W Polsce pojawiła się idea wprowadzenia bezwarunkowego dochodu podstawowego, który oznaczałby regularną wypłatę 1,3 tys. zł dla każdego obywatela. Pomysł ten stał się częścią strategii regionalnej Stowarzyszenia Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza. Zastanawiamy się, jakie są podstawy tego pomysłu i jakie skutki społeczne oraz ekonomiczne może mieć jego wprowadzenie.
Co To Jest Bezwarunkowy Dochód Podstawowy?
Bezwarunkowy dochód podstawowy to kwota pieniędzy, którą każdy obywatel otrzymuje od państwa niezależnie od swojego zatrudnienia lub dochodów. Oznacza to, że każda osoba, zarówno dorosła, jak i dziecko, otrzymuje comiesięczną wypłatę bez jakichkolwiek warunków. Zastanawiamy się, jakie korzyści i wyzwania może przynieść taka forma wsparcia finansowego dla społeczeństwa.
Międzynarodowe Eksperymenty z Bezwarunkowym Dochodem Podstawowym: Co Wynikło z Testów?
Wiele krajów i regionów na świecie przeprowadziło eksperymenty z bezwarunkowym dochodem podstawowym. Analizujemy wyniki takich testów, zwracając uwagę na przypadki takie jak Finlandia, Kanada i Stany Zjednoczone. Próbujemy zrozumieć, jakie wnioski można wyciągnąć z tych eksperymentów i czy są one obiecujące dla przyszłości tego pomysłu.
Planowana Reforma Systemu Zasiłków dla Bezrobotnych na Rzecz Dochodu Obywatelskiego
Niemcy rozważają wprowadzenie dochodu obywatelskiego, który zastąpiłby obecny system zasiłków dla bezrobotnych. Analizujemy plany Niemiec dotyczące tego nowego narzędzia, zastanawiając się, czy może ono stać się modelem dla innych krajów. Omawiamy ograniczenia oraz różnice między dochodem obywatelskim a pełnym dochodem gwarantowanym.
1300 zł dla każdego – bezwarunkowy dochód podstawowy także w Polsce?
Również i w naszym kraju co jakiś czas pojawiają się pomysły przetestowania rozwiązań związanych z dochodem bezwarunkowym. Jednym z najgłośniejszych projektów była zeszłoroczna zapowiedź testów BDP w województwie warmińsko-mazurskim. Według dotychczasowych planów kwota miesięcznego dochodu miałaby wynosić 1300 zł miesięcznie i objąć swoim zakresem kilka tysięcy osób.
Bezwarunkowy dochód podstawowy. Czy takie rozwiązanie może się sprawdzić?
Ekspert w swojej analizie przyznaje, że eksperyment w Finlandii pokazał, iż dochód podstawowy nie wpłynął znacząco na większą aktywność zawodową wśród badanych. Należy jednak zauważyć, iż znacznie zwiększał się ich poziom bezpieczeństwa. Z kolei badania kanadyjskie były zbyt krótkie, żeby wyciągać z nich wiążące wnioski, jednak urzędnicy, którzy zakończyli program, argumentowali, iż program został zakończony, gdyż nie poprawiał sytuacji badanych. Natomiast eksperyment w USA w Kalifornii pozwolił na wyciągnięcie zupełnie innych wniosków – mianowicie w badanej grupie obniżył się poziom bezrobocia, a wiele osób wyszło z długów. Program ten jednak był realizowany na bardzo małej grupie, która obejmowała zaledwie 125 osób.
Wiele programów trwa lub jest wdrażanych, więc w kolejnych latach należy spodziewać się kolejnych wyników badań. Efektywność dochodu gwarantowanego zależy jednak w dużej mierze od uwarunkowań kulturowych. Nie bez znaczenia jest również fakt istnienia innych form pomocy społecznej czy systemu zasiłków poza dochodem bezwarunkowym, gdyż to one wpływają na aktywność zawodową i postrzeganie tego narzędzia przez jego beneficjentów.
Bezwarunkowy dochód podstawowy i jego wpływ na rynek pracy
Szybkie zmiany w dziedzinie technologii i gospodarki spowodowały automatyzację wielu zawodów i procesów. To skutkowało nie tylko likwidacją pewnych zawodów, ale również postawiło określone grupy zawodowe w sytuacji, gdzie konieczna była konieczność przekwalifikowania się. Ten proces przekwalifikowania wymaga czasu i wsparcia finansowego, które pozwoli ludziom utrzymać swoje codzienne funkcjonowanie.
Problemy związane z przekwalifikowaniem się zawsze istniały, ale wydaje się, że w ostatnich latach natężenie tego procesu znacząco wzrosło. Istnieje także ryzyko, że niektórzy ludzie, mimo prób rozszerzenia lub zmiany swoich kwalifikacji, nie znajdą nowej pracy. Długotrwałe bezrobocie, oprócz kwestii społecznych, wpływa także na ograniczenie wydatków, co może stanowić wyzwanie dla gospodarki, ponieważ konsumpcja odgrywa istotną rolę w biznesie.
Jednak ekspert zwraca uwagę, że wprowadzenie dochodu bezwarunkowego może prowadzić do bierności zawodowej u niektórych osób, które stracą motywację do szukania pracy. Ten aspekt jest zależny od różnych czynników, w tym kulturowych i indywidualnych podejść do pracy.
W kontekście finansowania dochodu bezwarunkowego ekspert sugeruje, że środki na ten cel mogą pochodzić z podatków płaconych przez firmy i osoby pracujące. Jednak stwarza to dwa ryzyka: pierwsze związane z dostępnością wystarczających środków na finansowanie takiego programu, a drugie związane z nastawieniem osób pracujących do pozostawania aktywnymi zawodowo.
Wprowadzenie dochodu bezwarunkowego to nowe i nieznane zagadnienie, zarówno pod kątem społecznym, jak i ekonomicznym. Wiele krajów przeprowadza testy w celu zminimalizowania ryzyka związanego z takim rozwiązaniem, ale dotychczasowe badania były ograniczone pod względem grupy docelowej i czasu trwania, co utrudnia jednoznaczne określenie jego efektów. Jednakże, być może wkrótce dowiemy się więcej na ten temat, gdy wyniki testów zostaną ogłoszone w Polsce.
