymiarze sprawiedliwości, choć niektórzy obawiają się, że przestępcy będą mieli większe szanse na uniknięcie surowych wyroków.
Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadza wiele zmian, które mogą zrewolucjonizować polski system prawny. Likwidacja kary „bezwzględnego dożywocia”, skrócenie maksymalnej kary pozbawienia wolności oraz zaostrzenie zasad dotyczących dowodów to kroki w stronę bardziej zrównoważonego i sprawiedliwego systemu karnego. Mimo licznych kontrowersji, projekt wydaje się próbą modernizacji prawa, dostosowując je do standardów europejskich.
