W Polsce narasta problem zadłużenia i niewypłacalności wśród obywateli. Według danych z września 2024 roku, blisko 2,6 miliona Polaków zalega z płatnościami, a łączna kwota tych zobowiązań osiągnęła rekordowy poziom 86,5 miliarda złotych. Brak świadomości finansowej i nieumiejętność zarządzania budżetem domowym to główne przyczyny tej sytuacji.
Niewystarczająca edukacja finansowa
Mimo deklaracji oszczędzania, wielu Polaków nie posiada podstawowej wiedzy ekonomicznej. Badania wskazują, że luki w edukacji szkolnej powodują, iż blisko 60% badanych czerpie wiedzę ekonomiczną z blogów i portali internetowych. Brak formalnej edukacji w tym zakresie skutkuje nieumiejętnością efektywnego zarządzania finansami.
Rok Edukacji Ekonomicznej 2024
Aby przeciwdziałać problemom finansowym społeczeństwa, Senat RP ustanowił rok 2024 Rokiem Edukacji Ekonomicznej. Inicjatywa ta ma na celu podniesienie świadomości ekonomicznej obywateli poprzez różnorodne programy edukacyjne, takie jak „Lekcje o finansach” skierowane do uczniów szkół podstawowych. Działania te mają na celu wykształcenie umiejętności zarządzania budżetem domowym od najmłodszych lat.
Krajowa Strategia Edukacji Finansowej
Rada Ministrów przyjęła Krajową Strategię Edukacji Finansowej, która określa ramy działań w zakresie edukacji finansowej na lata 2024-2030. Dokument ten zakłada m.in. wprowadzenie programów edukacyjnych, które mają na celu zwiększenie kompetencji finansowych społeczeństwa oraz promowanie odpowiedzialnych postaw wobec zarządzania finansami.
Rosnące oszczędności a zadłużenie
Mimo że wartość depozytów bankowych Polaków na koniec listopada 2024 roku wyniosła 1,3 biliona złotych, co oznacza wzrost o 100 miliardów złotych w ciągu roku, to problem zadłużenia nadal pozostaje poważny. Wzrost oszczędności nie idzie w parze z redukcją długów, co wskazuje na nierównomierne rozłożenie środków finansowych w społeczeństwie.
W 2024 roku odnotowano znaczący wzrost liczby upadłości konsumenckich. Choć mechanizm ten pozwala wielu osobom na uporządkowanie swojej sytuacji finansowej i rozpoczęcie życia na nowo, to jednak rosnąca liczba upadłości świadczy o pogłębiających się problemach finansowych Polaków
Brak świadomości moralnej w spłacie długów
Badania pokazują, że dla 91% Polaków oddawanie długów jest zawsze obowiązkiem moralnym. Jednakże, wśród osób młodych oraz tych z problemami finansowymi, odsetek ten jest niższy, co może wskazywać na brak poczucia odpowiedzialności za zaciągnięte zobowiązania.
Potrzeba profesjonalnego wsparcia
Eksperci zalecają, aby osoby zmagające się z problemami finansowymi korzystały z profesjonalnego doradztwa. Niestety, tylko niewielki odsetek Polaków decyduje się na konsultacje z doradcami finansowymi, co może prowadzić do pogłębiania się problemów i wpadnięcia w spiralę zadłużenia.
Brak odpowiedniej edukacji finansowej i nieumiejętność zarządzania budżetem domowym to główne przyczyny problemów finansowych Polaków. Inicjatywy takie jak Rok Edukacji Ekonomicznej 2024 oraz Krajowa Strategia Edukacji Finansowej mają na celu poprawę tej sytuacji. Jednakże, aby osiągnąć zamierzone cele, konieczne jest zaangażowanie zarówno instytucji publicznych, jak i samych obywateli w proces podnoszenia kompetencji finansowych.
