W kontekście przepisów prawa ubezpieczeń społecznych, ważnym pytaniem jest, jak należy postąpić w przypadku zleceniobiorcy, który ukończył 26 lat w trakcie miesiąca, oraz czy składki powinny być potrącane proporcjonalnie do dni po utracie statusu studenta. Na przykładzie zleceniobiorcy, który ukończy 26 lat 5 września 2024 roku, można szczegółowo przeanalizować sytuację.
Obowiązek ubezpieczeń społecznych – podstawa prawna
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 6 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Jednak wyjątek od tej zasady stanowią osoby będące uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, którzy nie ukończyli 26 roku życia. W praktyce oznacza to, że dopóki zleceniobiorca posiada status studenta i nie ukończył 26 lat, pracodawca nie jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartej umowy zlecenia.
Ustawodawca uzależnia więc obowiązek ubezpieczeń społecznych od dwóch kluczowych warunków:
- Wiek zleceniobiorcy (do ukończenia 26 lat),
- Posiadanie statusu studenta.
Obowiązek opłacania składek po ukończeniu 26 lat
W opisywanej sytuacji zleceniobiorca kończy 26 lat 5 września 2024 roku. Zatem od tego dnia traci ustawowe zwolnienie z obowiązku ubezpieczeniowego. Od 6 września staje się obowiązkowym płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, o ile nie występuje u niego zbieg tytułów do ubezpieczenia.
Proporcjonalne naliczanie składek
Kluczowym zagadnieniem w tej sytuacji jest sposób naliczania składek za okres września, w którym zleceniobiorca częściowo korzystał jeszcze ze zwolnienia, a częściowo podlega już obowiązkowi ubezpieczeń. ZUS wyjaśnia, że składki należy opłacać proporcjonalnie do liczby dni podlegania ubezpieczeniom społecznym. Oznacza to, że wynagrodzenie należne za okres od 6 do 30 września będzie podstawą wymiaru składek, natomiast wynagrodzenie za okres od 1 do 5 września będzie zwolnione z tego obowiązku.
Stanowisko ZUS
W piśmie ZUS z dnia 6 sierpnia 2024 r. (znak DI/100000/43/684/2024) ZUS jednoznacznie wskazuje, że o obowiązku opłacania składek decyduje nie termin wypłaty wynagrodzenia, lecz okres, za który to wynagrodzenie przysługuje. W związku z tym, jeśli wynagrodzenie za wrzesień zostanie wypłacone w październiku, składki należy obliczyć proporcjonalnie do dni, w których zleceniobiorca podlegał ubezpieczeniom społecznym. Obowiązek składkowy ma charakter wtórny wobec obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym – składki są należne tylko za te dni, w których istniał obowiązek ubezpieczeniowy.
WAŻNE: O obowiązku opłacenia składek decyduje to, za jaki okres przysługuje wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia, a nie to, kiedy zostanie ono wypłacone.
Zgłoszenie do ubezpieczeń
Zleceniobiorca, który kończy 26 lat w trakcie miesiąca, musi zostać zgłoszony do ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym przestał korzystać ze zwolnienia (w tym przypadku od 6 września 2024 r.). Wówczas obowiązkowe będą dla niego składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz wypadkowe, natomiast ubezpieczenie chorobowe będzie dobrowolne.
Zbieg tytułów do ubezpieczenia
Warto również pamiętać, że obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia nie powstaje, gdy występuje zbieg tytułów ubezpieczeniowych. Przykładem takiej sytuacji jest zawarcie umowy o pracę u innego pracodawcy lub prowadzenie działalności gospodarczej. Jeżeli z innej umowy zlecenia lub działalności gospodarczej opłacane są składki od podstawy wymiaru nie niższej niż minimalne wynagrodzenie, wówczas ubezpieczenia społeczne z umowy zlecenia będą dobrowolne. W takim przypadku pracodawca ma obowiązek opłacania jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Podsumowanie
W przypadku, gdy zleceniobiorca-student ukończy 26 lat w trakcie miesiąca (w tym przypadku 5 września 2024 r.), a wynagrodzenie za wrzesień zostanie wypłacone w październiku, pracodawca nie będzie zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za okres do 5 września. Składki należy naliczyć i odprowadzić jedynie za okres od 6 do 30 września, proporcjonalnie do dni podlegania przez zleceniobiorcę obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Płatnik składek musi również pamiętać o terminowym zgłoszeniu zleceniobiorcy do ubezpieczeń społecznych.
Jeśli jednak wystąpi zbieg tytułów do ubezpieczenia, wówczas składki na ubezpieczenia społeczne mogą być dla zleceniobiorcy dobrowolne, a obowiązkowe będzie jedynie ubezpieczenie zdrowotne.
Artykuł uwzględnia interpretacje przepisów zawarte w stanowisku ZUS oraz dokładnie odnosi się do obowiązującego prawa, co czyni go kompletnym przewodnikiem dla pracodawców, którzy mają do czynienia z podobnymi sytuacjami w swoich firmach.
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
