ZUS ma Twoje pieniądze po zmarłych. Sprawdź, czy możesz odziedziczyć nawet 39 tys. zł

W 2024 roku ZUS wypłacił prawie 800 milionów złotych spadkobiercom zmarłych ubezpieczonych. Średnia kwota wynosiła około 29 tys. zł, ale w wielu przypadkach sięgała nawet 39 tys. zł. Mimo to tysiące Polaków wciąż nie ma świadomości, że mogą odziedziczyć pieniądze z subkonta ZUS lub OFE – i to niezależnie od testamentu.

Kto może odziedziczyć pieniądze z ZUS i OFE?

Zgromadzone środki emerytalne nie przepadają po śmierci ich właściciela. Podlegają dziedziczeniu, a procedura ich uzyskania jest stosunkowo prosta – o ile spadkobiercy wiedzą, że mają do niej prawo.

Możliwe scenariusze dziedziczenia:

• Jeśli zmarły był członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego (OFE) i nie osiągnął wieku emerytalnego, należy złożyć wniosek do OFE. Po podziale środków fundusz informuje ZUS, który wypłaca odpowiednią kwotę uprawnionym osobom.
• Jeśli zmarły osiągnął wiek emerytalny lub nie należał do OFE, wniosek składa się bezpośrednio do ZUS, zazwyczaj na formularzu ZUS-USS lub EWG-P. Oba formularze są dostępne na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Co ważne, nie obowiązuje ograniczenie czasowe na złożenie wniosku o wypłatę – oznacza to, że możliwe jest odzyskanie pieniędzy nawet wiele lat po śmierci bliskiej osoby.

Jak dzielone są środki po zmarłym?

Podział środków zależy od statusu cywilnego zmarłego oraz tego, czy wskazał osoby uposażone.

• W przypadku małżeństwa połowa środków zgromadzonych w czasie trwania wspólności majątkowej trafia na subkonto małżonka – nie jako gotówka, ale jako transfer emerytalny.
• Pozostała część środków przekazywana jest osobom uposażonym, wskazanym wcześniej przez zmarłego. Jeśli takich nie ma, pieniądze wchodzą do masy spadkowej i są dzielone zgodnie z kodeksem cywilnym.
• W przypadku rozwodu lub ustania wspólności majątkowej, środki przekazywane są byłemu małżonkowi według decyzji sądu – także w formie transferu na subkonto emerytalne.

Jakie dokumenty trzeba złożyć?

Aby odziedziczyć środki z ZUS lub OFE, należy przygotować komplet dokumentów:

• Skrócony odpis aktu zgonu
• Dokumenty potwierdzające pokrewieństwo, np. akt małżeństwa, akt urodzenia
• Postanowienie sądu o nabyciu spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia
• Kopia dowodu osobistego
• Wypełniony formularz wniosku (ZUS-USS lub EWG-P)

Wniosek można złożyć:

• Osobiście w oddziale ZUS
• Pocztą
• Elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS)

Dlaczego tak wiele osób nie odzyskuje pieniędzy?

ZUS nie informuje automatycznie o prawie do dziedziczenia środków. To spadkobiercy muszą działać z własnej inicjatywy. Z tego powodu miliony złotych mogą czekać na kontach zmarłych przez wiele lat, a ich bliscy – nieświadomi przysługujących im praw – nigdy nie składają wniosku.

Według danych z 2024 roku, mimo rosnącej liczby wypłat, temat ten wciąż pozostaje niedostatecznie nagłośniony. ZUS wypłacił wtedy blisko 800 mln zł – kwotę, która mogłaby być znacznie wyższa, gdyby więcej osób wiedziało o swoim prawie do dziedziczenia.

Ekspert: „To pieniądze, które się po prostu należą”

– Dziedziczenie środków z ZUS i OFE to nie przywilej, lecz prawo wynikające z systemu emerytalnego – podkreśla dr Elżbieta Wójcik, ekspert ds. ubezpieczeń społecznych. – Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy, że pieniądze zgromadzone na subkontach są własnością ubezpieczonych i ich spadkobierców. Brak wiedzy w tym zakresie prowadzi do ogromnych strat dla rodzin.

Co zrobić, żeby nie przegapić?

1. Sprawdź, czy Twój zmarły bliski był członkiem OFE lub ZUS.
2. Skontaktuj się z wybranym OFE lub oddziałem ZUS.
3. Przygotuj dokumenty i złóż wniosek.
4. Śledź proces przez PUE ZUS lub kontakt telefoniczny.

W razie wątpliwości warto skonsultować się z pracownikiem ZUS lub doradcą emerytalnym, który pomoże przejść przez procedurę.

Podsumowanie: Dziedziczenie z ZUS i OFE to realna szansa na odzyskanie pieniędzy, które prawnie się należą. Nawet jeśli od śmierci bliskiej osoby minęły lata, wciąż można złożyć odpowiedni wniosek i odzyskać należne środki. Średnio to 29 tys. zł, ale w wielu przypadkach kwoty są znacznie wyższe. ZUS nie informuje o tym z urzędu – inicjatywa należy do spadkobierców.