Już od 1 sierpnia zostanie uszczelnione prawo dotyczące zakazu handlu w niedzielę. Obecnie, zakaz ten ma pewne wyjątki, a jednym z nich jest tzw. specustawa, która pozwalała pracodawcom na obchodzenie przepisów poprzez wcześniejsze ustalenia. Jednakże, od 1 sierpnia ta luka prawna zostanie zlikwidowana.
Aktualnie, zakaz handlu w niedzielę nie jest absolutny i obejmuje różne wyjątki wyodrębnione w przepisach. Jednak właściciele sklepów często korzystają z tej specjalnej ustawy jako pretekstu, aby otwierać sklepy i prowadzić działalność handlową w niedzielę, pomijając główny zakaz. W praktyce oznaczało to, że pracownicy byli zmuszani do pracy w niedziele, choć przepisy jasno zakazywały handlu w ten dzień.
Aby zapobiec nadużyciom i uszczelnić przepisy, 1 sierpnia wejdzie w życie zaostrzenie prawa w zakresie pracy w niedziele w placówkach handlowych. Nowe przepisy mają na celu wyeliminowanie luki prawnej i zwiększenie egzekwowania zakazu handlu w niedzielę. Pracodawcy nie będą już mogli wykorzystywać wcześniejszych ustaleń czy innych sposobów do obejścia zakazu i przymuszania pracowników do pracy w niedzielę.
To nowe zaostrzenie przepisów ma na celu ochronę praw pracowników, zapewnienie im czasu wolnego w niedzielę oraz skuteczne egzekwowanie zakazu handlu w tym dniu. Rząd wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społeczeństwa, które coraz bardziej podkreśla znaczenie odpoczynku w niedzielę i poszanowania czasu wolnego dla pracowników. Zmiana ta ma wpłynąć na lepsze warunki pracy i równowagę między życiem zawodowym a życiem prywatnym, a także na zwiększenie społecznego wsparcia dla zakazu handlu w niedziele.
Koniec ze sprzątaniem sklepu w niedziele. Pracodawcom zamyka się furtkę
W czasie epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, przepisy dotyczące zakazu handlu w niedziele miały pewne wyjątki, zgodnie z prawem. W tym okresie zakaz nie obejmował pracy związanej z przyjmowaniem, rozładowywaniem i wystawianiem na sklepowe półki towaru uznawanego za pierwszą potrzebę. W teorii takie rozwiązanie miało pozwolić na otwarcie niektórych biznesów w niedzielę, pod warunkiem, że właściciele byli za kasą odpowiedzialni, a pracownicy zajmowali się wyłącznie obowiązkami związanymi z towarem.
Jednak w praktyce pracodawcy często wykorzystywali tę furtkę do wymuszania pracy w niedzielę na swoich pracownikach. Nakazywali im przyjście do pracy celem posprzątania sklepów po intensywnym obłożeniu w sobotę oraz zajmowania się towarem. W ten sposób, przepisy dotyczące pierwszej potrzeby nie pokrywały się ze stanem faktycznym obserwowanym na polskim rynku. W większości przypadków problemów z dostawami produktów wywołanych przez pandemię nie miało miejsca, więc wykorzystanie tego wyjątku w celu otwarcia biznesu w niedziele wydawało się nieuzasadnione.
Zakres wyjątków od zakazu handlu w niedziele w czasie epidemii wywołał kontrowersje i krytykę. Pracownicy i organizacje związkowe podkreślali, że wiele z tych prac nie były niezbędne w niedzielę i że przepisy były nadużywane przez pracodawców. Wprowadzenie takich wyjątków miało być odpowiedzią na ewentualne trudności z dostawami w czasie pandemii, ale w rzeczywistości nie spełniło swojego celu.
Z tego powodu, rząd postanowił uszczelnić przepisy dotyczące zakazu handlu w niedziele, aby uniknąć nadużyć i zapewnić pracownikom czas wolny w dniu, który tradycyjnie jest przeznaczony na odpoczynek i rodzinne spotkania. Zmiany te mają na celu poprawę warunków pracy i ochronę praw pracowników, co zyskało poparcie społeczne i było uznane za krok w dobrym kierunku w kształtowaniu prawa pracy w Polsce.
Kasa samoobsługowa czynna w niedzielę
W czasie obowiązywania stanu epidemicznego, wiele sklepów wykorzystywało pewne wyjątki w przepisach dotyczących zakazu handlu w niedziele. W skrajnych przypadkach sklepy otwierano wyłącznie z kasą samoobsługową, a wewnątrz znajdował się jedynie pracownik odpowiedzialny za wykładanie towaru. W ten sposób właściciele biznesów omijali zakaz handlu w niedzielę, korzystając z przepisów dotyczących pracy związanej z towarem pierwszej potrzeby.
Aby uniknąć sprzedaży alkoholu w takich przypadkach, niektórzy właściciele blokowali możliwość zakupu alkoholu, ponieważ automaty samoobsługowe nie miały możliwości weryfikacji wieku klienta. Jednak takie praktyki spotkały się z krytyką i kontrowersjami, ponieważ wiele osób uznawało je za nadużycie przepisów dotyczących zakazu handlu w niedziele.
Jednak 1 lipca 2023 roku stan epidemiczny został zniesiony, co oznaczało konieczność powrotu do bardziej restrykcyjnych przepisów dotyczących handlu w niedziele. W odpowiedzi na wykorzystywanie luk prawnych i nadużycia, rząd postanowił ponownie zaostrzyć przepisy dotyczące zakazu handlu w niedziele. Przepisy te mają na celu zapobieganie wykorzystywaniu wyjątków i umożliwienie pracownikom, zwłaszcza w branży handlowej, odpoczynku w niedzielę oraz spędzania czasu z rodziną.
Powrót do zaostrzonych przepisów jest efektem konsekwencji zniesienia stanu epidemicznego, której celem jest przywrócenie równowagi między życiem zawodowym a życiem osobistym pracowników oraz ochrona ich praw w zakresie czasu pracy i odpoczynku. Rząd podjął działania w celu uniknięcia nadużyć i zapewnienia, że zakaz handlu w niedziele będzie respektowany i egzekwowany w sposób bardziej spójny i konsekwentny.
