14 marca br. wchodzą w życie przepisy noweli kodeksu postępowania karnego, które umożliwią doręczanie pism w sprawach karnych w sposób elektroniczny. Będzie to niezwykle istotna zmiana dla sądów, oskarżonych o popełnienie przestępstw oraz ich pełnomocników.
Doręczenia elektroniczne to jeden z istotniejszych etapów cyfryzacji usług publicznych. Dzięki temu rozwiązaniu korespondencja z sądu czy urzędu będzie mogła dotrzeć do zainteresowanych podmiotów bardzo szybko, a jej odbiór nastąpi bez wychodzenia z domu. Techniczną obsługę tego rozwiązania zapewni specjalny system informatyczny. W połowie marca wejdą w życie przepisy ustawy z 7 lipca 2023 r., nowelizującej m. in. kodeks postępowania karnego. W jaki sposób doręczenia elektroniczne będą wyglądać w sprawach karnych?
Doręczenia elektroniczne w sprawach karnych
Na mocy wskazanej noweli do kodeksu postępowania karnego został dodany art. 133a. Zgodnie z tym przepisem w sprawach karnych sąd będzie dokonywał doręczeń poprzez zamieszczenie ich w portalu informacyjnym w taki sposób, aby nadawca i odbiorca mogli uzyskać dokument potwierdzający doręczenie. Jednak wskazany sposób doręczeń nie obejmuje wszystkich uczestników postępowania, ale:
- obrońcę i pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym,
- prokuratora,
- Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej.
Pismo zostanie uznane za doręczone w czasie wskazanym w dokumencie potwierdzającym doręczenie. Jeżeli natomiast nie będzie takiego dokumentu, to doręczenie zostanie uznane za skuteczne po upływie 14 dni od dnia umieszczenia treści tego pisma w portalu informacyjnym.
Nowy sposób doręczeń w postępowaniu karnym będzie dotyczył jedynie tych pism, którymi sądy będą dysponować w postaci elektronicznej. Przy czym zastrzeżenie to nie będzie dotyczyć pism, które podlegają doręczeniu wraz z odpisami pism procesowych stron lub innymi dokumentami niepochodzącymi od sądu.
Wyjątek od nowych zasad doręczeń
Obowiązek realizacji doręczeń w formie elektronicznej nie będzie miał w sprawach karnych charakteru absolutnego. Zgodnie z art. 133a §4 kodeksu postępowania karnego, przewodniczący zarządzi odstąpienie od doręczenia pisma przez umieszczenie jego treści w portalu informacyjnym, jeżeli dokonanie doręczenia w taki sposób jest niemożliwe ze względu na charakter tego pisma, w szczególności, jeżeli zachodzi potrzeba wydania stronie uwierzytelnionego odpisu orzeczenia.
Użycie przez ustawodawcę czasownika „zarządzi” pozwala przyjąć, iż odstąpienie od elektronicznego doręczenia pisma we wskazanych powyżej przypadkach będzie stanowić obowiązek sądu. Innymi słowy, jeżeli sędzia uzna, że charakter pisma wyklucza jego elektroniczne doręczenie, będzie musiał skorzystać z tradycyjnych form doręczania pism w sprawach karnych.
Połączenie spraw na nowych zasadach
Poza tym warto zauważyć, że na mocy omawianej noweli ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie także innych zmian do kodeksu postępowania karnego. Wśród nich warto zauważyć nowe regulacje dotyczące łączenia spraw do rozpoznania we wspólnym postępowaniu. W sprawach karnych regułą jest łączne rozpoznawanie spraw pomocników, podżegaczy oraz innych osób, których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku z przestępstwem sprawcy.
W myśl noweli pojawi się możliwość odrębnego rozpoznania spraw poszczególnych osób lub o poszczególne czyny, jeżeli pojawi się długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca prowadzenie postępowania (np. brak możliwości udziału w postępowaniu przez oskarżonego z powodu choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby) lub inna poważna przeszkoda. Z tego rozwiązania nie będzie można skorzystać, gdy przeszkoda nie ma charakteru długotrwałego lub kontynuowanie postępowania nie narusza prawa do obrony oskarżonego, którego odpowiedzialności karnej przeszkoda dotyczy.
Podstawa prawna:
