Od końca listopada rodzice małych dzieci stają przed zaskakującym wyzwaniem finansowym. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wzywa ich do zwrotu części środków otrzymanych w ramach świadczeń z programów Aktywny Rodzic oraz Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (RKO). Problem dotyczy tych rodzin, które jednocześnie korzystały z obu programów. Jakie są przyczyny tych roszczeń i jak rodzice mogą sobie z nimi poradzić?
Dlaczego rodzice muszą zwracać świadczenia?
Program Aktywny Rodzic, uruchomiony przez rząd, oferuje trzy formy wsparcia:
- dofinansowanie pobytu dziecka w żłobku,
- tzw. „babciowe” – świadczenie dla dziadków zajmujących się wnukami,
- wsparcie finansowe dla rodziców pracujących w domu.
Pierwsze przelewy w ramach tego programu trafiły do beneficjentów 29 listopada. Problem pojawia się, gdy rodzice, mimo rozpocznięcia wypłat z programu Aktywny Rodzic, nadal otrzymywali świadczenia z programu RKO. Według przepisów, łączenie środków z obu programów jest niemożliwe.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wyjaśnia, że sytuacja wynika z konieczności zachowania ciągłości wypłaty świadczeń. Wnioski o świadczenia z programu Aktywny Rodzic można było składać od 1 października, ale same wypłaty rozpoczęły się dopiero pod koniec listopada. W tym czasie ZUS kontynuował przekazywanie pieniędzy z RKO, aby rodziny nie zostały pozbawione wsparcia finansowego.
Co mówi ZUS?
Jak wyjaśnił rzecznik ZUS, Wojciech Dąbrówka:
„Po otrzymaniu pozytywnej decyzji w sprawie świadczeń z programu Aktywny Rodzic, ZUS automatycznie uchyla prawo do świadczenia RKO. Następnie w odrębnej decyzji ustalana jest kwota nadpłaty, którą rodzic powinien zwrócić.”
W takiej sytuacji rodzice mają dwie opcje do wyboru:
- Jednorazowy zwrot nadpłaconych pieniędzy.
- Potrącenie kwoty nadpłaty z bieżących lub przyszłych świadczeń.
Jak uniknąć problemów?
ZUS przypomina, że przed każdą kolejną wypłatą świadczeń sprawdza, czy rodzice nadal spełniają wymogi programu, w tym aktywność zawodową. Dane są weryfikowane na podstawie informacji z ZUS i KRUS. W przypadku niespełnienia warunków świadczenie może zostać wstrzymane.
Aby uniknąć sytuacji nadpłaty i konieczności zwrotu pieniędzy, rodzice powinni:
- dokładnie zapoznać się z regulaminami programów,
- monitorować decyzje wydawane przez ZUS,
- zgłaszać wszelkie zmiany w sytuacji zawodowej lub rodzinnej.
Opinie ekspertów i rodziców
Rodzice wyrażają swoje obawy, twierdząc, że nie byli świadomi zakazu łączenia świadczeń. Wielu z nich otrzymało pisma z ZUS z wezwaniami do zwrotu pieniędzy. Jak mówi jedna z matek:
„Nie dostaliśmy żadnej informacji, że musimy wybierać między Aktywnym Rodzicem a RKO. Teraz musimy oddawać spore kwoty, a dla rodzin z małymi dziećmi to ogromne obciążenie.”
Eksperci zalecają zachowanie spokoju i dokładne przeanalizowanie decyzji ZUS. W przypadku wątpliwości warto skorzystać z porady prawnej lub zgłosić się do doradców ZUS.
Podsumowanie
Sytuacja związana z koniecznością zwrotu świadczeń przez rodziców pokazuje, jak ważne jest precyzyjne informowanie beneficjentów o zasadach nowych programów. Chociaż ZUS oferuje elastyczne formy rozliczenia nadpłat, dla wielu rodzin jest to nadal duże wyzwanie finansowe. Kluczowe jest świadome korzystanie ze świadczeń oraz bieżące monitorowanie zmian w przepisach.
