11 listopada Polacy obchodzą Święto Niepodległości. Data ta jest powszechnie uznawana za symboliczny dzień odzyskania przez Polskę suwerenności po 123 latach zaborów. Jednak nie wszyscy historycy i publicyści zgadzają się, że właśnie 11 listopada jest właściwym dniem, by świętować odzyskanie niepodległości. W dyskusji nad tym dniem nie brakuje argumentów, według których Polska odzyskała niepodległość już 7 października 1918 roku, a nie symbolicznego 11 listopada. Czy data powinna zostać zmieniona?
Dlaczego 11 listopada?
Obecnie Święto Niepodległości obchodzone jest 11 listopada, co wynika z decyzji władz II RP, która w 1937 roku ustanowiła tę datę dniem wolnym. Upamiętnia ona przekazanie przez Radę Regencyjną władzy Józefowi Piłsudskiemu – liderowi Polskiej Organizacji Wojskowej i wybitnemu działaczowi niepodległościowemu. Było to również symboliczne zakończenie I wojny światowej, a data miała ogromny ładunek emocjonalny, szczególnie dla Piłsudskiego i jego zwolenników.
Publicysta Stanisław Michalkiewicz zauważa jednak, że „11 listopada właściwie nic takiego się nie stało, żadna niepodległość nie została wówczas proklamowana”. Michalkiewicz przypomina, że to Rada Regencyjna, organ tymczasowy Królestwa Polskiego, zadeklarowała niepodległość Polski już 7 października 1918 roku. Na tę decyzję wpłynęła sytuacja geopolityczna, a szczególnie plany Niemiec dotyczące utworzenia niepodległej Ukrainy, co zagrażało integralności terytorialnej odradzającego się państwa polskiego.
Rada regencyjna i proces odzyskiwania niepodległości
7 października 1918 roku Rada Regencyjna ogłosiła zerwanie więzi z mocarstwami centralnymi, co było kluczowym momentem w procesie odzyskiwania suwerenności. Zostało to odebrane jako deklaracja niepodległości, a Rada rozpoczęła organizację administracji i struktur wojskowych przyszłego państwa. Dopiero 11 listopada doszło do przekazania władzy Piłsudskiemu, co stanowiło jedynie kontynuację działań podjętych miesiąc wcześniej.
Jak tłumaczy Michalkiewicz, „11 listopada Rada Regencyjna przekazała Piłsudskiemu władzę. Czyli co dokładnie? Przekazała mu zorganizowane wcześniej państwo”. Proces odzyskiwania niepodległości miał więc charakter rozciągnięty w czasie, a kluczowe kroki w stronę suwerenności miały miejsce znacznie wcześniej.
Czy data 7 Października Jest Właściwsza?
Dyskusje na temat właściwej daty Święta Niepodległości mają swoje korzenie w ideologicznych sporach i różnych interpretacjach historii. W środowiskach prawicowych coraz częściej postuluje się, aby 7 października został uznany za właściwą datę odzyskania niepodległości. Wpływowy polityk i publicysta Janusz Korwin-Mikke mówi wprost: „11 listopada nie jest żadną rocznicą odzyskania niepodległości. 11 listopada nastąpiło jedynie przekazanie władzy przez Radę Regencyjną towarzyszowi Ziółkowi z partii socjalistycznej, czyli Piłsudskiemu”.
Korwin-Mikke podkreśla, że to 7 października był dniem, gdy Polska oderwała się formalnie od zależności wobec Niemiec i Austro-Węgier. Według niego, 11 listopada nie jest datą kluczową z punktu widzenia narodowej suwerenności, lecz raczej wydarzeniem symbolicznym.
Próby przeniesienia święta na 7 października
Pomysły zmiany daty obchodów Święta Niepodległości nie są nowe. W ostatnich latach część polityków i historyków postulowała przeniesienie święta na 7 października, co miałoby lepiej odzwierciedlać realny przebieg wydarzeń historycznych. Jednak do tej pory ten temat nie zyskał szerszego poparcia społecznego ani politycznego.
Obecne obchody 11 listopada mają głęboko zakorzenioną tradycję i dla wielu Polaków są ważnym dniem, niezależnie od historycznych kontrowersji. Data ta pozostaje symbolem odzyskania suwerenności, mimo że można ją postrzegać jako dzień przekazania władzy Józefowi Piłsudskiemu, a nie bezpośredniego aktu odzyskania niepodległości.
Przyszłość dyskusji o dacie Święta Niepodległości
Rozważania nad datą Święta Niepodległości są tematem emocjonalnym, wiążącym się zarówno z historycznymi interpretacjami, jak i współczesną polityką. W najbliższych latach nie wydaje się prawdopodobne, by 11 listopada został zastąpiony 7 października jako oficjalna data. Pomimo różnic w interpretacji historii, dzień ten pozostaje symbolem dla milionów Polaków.
Dyskusja o zmianie daty może jednak przyczynić się do głębszej refleksji nad złożonym procesem odzyskiwania niepodległości, rozciągniętym w czasie i angażującym różne grupy polityczne.
