W ostatnim czasie coraz więcej uwagi poświęca się zagadnieniu uprawnień Głównego Inspektora Transportu Drogowego (GITD) w kontekście składania wniosków o ukaranie właścicieli pojazdów za niewskazanie osoby kierującej pojazdem. Problematyka ta ma istotne znaczenie zarówno dla właścicieli pojazdów, jak i dla funkcjonariuszy odpowiedzialnych za egzekwowanie przepisów ruchu drogowego. W artykule przybliżymy aktualne stanowisko prawne, orzecznictwo oraz argumentację przemawiającą za ograniczeniem kompetencji GITD w tym zakresie.
Kompetencje Głównego Inspektora Transportu Drogowego
Zgodnie z art. 50 ust. 1 pkt c) ustawy o transporcie drogowym (u.t.d.), Inspekcja Transportu Drogowego ma kompetencje do kontroli przestrzegania przepisów ruchu drogowego. Realizacja tych kompetencji musi odbywać się w ścisłej zgodności z zasadami określonymi w ustawie – Prawo o ruchu drogowym (p.r.d.).
Na podstawie przepisów art. 129a, 129g i 129h p.r.d., zakres działań Inspekcji jest jasno określony i obejmuje m.in. kontrolę kierujących pojazdami w zakresie naruszania przepisów ruchu drogowego. Przepisy te jednak nie przewidują uprawnień Inspekcji do kierowania wniosków o ukaranie do sądu w przypadkach, gdy właściciel pojazdu odmawia wskazania osoby, która prowadziła pojazd w określonym czasie.
Obowiązek właściciela pojazdu
Zgodnie z art. 78 ust. 4 p.r.d., właściciel pojazdu ma obowiązek wskazania osoby kierującej pojazdem na żądanie uprawnionego organu. Niewykonanie tego obowiązku jest kwalifikowane jako wykroczenie, za które odpowiedzialność określa art. 96 § 3 kodeksu wykroczeń (k.w.).
Jednak, co istotne, prawo o ruchu drogowym oraz ustawa o transporcie drogowym nie przewidują uprawnień Głównego Inspektora Transportu Drogowego do kierowania wniosków o ukaranie w tego rodzaju sprawach. Uprawnienia te przysługują jedynie organom wyraźnie wskazanym w przepisach, takim jak policja.
Ograniczenie zakresu działań GITD
Warto podkreślić, że przepisy prawa zawężają zakres działania GITD do przypadków ścisło związanych z ruchem drogowym. W orzecznictwie sądów administracyjnych oraz powszechnych wielokrotnie wskazywano, że odmówienie przez właściciela pojazdu ujawnienia danych osobowych kierującego pojazdem w związku z naruszeniem przepisów o opłatach drogowych nie mieści się w zakresie podmiotowym ani przedmiotowym uprawnień Inspekcji.
Jak zauważył jeden z sądów w swoim orzeczeniu, „Główny Inspektor Transportu Drogowego nie może być traktowany jako organ uprawniony do nakładania sankcji za wykroczenia niepozostające w związku bezpośrednim z ruchem drogowym”. Tym samym brak jest podstaw prawnych do kierowania przez GITD wniosku o ukaranie w przypadkach określonych w art. 96 § 3 k.w.
Konsekwencje dla właścicieli pojazdów
Dla właścicieli pojazdów oznacza to, że w sytuacjach, gdy otrzymują wezwanie do wskazania osoby kierującej pojazdem od GITD, brak odpowiedzi nie może skutkować skutecznym wnioskiem o ukaranie przez ten organ. Odpowiedzialność z tego tytułu może być dochodzona jedynie przez uprawnione organy, takie jak policja.
Wnioski
Obowiązujące przepisy prawa wyraźnie ograniczają kompetencje Głównego Inspektora Transportu Drogowego w zakresie składania wniosków o ukaranie za niewskazanie osoby kierującej pojazdem. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w aktualnym orzecznictwie i jest istotnym elementem ochrony praw właścicieli pojazdów przed nieuzasadnionymi działaniami ze strony organów administracyjnych.
Znajomość swoich praw oraz granic uprawnień organów takich jak GITD jest kluczowa dla każdego uczestnika ruchu drogowego. Warto w razie wątpliwości skorzystać z porady prawnej, aby uniknąć potencjalnych nieporozumień lub niesłusznych oskarżeń.
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
