Polacy płacą najwięcej za prąd w Europie – Analiza cen energii elektrycznej w Polsce i innych krajach

W ostatnich miesiącach ceny energii elektrycznej w Polsce osiągnęły poziomy, które stawiają nasz kraj w niechlubnej czołówce Europy pod względem kosztów prądu dla gospodarstw domowych i firm. Najnowsze dane z Towarowej Giełdy Energii (TGE) wskazują, że cena spotowa prądu sięga obecnie 555,48 zł za MWh, co po przeliczeniu na euro daje około 129,70 euro za MWh. Jak wynika z raportów Europejskiej Sieci Operatorów Przesyłowych, wyższe ceny energii notują jedynie kraje bałtyckie: Estonia, Łotwa i Litwa, jednak i one pozostają na zbliżonym poziomie do Polski. Co powoduje, że Polacy płacą aż tyle za energię, a inne kraje mogą oferować znacznie niższe stawki?

Polska i kraje bałtyckie liderami cen energii w Europie

W całej Europie ceny energii elektrycznej różnią się w zależności od takich czynników jak polityka energetyczna, struktura miksu energetycznego oraz lokalne podatki i opłaty. Polska, podobnie jak Estonia, Łotwa i Litwa, opiera znaczną część swojego zapotrzebowania energetycznego na elektrowniach węglowych. W październiku 2024 roku ponad 52% energii w Polsce pochodziło z węgla – to wynik, który znacząco wpływa na ostateczną cenę prądu.

Warto zwrócić uwagę na mechanizm ustalania cen energii: jest ona obliczana na podstawie kosztu najdroższego źródła, jakie musi zapewnić zbilansowanie systemu energetycznego. W Polsce tym źródłem są elektrownie węglowe, których funkcjonowanie jest obarczone wysokimi opłatami związanymi z prawami do emisji CO₂, a także innymi podatkami, takimi jak VAT i akcyza.

Jak wyglądają ceny prądu w innych krajach?

Na podstawie najnowszych danych, różnice w cenach energii elektrycznej w Europie są uderzające. Przykładowo, Niemcy, które także zmagają się z wysokimi kosztami energii, płacą za prąd 101,70 euro za MWh – to o około 28 euro mniej niż Polacy. W krajach takich jak Czechy i Słowacja, ceny również są nieco niższe, wynosząc odpowiednio 110,60 euro oraz 117,10 euro za MWh. Przesuwając się na południe Europy, widzimy, że ceny drastycznie spadają. W Hiszpanii i Portugalii prąd kosztuje tylko 70,20 euro za MWh, a Francja – dzięki znacznej produkcji energii z atomu – oferuje ceny na poziomie 65,10 euro za MWh.

W Skandynawii sytuacja jest jeszcze bardziej korzystna: Norwegowie płacą za prąd jedynie 37 euro za MWh, natomiast Szwedzi 35,80 euro. Finlandia z kolei utrzymuje ceny na poziomie 62,70 euro za MWh. Te znacznie niższe koszty są wynikiem dużego udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym, a także korzystnych warunków geopolitycznych i politycznych tych krajów.

Dlaczego ceny energii w Polsce są tak wysokie?

Wysokie ceny energii w Polsce wynikają z kilku kluczowych czynników:

1. Wysokie koszty emisji CO₂ – Polska, jako kraj oparty na energetyce węglowej, jest zobowiązana do zakupu certyfikatów emisji CO₂, których ceny stale rosną. Obecnie koszt jednego certyfikatu wynosi ponad 80 euro za tonę dwutlenku węgla, co przekłada się bezpośrednio na wyższe rachunki za prąd dla konsumentów.
2. Podatki i opłaty – Do ceny energii doliczane są różnego rodzaju opłaty, w tym akcyza oraz VAT, a także opłaty sieciowe. W Polsce ich łączna wysokość jest wyższa niż w wielu krajach Europy Zachodniej, co obciąża ostateczną cenę energii.
3. Niski udział odnawialnych źródeł energii (OZE) – W porównaniu do krajów skandynawskich, Polska ma wciąż niski udział OZE w swoim miksie energetycznym. W październiku 2024 roku udział OZE wynosił w Polsce około 20%, podczas gdy w krajach takich jak Szwecja, Norwegia czy Finlandia ten udział sięga nawet 70-80%.
4. Niskie inwestycje w infrastrukturę – Ograniczenia w przesyle energii oraz przestarzała infrastruktura również generują dodatkowe koszty, które są przenoszone na odbiorców końcowych.

Perspektywy na przyszłość: Co można zrobić, aby obniżyć ceny energii?

Aby złagodzić problem wysokich cen energii, Polska musi przeprowadzić gruntowne reformy w sektorze energetycznym. Jednym z rozwiązań jest stopniowe odejście od węgla i zwiększenie inwestycji w odnawialne źródła energii oraz energetykę atomową. W planach rządu znajduje się budowa elektrowni jądrowej, która mogłaby znacząco zmniejszyć zależność od drogiej energii z węgla i obniżyć emisję CO₂.

Ponadto, ważnym krokiem w kierunku obniżenia cen energii byłoby zmniejszenie podatków nałożonych na rachunki za prąd oraz zwiększenie wsparcia dla inwestycji w fotowoltaikę i energetykę wiatrową. Programy rządowe wspierające montaż paneli słonecznych na domach jednorodzinnych oraz farm wiatrowych mogłyby znacząco obniżyć koszty energii i przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Ceny energii elektrycznej w Polsce osiągnęły rekordowo wysoki poziom, czyniąc nas jednym z najdroższych krajów Europy pod względem kosztów prądu. Głównymi przyczynami są wysokie koszty emisji CO₂, niski udział OZE oraz obciążenia podatkowe. Aby poprawić sytuację, Polska powinna postawić na rozwój odnawialnych źródeł energii oraz zainwestować w energetykę jądrową, co pozwoli na stabilizację cen energii w długim okresie. W przeciwnym razie Polacy nadal będą ponosić najwyższe koszty energii w całej Europie.