W ostatnich latach Polska doświadcza znaczącego spadku liczby bankomatów. Według danych Narodowego Banku Polskiego, na koniec marca 2024 roku w Polsce działało 20 869 bankomatów, co oznacza spadek o 1 200 urządzeń w porównaniu z końcem 2023 roku. To zjawisko jest częścią szerszego trendu obserwowanego również w innych krajach Europy Środkowej, takich jak Czechy i Niemcy.
Przyczyny spadku liczby bankomatów
Głównym powodem redukcji liczby bankomatów jest rosnąca popularność płatności bezgotówkowych. Coraz więcej Polaków korzysta z kart płatniczych, aplikacji mobilnych i innych form cyfrowych transakcji, co sprawia, że utrzymanie tradycyjnych bankomatów staje się mniej opłacalne dla banków. Dodatkowo, nowe regulacje Unii Europejskiej wprowadzające limity transakcji gotówkowych do 10 tysięcy euro oraz wymóg weryfikacji tożsamości przy transakcjach powyżej 3 tysięcy euro przyczyniają się do dalszego ograniczenia obrotu gotówkowego.
Zmniejszająca się liczba bankomatów budzi obawy wśród starszych obywateli oraz mieszkańców mniejszych miejscowości, gdzie dostęp do placówek bankowych jest ograniczony. Dla tych grup gotówka pozostaje preferowaną formą płatności, a trudniejszy dostęp do niej może prowadzić do wykluczenia finansowego. Ponadto, przedsiębiorcy operujący w obszarach o słabszej infrastrukturze cyfrowej mogą napotkać trudności w adaptacji do nowych realiów.
Banki, dostrzegając zmieniające się potrzeby klientów, inwestują w rozwój bankowości mobilnej i internetowej. Wprowadzają innowacyjne rozwiązania, takie jak sztuczna inteligencja czy analiza danych, aby oferować spersonalizowane usługi i poprawić doświadczenia użytkowników. Jednak redukcja liczby bankomatów może być postrzegana jako działanie mające na celu obniżenie kosztów utrzymania infrastruktury, co nie zawsze spotyka się z aprobatą wszystkich klientów.
Podobne trendy obserwuje się w innych krajach Europy Środkowej. W Czechach liczba bankomatów spadła z 5 721 w 2021 roku do 5 434 w ostatnich latach. W Niemczech, największej gospodarce w regionie, liczba bankomatów zmniejszyła się z 61,1 tysiąca w 2015 roku do 51,8 tysiąca w 2023 roku. Te dane wskazują na globalny trend odchodzenia od gotówki na rzecz płatności cyfrowych.
Przyszłość gotówki w Polsce
Mimo dynamicznej cyfryzacji, gotówka wciąż odgrywa istotną rolę w polskiej gospodarce. Narodowy Bank Polski oraz Rzecznik Praw Obywatelskich zwracają uwagę na konieczność zapewnienia dostępu do gotówki dla wszystkich obywateli, aby uniknąć wykluczenia finansowego. Wprowadzenie wpłatomatów i recyclerów, które umożliwiają zarówno wpłatę, jak i wypłatę gotówki, może być jednym z rozwiązań tego problemu.
