Rosja i Ukraina podpisały w piątek umowę umożliwiającą eksport milionów ton zboża podczas wojny między tymi dwoma krajami, powiedział sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres.
Umowa została podpisana w Stambule w Turcji, aby umożliwić ukraiński eksport zboża przez Morze Czarne. Dzieje się to po miesiącach negocjacji między obiema stronami, w których pośredniczyły Narody Zjednoczone i Turcja.
„Dzisiaj na Morzu Czarnym jest latarnia morska. Latarnia nadziei, latarnia możliwości, latarnia ulgi w świecie, który potrzebuje tego bardziej niż kiedykolwiek” – powiedział Guterres w piątek w Stambule.
Guterres powiedział, że porozumienie otwiera drogę do znacznych ilości komercyjnego eksportu żywności z trzech kluczowych ukraińskich portów – Odessy, Czernomorska i Jużnyj, a ONZ utworzy centrum koordynacji do monitorowania realizacji umowy.
„Promowanie dobrobytu ludzkości było siłą napędową tych rozmów” – powiedział. „Nie chodziło o to, co jest dobre dla jednej czy drugiej strony. Skupiono się na tym, co najważniejsze dla ludzi z naszego świata. I niech nie ma wątpliwości — to jest umowa dla świata”.
Rosja i Ukraina, oba z największych światowych eksporterów żywności, wysłały swoich ministrów obrony i infrastruktury do Stambułu na ceremonię podpisania, w której uczestniczył również prezydent Turcji Tayyip Erdogan.
Więcej szczegółów
Blokada ukraińskich portów przez rosyjską flotę czarnomorską uwięziła dziesiątki milionów ton zboża w silosach i zablokowała wiele statków. Niektórzy zachodni urzędnicy twierdzą, że pogłębia to wąskie gardła w globalnym łańcuchu dostaw i, wraz z rozległymi sankcjami Zachodu, podsyciło galopującą inflację cen żywności i energii na całym świecie.
Moskwa zaprzeczyła, że spowodowała kryzys żywnościowy i powiedziała, że powodem tego są zachodnie sankcje. Rosja oskarżyła również siły ukraińskie o umieszczanie min wzdłuż podejść do jej portów czarnomorskich.
Ukraina i Rosja zawarły niewiele porozumień od rozpoczęcia inwazji na Ukrainę 24 lutego. Poprzednie rundy rozmów pokojowych, które odbyły się w sąsiedniej Białorusi, nie przyniosły żadnych porozumień, natomiast marcowe negocjacje w Turcji okazały się bezowocne.
Zanim umowa została zawarta w piątek, kijowski urzędnik powiedział, że nie będzie bezpośrednio negocjował z Moskwą.
„Ukraina nie podpisuje z Rosją żadnych dokumentów. Podpiszemy porozumienie z Turcją i ONZ – powiedział na Twitterze doradca prezydenta Mychajło Podolak. Dodał, że Rosja podpisze z nimi osobną umowę.
Niemniej jednak Guterres powiedział w piątek, że porozumienie w sprawie zboża jest „bezprecedensowym porozumieniem między dwiema stronami zaangażowanymi w krwawy konflikt. Ale ten konflikt trwa. Ludzie umierają każdego dnia. Walki szaleją każdego dnia.”
Odrębny pakt podpisany w piątek ułatwiłby eksport rosyjskiej żywności i nawozów, który został przyjęty z zadowoleniem przez ONZ. Aby rozwiać obawy Rosji dotyczące statków przemycających broń na Ukrainę, wszystkie powracające statki będą kontrolowane w tureckim porcie przez przedstawicieli wszystkich stron.
