Ze względu na nadal złą sytuację części przedsiębiorców branży turystycznej po epidemii COVID-19 ustawodawca zdecydował się na formalne przesunięcie o rok terminów zwrotu wpłat pieniędzy na pokrycie przez organizatorów wyjazdów rekompensat wypłaconych przez budżet państwa turystom rezygnującym z wycieczek.
Wpłaty dokonane przez turystów na wyjazdy, które nie odbyły się z powodu wybuchu epidemii COVID-19, były im zwracane ze środków specjalnie utworzonego Turystycznego Funduszu Zwrotów (TFZ). TFZ zakładał za przedsiębiorców pieniądze na rekompensaty dla turystów, a branża turystyczna miała je potem w ratach zwracać. Należności od organizatorów turystyki wobec TFZ miały być zwracane już przez cały 2022 r. Niemniej jednak biura podróży, których liczba klientów w 2021 r. stanowiła nie więcej niż 40 proc. klienteli z 2019 r. (a więc jeszcze sprzed pandemii) uzyskują teraz swoistą prolongatę tych spłat. Zgodnie z obowiązującymi od 31 grudnia 2022 r. przepisami spłaty – w formie 72 miesięcznych rat – mogą oni rozpocząć dopiero teraz (pierwsza rata do 31 grudnia 2022 r., kolejne do 21. dnia każdego miesiąca). Tak wynika z art. 45 ustawy z 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. z 2022 r. poz. 2185).
Geneza problemu
Zasady działania TFZ (w tym dokonywania zwrotów przez przedsiębiorców) określają art. 15k-15kb wielokrotnie zmienianej ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 2095.). W związku z wybuchem epidemii COVID-19 na przełomie 2019 i 2020 r. turyści mogli odstąpić z tego powodu od umowy udziału w imprezie turystycznej. Taką samą możliwość rozwiązania umowy miał też organizator imprezy, który odwoływał wyjazdy bądź wyloty. Odstąpienie od umowy przez turystę albo rozwiązanie umowy przez biuro podróży było skuteczne z mocy prawa po upływie 180 dni od dnia powiadomienia drugiej strony.
Turyści teoretycznie mieli trzy rozwiązania:
- otrzymać zwrot pieniędzy od biura podróży (na co jednak mało który organizator turystyki mógł sobie pozwolić bez zachwiania swojej sytuacji finansowej i płynności),
- przyjąć voucher o takiej samej bądź wyższej wartości niż dokonana wpłata. Voucher można było wykorzystać na inne usługi turystyczne operatora w ciągu dwóch lat od terminu, kiedy miała się odbyć pierwotna impreza (w tym przypadku odstąpienie przez nich od umowy nie było skuteczne), albo
- wystąpić za pośrednictwem organizatora o rekompensatę ze środków TFZ (obsługę wypłat online załatwiał Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny).
Ponieważ organizatorzy turystyki mieli kłopoty z płynnością i zwrotami wpłat dużej liczbie klientów naraz, to w praktyce zainteresowani odzyskaniem środków mogli wybierać pomiędzy voucherem a rekompensatą. W zależności od wielkości biura podróży wpłacało ono do TFZ od 10 do 11,6 proc. wartości wnioskowanych wypłat na rzecz swoich klientów. Podróżni mogli potem online ubiegać się o rekompensaty, a w terminie 14 dni od przejścia pozytywnej weryfikacji otrzymywali zwrot równowartości środków wpłaconych organizatorowi turystyki (wpłaty w innych walutach niż złotówki były przeliczane według średniego kursu NBP z 1 października 2020 r.).
Prolongata dla najsłabszych
Obecna zmiana przepisów dotyczy przesunięcia o 12 miesięcy początkowego terminu zwrotu środków, jakie TFZ wypłacił podróżnym z tytułu umów o udział w imprezie turystycznej, które nie odbyły się w związku z wybuchem epidemii w 2020 r. Przesunięcie terminu uzasadnia się przedłużającą się epidemią (a przez to trudnościami branży turystycznej w pokonaniu trudności powstałych od 2020 r.). Zagrożenie nawrotem epidemii w Polsce i Europie, a także jej trwanie w krajach takich jak np. Chiny, w znaczący sposób przyczynia się do ograniczenia możliwości wykonywania działalności przez przedsiębiorców turystycznych organizujących imprezy turystyczne.
Dlatego urzędnicy opracowali kalkulację, w której porównano liczbę podróżnych, jaką mieli organizatorzy turystyki w 2019 r. (tj. przed wybuchem pandemii), z liczbą podróżnych, jaką ci sami organizatorzy mieli w 2021 r. Wyniki symulacji wskazują, że sytuacja finansowa przedsiębiorców, którzy skorzystali ze wsparcia przez TFZ nie jest jednakowa. Oprócz przedsiębiorców, którzy odzyskali wolumen klientów, a nawet go zwiększyli, są również tacy organizatorzy turystyki, którzy ponieśli spore straty, a nawet w ogóle obecnie nie mają klienteli. Dlatego odroczeniem spłaty rat objęto tych organizatorów turystyki, których liczba klientów w 2021 r. w porównaniu do liczby klientów w 2019 r. wyniosła 40 proc. lub mniej. Ci w gorszej sytuacji zyskują rok swoistych wakacji finansowych i ich spłaty potrwają do końca 2028 r. (12 x 6 lat = 72 miesięczne raty). Przypominamy natomiast, że organizatorzy turystyki, którzy przekraczają maksymalny limit 40 proc., musieli zacząć spłacanie rat już w grudniu 2021 r. Okres dokonywania przez nich spłat to także 72 miesiące (czyli 6 lat), do 21. dnia każdego miesiąca. Powinni więc zakończyć spłaty przed końcem 2027 r.
Niniejszy artykuł stanowi formę porady prawnej pro bono i ma na celu edukację prawną obywateli RP. Artykuł ten nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Czytelniku, pamiętaj, że artykuł ten nie zastąpi standardowej porady prawnej. W przypadku pojawienia się problemu prawnego o podobnym charakterze lub z innej dziedziny prawa zapraszamy do skorzystania z naszych usług prawnych.
Nasza Kancelaria świadczy usługi prawne w zakresie każdej dziedziny prawnej. Jeśli poszukujecie Państwo prawnika, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią pod nr tel. 579636527, lub poprzez formularz kontaktowy, jaki znajduje się na naszej stronie głównej.
Świadczymy usługi prawne również drogą online. Informujemy, że porady prawne nie są udzielane pro bono.
Opracowano przez: Zespół LEGA ARTIS
Polecamy inne nasze publikacje w zakresie zmian prawnych. Aby wejść w zakładkę „Prawo co dnia” kliknij poniższy obrazek.
Podstawa prawna:
