Przedsiębiorca, który zawiera umowę z konsumentem, musi poinformować go o całym szeregu różnego rodzaju okoliczności związanych z wykonywaniem umowy. Dokładny zakres tego obowiązku zależy od tego, jaka umowa i w jakim trybie ma zostać zawarta.
Konsument, czyli mówiąc w pewnym uproszczeniu osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, jest uznawana za słabszą od przedsiębiorcy stronę stosunku prawnego. Taką optykę przyjmuje zarówno prawodawca unijny, jak i polski. To z kolei przekłada się na szczególną ochronę, jaką przepisy prawa przewidują dla konsumenta oraz na określone obowiązki – zwłaszcza informacyjne – jakie musi wypełnić prowadzący własną działalność gospodarczą.
Najważniejsze obowiązki przedsiębiorcy
Kluczowe obowiązki informacyjne przedsiębiorcy wobec konsumenta zostały określone w art. 8 ustawy o prawach konsumenta. Zgodnie z tym przepisem każdy przedsiębiorca, najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową, musi poinformować go o:
- głównych cechach świadczenia, z uwzględnieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu porozumiewania się z konsumentem;
- swoich danych identyfikujących;
- łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami albo – jeżeli ceny nie można na etapie zawierania transakcji dokładnie obliczyć – o sposobie jej obliczania;
- sposobie i terminie spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę oraz stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji;
- przewidzianej przez prawo odpowiedzialności przedsiębiorcy za zgodność świadczenia z umową;
- treści usług posprzedażnych i gwarancji;
- czasie trwania umowy lub – gdy umowa zawarta jest na czas nieoznaczony lub ma ulegać automatycznemu przedłużeniu – o sposobie i przesłankach wypowiedzenia umowy;
- funkcjonalności towarów z elementami cyfrowymi;
- mających znaczenie kompatybilności i interoperacyjności towarów z elementami cyfrowymi, treści cyfrowych lub usług cyfrowych.
Oczywiście dokładny zakres obowiązku informacyjnego przedsiębiorcy wobec konsumenta musi zostać dostosowany do realiów konkretnej umowy. Jeżeli np. dostarczany towar nie ma charakteru „cyfrowego”, to realizacja dwóch ostatnich obowiązków z powyższej listy po prostu nie ma zastosowania. Poza tym obowiązek informacyjny nie dotyczy drobnych umów życia codziennego wykonywanych natychmiast po ich zawarciu (art. 9).
Ponadto przedsiębiorca musi przekazywać wszelkie informacje konsumentowi w sposób jasny i zrozumiały. Jednocześnie przedsiębiorca nie ma obowiązku przekazywać określonych informacji, jeżeli wynikają one z okoliczności dotyczących zawarcia umowy.
Informacja w przypadku umów zawieranych na odległość
Obowiązek informacyjny przedsiębiorca jest o wiele bardziej rozbudowany w przypadku zawierania umowy z konsumentem na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Kluczowe zastosowanie ma tu katalog zamieszczony w art. 12 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta. Przepis ten stanowi, że najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta w sposób jasny i zrozumiały o:
- głównych cechach świadczenia z uwzględnieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu porozumiewania się z konsumentem;
- danych identyfikacyjnych przedsiębiorcy;
- adresie przedsiębiorstwa, adresie poczty elektronicznej oraz numerze telefonu, pod którymi konsument może szybko i efektywnie kontaktować się z przedsiębiorcą oraz – jeżeli jest to inny adres – adresie składania reklamacji;
- łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami;
- indywidualnym dostosowaniu ceny na podstawie zautomatyzowanego podejmowania decyzji, jeżeli przedsiębiorca takie stosuje;
- kosztach korzystania ze środka porozumiewania się na odległość w celu zawarcia umowy, w przypadku gdy są wyższe niż stosowane zwykle za korzystanie z tego środka porozumiewania się;
- sposobie i terminie zapłaty;
- sposobie i terminie spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę oraz stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji;
- sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy;
- kosztach zwrotu towaru w przypadku odstąpienia od umowy, które ponosi konsument;
- obowiązku zapłaty przez konsumenta poniesionych przez przedsiębiorcę uzasadnionych kosztów;
- ewentualnym braku prawa odstąpienia od umowy;
- przewidzianej przez prawo odpowiedzialności przedsiębiorcy za zgodność świadczenia z umową;
- istnieniu i treści gwarancji;
- kodeksie dobrych praktyk;
- czasie trwania umowy lub o sposobie i przesłankach wypowiedzenia umowy – jeżeli umowa jest zawarta na czas nieoznaczony lub jeżeli ma ulegać automatycznemu przedłużeniu;
- minimalnym czasie trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy;
- ewentualnym obowiązku złożenia kaucji lub gwarancji przez konsumenta;
- funkcjonalności towarów z elementami cyfrowymi;
- mających znaczenie kompatybilności i interoperacyjności towarów z elementami cyfrowymi;
- możliwości skorzystania z pozasądowych sposobów rozpatrywania reklamacji i dochodzenia roszczeń oraz zasadach dostępu do tych procedur.
Również w tym przypadku obowiązek informacyjny należy zrealizować w sposób odpowiadający realiom konkretnej umowy zawieranej z konsumentem.
Podstawa prawna:
