Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) opublikował szczegółowy raport na temat zatrudnienia cudzoziemców na polskim rynku pracy. Z danych wynika, że chociaż napływ imigrantów do Polski spowalnia, cudzoziemcy wciąż w znakomitej większości pracują legalnie i odprowadzają składki na ubezpieczenia społeczne.
Wzrost liczby cudzoziemców odprowadzających składki do ZUS
Według raportu, liczba cudzoziemców odprowadzających składki do ZUS wzrosła o 6% w porównaniu z poprzednim rokiem, co jest najsłabszym wzrostem od 2014 roku, z wyjątkiem okresu pandemii COVID-19. Obecnie legalnie pracuje w Polsce około 1,16 miliona cudzoziemców, z czego 2/3 to obywatele Ukrainy. Cudzoziemcy stanowią około 7% wszystkich pracujących w Polsce. Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora Polskiego Instytutu Ekonomicznego, zauważył, że struktura zatrudnienia cudzoziemców zmieniła się po agresji Rosji na Ukrainę, co zwiększyło udział kobiet wśród pracujących imigrantów.
Symulacja demograficzna ZUS
ZUS przeprowadził symulację, która pokazała, że aby zahamować wzrost współczynnika obciążenia demograficznego, liczba cudzoziemców w wieku produkcyjnym musiałaby corocznie wzrastać o 200-360 tysięcy, czyli znacznie więcej niż obserwowany obecnie napływ. Do 2033 roku liczba cudzoziemców w Polsce musiałaby wynieść 2,65 miliona, co stanowiłoby 12,6% populacji w wieku produkcyjnym. Oznacza to, że blisko co ósma osoba w wieku produkcyjnym musiałaby być cudzoziemcem, aby współczynnik obciążenia demograficznego pozostał na obecnym poziomie.
Kubisiak skomentował te prognozy na portalu X, stwierdzając, że takie scenariusze są mało realistyczne: „Dotychczasowe mechanizmy nie będą trwać wiecznie. Napływ migrantów hamuje, a i możliwości absorbcji i integracji nowych będą ograniczone. Migracja, by skompensować w pełni zmiany demograficzne, musiałaby wyglądać tak: +2,7 mln pracujących imigrantów w 10 lat? Nierealne”.
Cudzoziemcy a zasiłki
Większość cudzoziemców w Polsce pracuje legalnie, co pokazuje liczba bezrobotnych cudzoziemców na koniec 2023 roku – zaledwie 3,8 tysiąca, czyli 0,33% wszystkich imigrantów. Wydatki na zasiłki i świadczenia krótkoterminowe dla cudzoziemców wyniosły od 0,5% w 2015 roku do 2,6% w 2023 roku ogółu wydatków ZUS na te świadczenia. Szczegółowe dane dotyczące poszczególnych rodzajów zasiłków przedstawiają się następująco:
- Zasiłki chorobowe: od 0,4% w 2015 roku do 2,4% w 2023 roku
- Zasiłki macierzyńskie: od 0,7% w 2015 roku do 3,7% w 2023 roku
- Zasiłki opiekuńcze: od 0,4% w 2015 roku do 2,4% w 2023 roku
- Świadczenia rehabilitacyjne: od 0,3% w 2015 roku do 1,2% w 2023 roku
Cudzoziemcy a emerytury
Kubisiak zwrócił uwagę na kwestie emerytalne związane z cudzoziemcami pracującymi w Polsce. W grudniu 2023 roku ZUS wypłacił 13 tysięcy emerytur cudzoziemcom, co stanowiło 0,18% ogółu świadczeń emerytalnych. Łączna kwota emerytur i rent wypłacanych cudzoziemcom wyniosła 21,5 miliona złotych, co daje 0,079% ogólnej kwoty świadczeń w ZUS. Przeciętna emerytura cudzoziemca wynosiła 1,4 tysiąca złotych, podczas gdy średnia emerytura w Polsce wynosiła 3,3 tysiąca złotych.
Prognozy ZUS wskazują, że w najbardziej niekorzystnym scenariuszu, koszt emerytur wypłacanych cudzoziemcom może sięgnąć 0,3% PKB do 2017 roku.
Podsumowanie
Raport ZUS wskazuje na znaczący, choć spowalniający napływ cudzoziemców na polski rynek pracy. Cudzoziemcy w Polsce odgrywają ważną rolę w uzupełnianiu siły roboczej, a ich wkład w system ubezpieczeń społecznych jest coraz większy. Jednak przyszłe prognozy demograficzne i potrzeby rynku pracy wskazują na konieczność dalszej integracji i adaptacji polityki migracyjnej, aby sprostać wyzwaniom starzejącego się społeczeństwa.
