Najbardziej widoczną zmianą w zakresie wykorzystywania urlopów ojcowskich, wchodzącą w życie 26 kwietnia br., jest znaczne skrócenie okresu, w którym ojciec dziecka będzie mógł z niego skorzystać. W tym zakresie przez najbliższe dwa lata istotny będzie przepis przejściowy pozwalający ojcom wychowującym dziecko w dniu wejścia w życie nowelizacji na wykorzystywanie urlopu na dotychczasowych zasadach czasowych. Drugą zmianą – ta akurat będzie oceniana pozytywnie przez pracowników – jest wprowadzenie możliwości wnioskowania o urlop w postaci papierowej lub elektronicznej.
Urlop ojcowski to stosunkowo krótki okres wolnego związanego z rodzicielstwem przysługujący wyłącznie ojcu dziecka. W okresie urlopu ojcowskiego pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia, ale otrzymuje zasiłek macierzyński w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru.
Ważne: Urlop ojcowski może być wykorzystywany zarówno w tym samym czasie, w którym matka korzysta z urlopu macierzyńskiego, jak też po tym okresie. Do urlopu ojcowskiego ojciec wychowujący dziecko ma także prawo niezależnie od tego, czy matka dziecka korzysta z jakichkolwiek uprawnień rodzicielskich. Urlop może być wykorzystany także przez ojca, który korzystał lub korzystać będzie np. z urlopu rodzicielskiego.
Nowy okres, kiedy można korzystać z urlopu
Od 26 kwietnia 2023 r. pracownik-ojciec będzie mieć prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do dwóch tygodni, nie dłużej jednak niż do:
- ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia (obecnie do 24 miesiąca życia) albo
- upływu 12 miesięcy (obecnie do upływu 24 miesięcy) od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
Ważne: W razie niewykorzystania przez ojca – niezależnie od powodów – prawa do wnioskowania o urlop, nie przechodzi on na matkę dziecka ani na innych członków najbliższej rodziny dziecka. Niewykorzystany urlop przepada.
Regulacja przejściowa
Nowelizacja kodeksu pracy zawiera ważny przepis przejściowy. Zgodnie z art. 36 ustawy z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, pracownik – ojciec wychowujący dziecko w dniu wejścia w życie nowelizacji ma prawo do urlopu ojcowskiego na zasadach określonych w przepisach dotychczasowych, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko:
- 24. miesiąca życia albo,
- 14. roku życia, o ile nie upłynęły 24 miesiące od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie tego dziecka.
Istotne zatem staje się to, czy 26 kwietnia 2023 r. pracownik będzie już ojcem, czyli czy dziecko urodzi się najpóźniej 25 kwietnia lub 25 kwietnia uprawomocni się postanowienie orzekające przysposobienie tego dziecka, czy też jeszcze nie. Jeżeli tak, to będzie miał 24 miesiące od porodu lub uprawomocnienia się wyroku na zrealizowanie prawa do urlopu ojcowskiego.
Wymiar urlopu i wniosek o urlop
Urlop wynosi dwa tygodnie. Może być wykorzystany jednorazowo lub w dwóch częściach, z których każda wynosi tydzień.
Ważne: Co do zasady nie ma możliwości udzielenia urlopu na okres np. 5 czy 11 dni. Wyjątkiem byłaby sytuacja, w której dziecko kończyłoby w trakcie wnioskowanego okresu rok. W takim przypadku pracownik mógłby korzystać z urlopu do dnia następującego przed 1 urodzinami dziecka, w praktyce mogłoby to objąć niepełne tygodnie.
Urlop ojcowski jest udzielany będzie na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko, składany w postaci papierowej lub elektronicznej (do 25 kwietnia wniosek składany jest w formie papierowej) w terminie nie krótszym niż siedem dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Wniosek jest wiążący dla pracodawcy.
Przykład: Pracodawca chciałby po 25 kwietnia utrzymać wnioskowanie tylko w formie papierowej – taką zasadę przewiduje w przepisach wewnętrznych.
Takie ograniczenie byłoby niedopuszczalne. Stanowiłoby to pogorszenie sytuacji pracowników w stosunku do tych możliwości wnioskowania, które przewidują przepisy art. 182(3) k.p. Nawet przy utrzymaniu takiego zapisu w regulacjach wewnętrznych w jego miejsce stosowana byłaby więc regulacja art. 182(3) k.p. w oparciu o art. 9 k.p.
Drogi czytelniku przypominamy, że wszystkie sprawy prawne w tym sprawa, o jakiej piszemy, potrafią być zawiłe i często wymagają uzyskania pomocy prawnika. Warto przed podjęcie kraków prawnych zawsze omówić je z prawnikiem.
Skontaktuj się z nami już teraz. Przeanalizujemy Twoją sprawę i sprawdzimy dokładnie, co da się zrobić w Twojej sprawie. Nasi eksperci pomogli już niejednemu klientowi, który myślał, że jest już w sytuacji bez wyjścia.
Napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
☎️ 579-636-527
Podstawa prawna:
- art. 182(3) ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1510 ze zm.)
- art. 36 ustawy z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 641)
