Rząd podjął zdecydowane kroki w kierunku poprawy jakości powietrza w polskich miastach. Nowy projekt ustawy, który został przyjęty przez Radę Ministrów, przewiduje obowiązek tworzenia Stref Czystego Transportu w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców. To istotny element walki ze smogiem, który ma na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z transportu drogowego. Jakie zmiany czekają kierowców? Które miasta obejmą nowe przepisy? Oto szczegóły.
Co to są Strefy Czystego Transportu?
Strefy Czystego Transportu (SCT) to wyznaczone obszary w miastach, do których wjazd mają tylko pojazdy spełniające określone normy emisji spalin. Głównym celem tego rozwiązania jest ograniczenie ruchu samochodów o wysokiej emisji zanieczyszczeń, zwłaszcza starych diesli, które przyczyniają się do pogarszania jakości powietrza. Strefy te mają zmusić właścicieli starszych pojazdów do wymiany ich na bardziej ekologiczne, np. hybrydy lub auta elektryczne.
Zgodnie z nowym projektem, Strefy Czystego Transportu będą obowiązkowe w miastach, w których liczba mieszkańców przekracza 100 tysięcy. Ustawa wprowadza ten wymóg w przypadku, gdy poziom dwutlenku azotu (NO₂) przekracza dopuszczalne normy. Do tej pory zjawisko to zaobserwowano w czterech miastach: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Katowicach.
Dlaczego powstają Strefy Czystego Transportu?
Polska od lat boryka się z problemem smogu, szczególnie w okresie zimowym. Duża część tego zanieczyszczenia pochodzi nie tylko z domowych pieców, ale również z transportu drogowego. Stare diesle, a także inne pojazdy emitujące duże ilości szkodliwych substancji, są głównymi winowajcami pogarszającej się jakości powietrza w polskich miastach.
Eksperci, w tym naukowcy ze Śląskiego Centrum Chorób Serca oraz Uniwersytetu Śląskiego, wskazują, że smog ma bezpośredni wpływ na zdrowie ludzi, powodując wzrost liczby hospitalizacji oraz przedwczesnych zgonów. Zanieczyszczenie powietrza jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, co czyni problem jeszcze bardziej palącym.
Jakie miasta obejmą nowe przepisy?
Zgodnie z ustawą, jeśli w mieście powyżej 100 tysięcy mieszkańców poziom NO₂ przekracza dopuszczalne normy, władze samorządowe będą zobowiązane do utworzenia Stref Czystego Transportu. Na chwilę obecną dotyczy to czterech miast: Warszawy, Krakowa, Wrocławia i Katowic. Jednakże, jeśli w przyszłości przekroczenia norm zostaną zarejestrowane w innych miastach, obowiązek utworzenia SCT obejmie również te lokalizacje.
Samorządy będą miały swobodę w określaniu wielkości stref, co pozwoli im dostosować rozwiązania do lokalnych potrzeb. W miastach, gdzie jakość powietrza jest oceniana na podstawie więcej niż jednego miasta w ramach danej strefy, obowiązek ten będzie dotyczył tylko tego miasta, gdzie zanotowano przekroczenia norm.
Kogo dotkną nowe przepisy?
Najbardziej odczują to właściciele starych samochodów, zwłaszcza z silnikami diesla, które nie spełniają nowoczesnych norm emisji. Wjazd do SCT będzie ściśle kontrolowany, a nieprzestrzeganie przepisów będzie wiązało się z karami finansowymi. Kierowcy, których auta nie spełniają wymogów, będą zmuszeni do przesiadki na bardziej ekologiczne środki transportu, takie jak samochody hybrydowe, elektryczne, czy korzystanie z transportu publicznego.
Oczywiście, wprowadzenie Stref Czystego Transportu nie oznacza, że wszystkie starsze pojazdy natychmiast znikną z ulic. Planowane są okresy przejściowe, które pozwolą kierowcom na dostosowanie się do nowych przepisów. Jednak rząd jasno wskazuje, że emisje z transportu muszą być drastycznie ograniczone.
Jakie korzyści przyniosą Strefy Czystego Transportu?
Głównym celem wprowadzenia Stref Czystego Transportu jest poprawa jakości powietrza w miastach, a tym samym polepszenie zdrowia mieszkańców. Mniejsze zanieczyszczenie powietrza oznacza mniej chorób układu oddechowego, mniej hospitalizacji oraz zmniejszenie liczby przedwczesnych zgonów związanych z zanieczyszczeniem powietrza.
Oprócz tego, zmniejszenie emisji hałasu w centrach miast jest równie ważnym elementem nowej polityki. Mniej samochodów spalinowych na ulicach oznacza mniejsze natężenie hałasu, co przyczyni się do zwiększenia komfortu życia mieszkańców.
Jak przygotować się na zmiany?
Kierowcy powinni zacząć rozważać alternatywne opcje transportu, zwłaszcza jeśli ich pojazdy nie spełniają najnowszych norm emisji. Zakup samochodów hybrydowych lub elektrycznych staje się coraz bardziej popularny, a rząd oferuje liczne dotacje i ulgi na zakup ekologicznych pojazdów.
Warto również korzystać z transportu publicznego, który w miastach takich jak Warszawa czy Kraków jest stale modernizowany. Inwestycje w zeroemisyjne autobusy i tramwaje mają na celu zwiększenie atrakcyjności tego rodzaju transportu, co może przyczynić się do zmniejszenia liczby samochodów na ulicach.
Przyszłość transportu w polskich miastach
Obowiązkowe Strefy Czystego Transportu to dopiero początek większej transformacji w polskim systemie transportu. Rząd planuje dalsze działania mające na celu rozwój transportu zeroemisyjnego oraz ograniczenie liczby samochodów spalinowych na polskich drogach. Zmiany te mogą wydawać się trudne dla wielu kierowców, ale są konieczne, aby zapewnić lepszą jakość powietrza i zdrowia dla wszystkich mieszkańców.
