Do końca marca gminy muszą uchwalić roczny program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. Najczęstsze uchybienia popełnione podczas procedowania uchwały to m.in: naruszenie procedury podejmowania uchwały, przekroczenie granic upoważnienia ustawowego: powtórzenie albo modyfikacja regulacji ustawowej, niewyczerpanie oraz przekroczenie delegacji ustawowej.
Program stanowi akt prawa miejscowego. Ustawodawca zaangażował w uchwalanie programu również organ wykonawczy gminy tj. wójta (burmistrza, prezydenta miasta), w charakterze projektanta programu oraz podmioty opiniujące projekt programu (powiatowego lekarza weterynarii, zarządców obwodów łowieckich, organizacje działające na rzecz ochrony zwierząt).
Istotne wady uchwały rady gminy
Istotne wady uchwały rady gminy, których wystąpienie skutkuje stwierdzeniem jej nieważności to:
- naruszenie przepisów wyznaczających kompetencję organów jednostek samorządu terytorialnego do podejmowania uchwał,
- naruszenie podstawy prawnej podjętej uchwały oraz
- naruszenie prawa materialnego poprzez wadliwą interpretację.
Analiza orzecznictwa sądowo-administracyjnego pokazuje, że również szereg innych uchybień prowadzi do stwierdzenia nieważności całej uchwały albo danej regulacji, o czym poniżej.
Naruszenie procedury podejmowania uchwały
Takim naruszeniem może być na przykład niezasięgnięcie opinii organizacji społecznych działających na rzecz ochrony zwierząt. Brak działającej na terenie gminy organizacji społecznej, czy też brak wiedzy, co do powyższej kwestii, nie zwalnia z realizacji obowiązku konsultacyjnego.
W przypadku braku informacji o działalności na terenie gminy takiej organizacji, wystarczającym, ale też koniecznym jest umieszczenie projektu programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na stronie internetowej gminy lub w BIP z informacją o możliwości zaopiniowania projektu w zakreślonym terminie.
Przekroczenie granic upoważnienia ustawowego
Rada gminy, uchwalając akt prawa miejscowego, nie może w żaden sposób wystąpić poza przedmiotowe granice upoważnienia zawartego w ustawie. Obowiązkowe elementy programu zostały określone w art. 11a ust. 2 pkt 1 – 8 i ust. 5 ustawy o ochronie zwierząt, fakultatywna treść określona została w ust. 3 i ust. 3a.
Przykłady wadliwych postanowień:
- wprowadzenie możliwości przyjmowania i odławiania bezdomnych zwierząt z terenu ościennych gmin, aniżeli gmina uchwalająca program;
- uprawnienie lekarza weterynarii do podania środka usypiającego w celu ulżenia w cierpieniu zwierzęciu, w przypadku konieczności bezzwłocznego uśmiercenia (regulacja w tym zakresie znajduje się w art. 33 u.o.z.);
- wprowadzenie do programu regulacji prawnych będących podstawą do wywodzenia roszczeń odszkodowawczych gminy wobec właścicieli odłowionych zwierząt;
- wprowadzenie możliwości obciążenia właściciela zwierzęcia kosztami wynikającymi z programu, w tym kosztami transportu, leczenia i utrzymania bezdomnych zwierząt. Koszty realizacji programu zawsze bowiem ponosi gmina;
- wprowadzenie zapisu, iż koszty zabiegów weterynaryjnych ponoszone są w 50 proc. przez gminę i w 50 proc. przez właściciela zwierzęcia;
- wskazanie, że środki finansowe będą wydatkowane zgodnie z przepisami ustawy z Prawo zamówień publicznych. Niedopuszczalne jest odesłanie do innego aktu prawnego;
- wprowadzenie zapisu, iż wyłapywanie zwierząt ma realizować cele związane z zapewnieniem bezpieczeństwa mieszkańcom gminy;
- pozostawianie organowi wykonawczemu gminy, albo innym podmiotom współdziałającym w wykonaniu uchwały, swobody w zakresie sposobu wydatkowania środków na realizację programu.
Powtórzenie albo modyfikacja regulacji ustawowej
Uchwała powtarzająca przepisy ustawy upoważniającej traci w ten sposób swój wykonawczy charakter. Zaciera się w ten sposób przejrzystość systemu prawnego, co może stać się przyczyną niejasności interpretacyjnych, jako że powtórzony przepis będzie w takim przypadku interpretowany w kontekście uchwały, w której go powtórzono, co tym samym może prowadzić do całkowitej lub częściowej zmiany intencji prawodawcy. Przykłady wadliwych postanowień:
- ograniczenie regulacji dotyczącej wyłapywania zwierząt wyłącznie do zwierząt domowych. Delegacja ustawowa w tym zakresie dotyczy bowiem wszystkich zwierząt bezdomnych, a zatem także zwierząt gospodarskich;
- powtórzenie definicji ustawowej „zwierząt bezdomnych”;
- pozostawienie organowi wykonawczemu gminy, albo innym podmiotom współdziałającym w wykonaniu uchwały, swobody w zakresie sposobu wydatkowania środków na realizację programu;
- zmiana terminu wejścia uchwały w życie: Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. Przykład wadliwości: „uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dz. Urz. Woj. Mazowieckiego, z mocą obowiązującą od dnia …”
- brak skierowana uchwały do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym: warunkiem wejścia w życie prawa miejscowego, podobnie jak wszystkich aktów prawa powszechnie obowiązującego, jest jego ogłoszenie, które odbywa się na zasadach określonych w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych.
Niewyczerpanie delegacji ustawowej
Błąd ten polega na wprowadzeniu unormowania, które tylko pozornie reguluje daną kwestię w sposób, który przewidział ustawodawca. Przykłady wadliwych postanowień:
- wprowadzenie zapisu, że niehumanitarnie traktowane zwierzęta gospodarskie będą odbierane właścicielom i przekazywane do gospodarstwa rolnego ze wskazaniem adresu i osoby której zwierzęta będą przekazywane. Ustanowienie wymogów jakie spełniać musi gospodarstwo rolne, które zapewni miejsce dla zwierząt gospodarskich nie zastąpi bowiem wymogu wskazania tego gospodarstwa w treści samej uchwały;
- wskazanie schroniska znajdującego się poza terytorium Polski. Nawet jeżeli miejscem jego położenia jest terytorium państwa członka Unii Europejskiej;
- nadanie przytulisku funkcji, jakie w ustawie pełni schronisko dla zwierząt;
- zapewnienie obowiązku całodobowej opieki weterynaryjnej zwierzętom domowym i gospodarskim z pominięciem zwierząt dziko żyjących.
Błędem jest także nakładanie na właścicieli zwierząt obowiązków nieznajdujących upoważnienia w ustawie. Zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt, koszty realizacji programu ponosi gmina, zatem niedopuszczalne są jakiekolwiek modyfikacje tej zasady. Przykłady wadliwych postanowień:
- nałożenie na właściciela, który na skutek ważnych przyczyn życiowych lub zdrowotnych zmuszony jest zrezygnować z dalszego utrzymania swojego zwierzęcia domowego, obowiązku zapewnienia mu dalszej opieki poprzez znalezienie mu nowego właściciela lub opiekuna;
- obciążenie właściciela zwierzęcia gospodarskiego kosztami związanymi z zapewnieniem temu zwierzęciu opieki w sytuacji utraty schronienia;
- nałożenie na właścicieli odłowionych zwierząt obowiązku zwrotu gminie kosztów związanych z odłowieniem, transportem, pobytem i opieką lekarsko-weterynaryjną w chwili odbioru odłowionego zwierzęcia przez właściciela.
Niniejszy artykuł stanowi formę porady prawnej pro bono i ma na celu edukację prawną obywateli RP. Artykuł ten nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Czytelniku, pamiętaj, że artykuł ten nie zastąpi standardowej porady prawnej. W przypadku pojawienia się problemu prawnego o podobnym charakterze lub z innej dziedziny prawa zapraszamy do skorzystania z naszych usług prawnych.
Nasza Kancelaria świadczy usługi prawne w zakresie każdej dziedziny prawnej. Jeśli poszukujecie Państwo prawnika, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią pod nr tel. 579636527, lub poprzez formularz kontaktowy, jaki znajduje się na naszej stronie głównej.
Świadczymy usługi prawne również drogą online. Informujemy, że porady prawne nie są udzielane pro bono.
Opracowano przez: Zespół LEGA ARTIS
Polecamy inne nasze publikacje w zakresie zmian prawnych. Aby wejść w zakładkę „Prawo co dnia” kliknij poniższy obrazek.
Podstawa prawna:
