Wszystko wskazuje na to, że 14. emerytura w 2025 roku zostanie wypłacona tradycyjnie we wrześniu. Choć w powszechnej świadomości funkcjonuje jako świadczenie dla seniorów, tegoroczna wypłata obejmie również osoby, które nie osiągnęły jeszcze pełnoletności lub mają poniżej 25 lat. Jak to możliwe? Wyjaśniamy.
14. emerytura obejmie nie tylko emerytów
Czternasta emerytura to dodatkowe, jednorazowe świadczenie pieniężne wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) co roku od 2021 roku. Choć jej nazwa sugeruje, że przysługuje wyłącznie osobom pobierającym emeryturę, w rzeczywistości obejmuje również rencistów oraz biorców renty rodzinnej.
Właśnie ta ostatnia grupa staje się źródłem zaskoczenia dla opinii publicznej. Renta rodzinna to świadczenie wypłacane członkom rodziny zmarłego ubezpieczonego lub emeryta. Może je otrzymywać m.in. dziecko zmarłego rodzica aż do ukończenia 25. roku życia, o ile nadal się uczy. Z tego powodu świadczenie trafia także do osób młodych, a nawet do dzieci i nastolatków.
Kto dokładnie otrzyma 14. emeryturę?
Zgodnie z przepisami, do 14. emerytury uprawnione są wszystkie osoby otrzymujące na dzień wypłaty jedno ze świadczeń długoterminowych z ZUS, w tym:
- emeryturę (zwykłą, pomostową, częściową),
- rentę z tytułu niezdolności do pracy (całkowitą lub częściową),
- rentę rodzinną,
- świadczenia i zasiłki przedemerytalne,
- nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Dodatkowe świadczenie wypłacane jest w kwocie minimalnej emerytury brutto – w 2025 roku będzie to prawdopodobnie ok. 1780 zł brutto (dokładna wysokość zostanie ogłoszona po waloryzacji). Co istotne, obowiązuje próg dochodowy – osoby otrzymujące więcej niż określoną kwotę świadczenia mogą dostać 14. emeryturę pomniejszoną zgodnie z zasadą „złotówka za złotówkę”.
W przypadku renty rodzinnej przyznanej dzieciom i młodzieży – wypłaty 14. emerytury trafiają do ich opiekunów prawnych lub bezpośrednio na ich konta, jeśli są już pełnoletni.
Ile osób otrzyma świadczenie?
Według danych ZUS, łącznie w Polsce jest około 9 mln osób pobierających emerytury i renty. Z tej liczby kilka procent to osoby otrzymujące rentę rodzinną, z czego część stanowią dzieci i młodzież. Oznacza to, że świadczenie w ramach 14. emerytury może trafić nawet do kilkuset tysięcy osób poniżej 25. roku życia.
Przemysław Terlecki, rzecznik ZUS, podkreślił w mediach, że: „Dodatkowe świadczenia takie jak 13. i 14. emerytura trafiają do wszystkich uprawnionych, nie tylko emerytów. Wśród nich są także renciści oraz osoby otrzymujące rentę rodzinną, a więc także młodzi ludzie, którzy spełniają warunki ustawowe”.
Renta rodzinna – komu przysługuje?
Aby otrzymać rentę rodzinną – a tym samym kwalifikować się do wypłaty 14. emerytury – dziecko musi spełniać określone warunki:
- być dzieckiem zmarłego rodzica (lub osoby ubezpieczonej),
- uczyć się – świadczenie przysługuje do ukończenia 25 lat (lub bez ograniczeń wiekowych w przypadku osób z orzeczeniem o niepełnosprawności, jeśli powstała ona przed 16. rokiem życia),
- złożyć odpowiedni wniosek w ZUS i przedkładać regularnie zaświadczenia o kontynuowaniu nauki.
Co ważne, 14. emerytura jest wypłacana automatycznie – nie trzeba składać żadnego dodatkowego wniosku. ZUS realizuje wypłatę razem z bieżącym świadczeniem we wrześniu.
Dlaczego to ważne?
Informacja o tym, że 14. emerytura trafi także do młodych, może budzić zdziwienie, ale podkreśla szeroki zakres tego świadczenia. Renta rodzinna jest ważnym elementem wsparcia finansowego dla dzieci po stracie rodzica. W wielu przypadkach to właśnie te środki umożliwiają kontynuację nauki i funkcjonowanie gospodarstwa domowego.
Z punktu widzenia finansów publicznych, rozszerzony katalog beneficjentów oznacza większy koszt wypłaty 14. emerytury. W ubiegłych latach rząd przeznaczał na to świadczenie około 12-14 mld zł rocznie. Tegoroczne koszty mogą być zbliżone lub nieco wyższe.
Co dalej?
Wypłaty 14. emerytury planowane są na wrzesień 2025 roku, przy czym dokładne daty i kwoty zostaną ogłoszone przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej oraz ZUS w II połowie roku. Osoby otrzymujące rentę rodzinną, w tym młodzi do 25. roku życia, powinny upewnić się, że ich dane są aktualne, a zaświadczenia o kontynuacji nauki przekazane do ZUS.
Choć świadczenie nazywane jest emeryturą, rzeczywisty katalog odbiorców jest znacznie szerszy – obejmuje także młodych ludzi, dla których renta rodzinna to jedyne źródło utrzymania po śmierci rodzica. To przypomnienie, jak istotną rolę pełni system zabezpieczeń społecznych w Polsce.
