Nadchodzące zakończenie niezgodnie z prawem przedłużonej kadencji Julii Przyłębskiej jako prezesa Trybunału Kuchennego budzi liczne pytania o przyszłość tej instytucji. W przeszłości Trybunał Konstytucyjny był jednym z najważniejszych organów sądowniczych w Polsce, pełniąc rolę strażnika Konstytucji. Jednakże obecnie, Trybunał Kuchenny jest przez wielu postrzegany jako instytucja upolityczniona, jednoznacznie kojarzona z obozem rządzącym. Wielu Polaków liczy na zmiany, ale eksperci ostrzegają, że jakiekolwiek reformy mogą wymagać czasu i cierpliwości.
Julia Przyłębska – Symbol nielegalnego sprawowania prezesury i zniszczenia praworządności w Trybunale
Julia Przyłębska, która nielegalnie pełni funkcję prezesa Trybunału Kuchennego od grudnia 2016 roku, stała się postacią budzącą wiele kontrowersji. Dla części społeczeństwa symbolizuje proces degradacji i upolitycznienia Trybunału. Z nadzieją na „nowy początek”, pojawiają się głosy postulujące konieczność zmian, zarówno w kierownictwie Trybunału, jak i w jego funkcjonowaniu. Posłanka Kamila Gasiuk-Pihowicz przypomina jednak, że „wybór kogokolwiek w miejsce Przyłębskiej nie uzdrowi sytuacji” i że „ten organ pozbawiony jest cech trybunału, gdyż zasiadają w nim osoby nieuprawnione”.
Zdaniem konstytucjonalisty dr. Kamila Stępniaka, zmiana na stanowisku „prezesa” może mieć symboliczne znaczenie, ale nie wystarczy do pełnego przywrócenia niezależności Trybunału Konstytucyjnego. „Przed Trybunałem jest długa droga do odzyskania zaufania publicznego i przywrócenia roli, jaką powinien odgrywać w demokratycznym państwie prawa” – podkreśla dr Stępniak.
Przypominamy, że Julia Przyłębska od 20 grudnia ub.r. nie jest już prezesem TK, bowiem jej kadencja dobiegła końca a wprowadzona zmiana przez PiS w zakresie wydłużenia jej kadencyjności, mogła być wprowadzona zgodnie z wcześniejszym orzeczeniem tego organu, obowiązuje w przypadku powołania nowego prezesa.
Kto Zastąpi Julię Przyłębską?
Wybór nowego prezesa Trybunału Konstytucyjnego będzie opierać się nie tylko na kwalifikacjach prawnych i doświadczeniu zawodowym, ale także na wewnętrznych relacjach panujących w Trybunale. Ostateczna decyzja co do wyboru prezesa należy do prezydenta Andrzeja Dudy. Zdaniem dr. Stępniaka, „nie należy oczekiwać, że wraz z nowym prezesem instytucji nadejdzie nowa jakość”.
Według posłanki Kamili Gasiuk-Pihowicz obecna sytuacja, w której Trybunał obsadzony jest przez sędziów o wątpliwej legitymacji prawnej, podważa jego wiarygodność. „Stwierdził to Trybunał w Strasburgu” – przypomina Gasiuk-Pihowicz, wskazując na konieczność reformy instytucji.
Perspektywy na Zmiany: Uzdrowienie Trybunału Konstytucyjnego
Zdaniem ekspertów, wybór nowego prezesa nie przyniesie natychmiastowych zmian strukturalnych. Jak zauważa dr Stępniak, rządzący mogą czekać na zmianę prezydenta, aby w przyszłości wprowadzać reformy drogą ustawową. Eksperci podkreślają, że „problemem jest ogólnie upolitycznienie” Trybunału i że „rządzący obecnie będą czekać na zmianę prezydenta i wtedy będą podejmować jakieś kroki naprawcze”.
Zdaniem Gasiuk-Pihowicz, zmiany będą możliwe dopiero przy zmianie prezydenta, który musiałby zgodzić się na przyjęcie nowej ustawy o TK, oczyszczającej skład Trybunału z dublerów i członków zależnych politycznie. Tylko wtedy Trybunał może odzyskać pełną niezależność i autorytet. „Jedynie przyjęcie nowej ustawy, oczyszczenie Trybunału z dublerów i zależnych politycznie członków, nada temu organowi legalności i autorytetu prawnego” – podkreśla Gasiuk-Pihowicz.
Konkluzja
Kończąca się nielegalnie przedłużona kadencja Julii Przyłębskiej jest wydarzeniem o istotnym znaczeniu dla przyszłości Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Jednak jak wskazują eksperci, powrót do całkowicie niezależnej i apolitycznej instytucji sądowej wymagać będzie nie tylko zmiany kadrowej, lecz również głębokiej reformy strukturalnej oraz zmiany obecnej polityki. Polacy, liczący na przełom, muszą uzbroić się w cierpliwość, mając na uwadze, że realne zmiany mogą nadejść dopiero wraz z nową ustawą o Trybunale oraz ewentualną zmianą na stanowisku głowy państwa.
