Własność gruntów o nieuregulowanym stanie prawnym, które spółdzielnie dostały na mocy prawa obowiązującego w PRL, doczeka się jasnej kwalifikacji. Projekt ustawy, który pojawił się na stronach Rządowego Centrum Legislacyjnego, zakłada przyznanie spółdzielniom mieszkaniowym prawa do użytkowania wieczystego gruntów oraz nieodpłatne przeniesienie własności budynków znajdujących się na tych gruntach.
Ministerstwo Rozwoju i Technologii opracowało projekt ustawy dotyczący uregulowania praw do gruntów zabudowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe. W dokumencie Ocenie Skutków Regulacji podkreślono, że środowiska spółdzielcze od dawna domagają się działań legislacyjnych w celu uregulowania stanów prawnych gruntów, na których znajdują się budynki mieszkalne spółdzielni, które nie mają trwałego tytułu prawnego.
Obecne przepisy pozwalają spółdzielniom mieszkaniowym na ustanawianie spółdzielczych praw jedynie w budynkach będących ich własnością lub współwłasnością. Aby skutecznie ustanowić spółdzielcze prawo do lokalu lub odrębnej własności lokalu lub domu jednorodzinnego, konieczne jest posiadanie prawa własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, na której znajduje się budynek – zauważono.
Spółdzielnie nie mogą inwestować
Nieuregulowany stan prawny gruntów skutkuje ograniczeniami w prowadzeniu przez spółdzielnie mieszkaniowe inwestycji oraz dokonywaniu nakładów w interesie ich członków – jak podkreślono. Dzięki proponowanym przepisom spółdzielnie będą miały możliwość uregulowania stanu prawnego gruntów, na których wybudowały budynki mieszkalne – jak wynika z OSR.
Projektowane regulacje obejmują m.in. przyznanie spółdzielniom mieszkaniowym roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz o nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nich budynków. Zgodnie z projektem, analogiczne roszczenie ma przysługiwać spółdzielniom, które na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego wybudowały same lub wybudowali ich poprzednicy prawni z zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego, a korzystają z tych gruntów na podstawie innego niż własność lub użytkowanie wieczyste odpłatnego tytułu prawnego.
Projektowane rozwiązania proponują odejście od umownego trybu ustanawiania użytkowania wieczystego i zastąpienie go trybem administracyjnym. Zgodnie z projektem, rozpatrzenie roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego ma być dokonywane w drodze decyzji administracyjnej, co zapewni stronom możliwość skorzystania z instrumentów zwalczania bezczynności lub przewlekłości postępowania, a także możliwość poddania rozstrzygnięcia kontroli w administracyjnym toku instancji.
Bonifikata od pierwszej opłaty
Wniosek o ustanowienie prawa do użytkowania wieczystego będzie musiał zostać złożony w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy. W przypadku spraw, które już są w toku, spółdzielnie będą miały możliwość wyboru między trybem administracyjnym a sądowym, jeśli postępowanie przed sądem jeszcze się nie rozpoczęło.
Zgodnie z projektowanymi regulacjami, spółdzielnie mieszkaniowe będą musiały ponosić opłaty za ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz przeniesienie własności budynków. W zamian za to, spółdzielnie otrzymają prawo do użytkowania wieczystego tych gruntów. Dodatkowo, przewidziano możliwość udzielenia bonifikaty od pierwszej opłaty za ustanowienie użytkowania wieczystego. Opłaty te będą obejmować pierwszą opłatę oraz roczne opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej.
