Zmiany w przepisach ruchu drogowego w Polsce mogą wkrótce umożliwić młodym osobom zdobycie prawa jazdy już w wieku 17 lat. Po ponad 20 latach od podniesienia minimalnego wieku dla kierowców do 18 lat, rząd rozważa powrót do dawnych regulacji, choć w nowej formie i pod ścisłymi warunkami. Ministerstwo Infrastruktury uzasadnia zmiany wzorując się na praktykach innych państw europejskich, gdzie podobne przepisy już funkcjonują.
Prawo jazdy dla 17-latków – nowe propozycje
Zgodnie z projektem Ministerstwa Infrastruktury, 17-latkowie mogliby prowadzić pojazdy, pod warunkiem że otrzymają zgodę rodziców i będą jeździć wyłącznie w obecności dorosłego, doświadczonego kierowcy. Jak wyjaśnił wiceminister infrastruktury, Stanisław Bukowiec, pomysł ten ma na celu umożliwienie młodym osobom zdobycia doświadczenia na drodze przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa poprzez nadzór osoby dorosłej.
- Kierowca nadzorujący musiałby spełnić kilka warunków: ukończone 24 lata, minimum pięć lat posiadania prawa jazdy kat. B, brak poważnych naruszeń przepisów oraz pełną trzeźwość podczas jazdy z młodym kierowcą. Taki nadzór pozwoliłby na ograniczenie ryzyka związanego z brakiem doświadczenia młodych kierowców, co stanowi istotne wyzwanie w krajach wdrażających podobne regulacje.
Wzorce z innych państw europejskich
Według Renaty Rychter, dyrektor Departamentu Transportu Drogowego, Polska chce wzorować się na rozwiązaniach stosowanych w krajach takich jak Niemcy, Dania, Francja czy Skandynawia, gdzie prawo jazdy dla młodych kierowców w określonym wieku istnieje od lat. W wielu z tych krajów młodzi kierowcy zdobywają uprawnienia w ramach specjalnych programów i okresów próbnych, co pozwala na stopniowe wdrażanie młodego kierowcy do pełnego uczestnictwa w ruchu drogowym.
- „Dzięki doświadczonemu kierowcy jako opiekunowi, młodzi kierowcy mają szansę nauczyć się poprawnego zachowania na drodze, co wpływa na poprawę bezpieczeństwa na drogach” – wyjaśnia Rychter. Wprowadzanie takich przepisów wiąże się jednak z wieloma wyzwaniami, które Polska planuje uwzględnić.
Okres próbny dla młodych kierowców
Ważnym elementem nowej regulacji będzie również okres próbny dla młodych kierowców, w którym obowiązywałyby szczególne obostrzenia, niezależnie od wieku uzyskania prawa jazdy. Celem takiego okresu jest ograniczenie ryzykownych zachowań wśród nowicjuszy za kierownicą, zwłaszcza że to właśnie grupa wiekowa 18-24 lat według statystyk jest najbardziej narażona na wypadki drogowe.
- W czasie okresu próbnego młody kierowca musiałby przestrzegać dodatkowych ograniczeń prędkości – maksymalnie 50 km/h na terenie zabudowanym, 80 km/h poza terenem zabudowanym oraz 100 km/h na autostradach i drogach ekspresowych. Co więcej, kierowca objęty okresem próbnym nie mógłby przewozić osób za opłatą, np. w ramach przewozów okazjonalnych czy taksówek, a także miałby absolutny zakaz spożywania alkoholu przed jazdą.
- „Okres próbny pozwoli sprawdzić, czy młodzi kierowcy przestrzegają przepisów oraz czy właściwie zachowują się na drodze” – tłumaczy wiceminister Bukowiec. Takie rozwiązanie, jego zdaniem, przyczyni się do wzrostu poziomu bezpieczeństwa.
Prawo jazdy dla 17-latków: opinie ekspertów
Rafał Grodzicki, egzaminator z warszawskiego WORD, podchodzi do planowanych zmian z ostrożnym optymizmem. – „Prawo jazdy od 17 lat to rozwiązanie, które wcześniej funkcjonowało w Polsce i w wielu krajach europejskich. Wprowadzenie tej regulacji może mieć sens, ale tylko pod warunkiem, że młodzi kierowcy będą objęci nadzorem oraz odpowiednimi ograniczeniami” – stwierdził.
Według niego konieczne byłoby wprowadzenie dodatkowych przepisów dotyczących mocy i wielkości pojazdu, które młody kierowca może prowadzić, a także regularnego monitorowania jego zachowań za kółkiem przez odpowiednie organy państwowe.
Ekspert dodaje również, że okres próbny jest niezbędnym krokiem, gdyż umożliwia młodemu kierowcy rozwijanie się w bardziej kontrolowanych warunkach.
Zmiany w polskim prawie – co dalej?
Projekt Ministerstwa Infrastruktury jest obecnie na etapie konsultacji, a rząd zapowiedział, że będzie kontynuował prace nad przepisami, które mogą wejść w życie już w przyszłym roku. Celem jest znalezienie kompromisu między możliwością zdobycia doświadczenia drogowego przez młodych kierowców a zagwarantowaniem bezpieczeństwa dla wszystkich uczestników ruchu.
Dlaczego zmiana wieku dla prawa jazdy budzi kontrowersje?
Propozycja wzbudza jednak pewne kontrowersje. Wielu rodziców obawia się, że dopuszczenie do ruchu drogowego osób tak młodych może przyczynić się do wzrostu liczby wypadków. Przeciwnicy zmiany wskazują, że młodzi kierowcy często podejmują niebezpieczne zachowania na drodze, w tym przekraczanie prędkości czy brak doświadczenia w sytuacjach kryzysowych.
Z drugiej strony zwolennicy zmiany, w tym eksperci i niektórzy rodzice, zauważają, że młodzi kierowcy mogą lepiej przystosować się do przepisów ruchu drogowego pod nadzorem doświadczonych opiekunów, co może ułatwić im zdobycie doświadczenia i odpowiedzialności na drodze. Wprowadzenie okresu próbnego oraz wymaganie obecności doświadczonego kierowcy przy pierwszych jazdach może skutecznie zmniejszyć ryzyko i wypadkowość w tej grupie wiekowej.
Projekt zmian przepisów prawnych, które umożliwiłyby uzyskanie prawa jazdy od 17 lat, pozostaje otwarty na dalsze opinie i uwagi. Ministerstwo zapowiada dalsze konsultacje z ekspertami, aby wypracować najlepsze rozwiązania.