Każdy ma dostać 1300 zł co miesiąc, bez dodatkowych warunków. Kiedy zacznie obowiązywać nowy zasiłek

Bezwarunkowy dochód podstawowy to nowe rozwiązanie w polityce socjalnej państwa. Ma ograniczyć biurokrację konieczną przy mnogości zasiłków, a obywatelom dać większą pewność posiadania stałego dochodu, a tym samym środków na utrzymanie.

Rząd planuje wypłacać 1300 złotych co miesiąc przez dwa lata. Oficjalnym powodem jest eksperyment, uzasadniony trudną sytuacją finansową na tych terenach. Takie rozwiązanie to marzenie wielu osób, jednak czy bezwarunkowy dochód podstawowy 2023 jest możliwy? Perspektywa jest odległa, ale całkiem realna.

Ważne jednak jest to, że nie rezygnuje się z takiego rozwiązania i prace nad nim są prowadzone, a w kilku powiatach – eksperymentalnie – wszystko już jest gotowe i gdy tylko zapadnie decyzja, wybrani Polacy 1300+ będą dostawać.

Dochód gwarantowany co miesiąc

Zwolennicy wprowadzenia bezwarunkowego dochodu uważają, że pozwoli on ograniczyć biedę, zmniejszyć nierówności społeczne oraz jest elementem aktywizacji zawodowej. Dla przeciwników tego rozwiązania to kolejny socjal, który „przykuje” do kanapy osoby bezrobotne. Do tego jest to kosztowne rozwiązanie. Rocznie uczestnik programu otrzyma 15,6 tys. zł. A przy założeniu wsparcia 5 tys. osób – łączny budżet wyniesie 78 mln zł.

Badania pilotażowe bezwarunkowego dochodu podstawowego. Jak będzie wyglądał ich przebieg?

Wstępnie ustalona wysokość BDP w pilotażu to 1300 zł miesięcznie. Świadczenie będzie wypłacane przez 2 lata. Uczestnicy będą badani przed rozpoczęciem wypłat, w trakcie, bezpośrednio po ich zakończeniu oraz w ciągu kilku następnych miesięcy. Ma to na celu ukazanie wpływu BDP na takie czynniki jak podejmowana aktywność zawodowa, społeczna, edukacja, konsumpcja czy aspekty psychologiczne świadczeniobiorców.

Uniwersalny zasiłek zamiast wielu? Jak powstałą idea bezwarunkowego dochodu podstawowego

Jak wyjaśnia w rozmowie ze Strefą Biznesu dr Maciej Szlinder, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego, bezwarunkowy dochód podstawowy to świadczenie, które charakteryzuje siedem cech.

1. Jest to świadczenie bezwarunkowe, co oznacza, że powinno przysługiwać bez warunków związanych np. ze składkami, podejmowaną pracą.
2. Jest to świadczenie powszechne, czyli ma przysługiwać wszystkim obywatelom albo mieszkańcom danego terytorium, a nie wybranej grupie.
3. Jest to świadczenie indywidualne, skierowane do jednostek, a nie do rodzin czy gospodarstw domowych i powinno być niezależne o tego, w jaki sposób gospodarstwo domowe jest zbudowane, nie powinno różnić się wysokością.
4. Ma to być świadczenie pieniężne, a nie przekazywane w formie dóbr, usług czy ograniczonych bonów do wykorzystania na konkretne usługi i towary.
5. Powinno to być świadczenie regularne, najczęściej mówi się o wypłacaniu go co miesiąc.
6. Wypłacane przez państwo lub mniejszą jednostkę (np. stan w Stanach Zjednoczonych) lub związek ponadnarodowy (ta cecha nie jest istotna w wypadku pilotażu).
7. Dochód podstawowy powinien być podstawowy, tzn. nie powinien być za niski, a odpowiednio wysoki, aby zapewnić realizację podstawowych potrzeb.

Z jakich środków ten eksperyment mógłby być finansowany?

Organizatorzy zapewniają, że starają się uzyskać finansowanie z różnych źródeł. Są pomysły uzyskania pieniędzy ze środków europejskich, ze środków rządowych, ze środków samorządowych, bądź ze środków prywatnych.

Natomiast środki prywatne najprawdopodobniej nie pozwoliłyby na przeprowadzenie eksperymentu na próbie 5 tysięcy bądź nawet 30 tysięcy osób. Te środki nie starczyłyby na sfinansowanie eksperymentu o tak dużej skali, a w porównaniu do eksperymentów, które były prowadzone w innych państwach, jest to dosyć duża skala.

Raczej te środki nie mogłyby również pochodzić ze środków samorządowych, dlatego że gminy, które były predestynowane do wzięcia udziału eksperymencie, są raczej mało zasobne. Natomiast wydaje mi się, że środki europejskie mogą być bardziej możliwe do wykorzystania ze względu na to, że w Parlamencie Europejskim widać duże zainteresowanie pomysłem dochodu gwarantowanego.

W 2020 roku powstała petycja podpisana przez europosłów, którzy chcieliby, aby takie rozwiązanie było wprowadzone w państwach Unii Europejskiej, więc to poparcie w Parlamencie Europejskim jest.