Komisja Europejska podjęła stanowcze kroki wobec finansowania działalności lobbingowej przez organizacje pozarządowe z funduszy unijnych przeznaczonych na Zielony Ład. Decyzja ta wpływa na sposób, w jaki rozdysponowywane będzie 5,4 mld euro z programu LIFE, dedykowanego wspieraniu projektów środowiskowych w latach 2021-2027.
Nowe zasady finansowania
Jak podał portal Politico, Komisja Europejska zdecydowała, że środki z tzw. zielonych funduszy UE nie mogą być dłużej wykorzystywane na działalność lobbingową i rzeczniczą. W oficjalnych dokumentach Komisji wyraźne wskazano, że działania takie jak:
- organizowanie spotkań z urzędnikami UE,
- dostarczanie materiałów adwokackich,
- identyfikowanie stanowisk konkretnych urzędników w kontekście polityki środowiskowej,
nie będą już kwalifikowały się do wsparcia finansowego z programu LIFE. Zdaniem KE, takie działania mogą negatywnie wpływać na reputację Unii Europejskiej.
Przyczyny zmiany
Według dokumentów opublikowanych przez agencję CINEA, odpowiedzialną za zarządzanie programem Zielonego Ładu, decyzja ta jest zgodna z manifestem Europejskiej Partii Ludowej (EPP). Wśród antyzielonych obietnic wyborczych EPP znalazły się m.in.:
- obniżenie statusu ochrony wilków,
- opóźnienie wdrażania przepisów antywylesiania,
- uproszczenie obowiązków sprawozdawczych w zakresie zrównoważonego rozwoju dla firm.
Decyzja o ograniczeniu lobbingu wpisuje się w tę linię polityki i stanowi odpowiedź na głosy krytyczne dotyczące roli organizacji pozarządowych w procesie kształtowania polityki UE.
Reakcje organizacji pozarządowych
Organizacje takie jak WWF, Friends of the Earth czy ClientEarth, które od lat korzystają z finansowania programu LIFE, będą musiały zrewidować swoje działania do końca 2024 roku. Komisja wyraźniła, że organizacje te mogą nadal prowadzić działania informacyjne, takie jak:
- przygotowywanie streszczeń polityki i raportów badawczych,
- organizowanie warsztatów, konferencji i szkoleń,
- prowadzenie kampanii podnoszących świadomość społeczną.
Pomimo tych możliwości, wiele organizacji krytycznie odniosło się do decyzji KE. Anonimowy urzędnik, cytowany przez Politico, zauważył: „Celem programu LIFE jest wspieranie Komisji w rozwoju i wdrażaniu polityki. Chcą, abyśmy byli zaangażowani”.
Perspektywy na przyszłość
Decyzja Komisji Europejskiej związana z ograniczeniem finansowania lobbingu może mieć daleko idące konsekwencje dla realizacji celów Zielonego Ładu. Choć budżet programu LIFE na lata 2021-2027 pozostaje imponujący – 5,4 mld euro – to zmiany w zasadach wydatkowania tych środków mogą wpłynąć na skuteczność realizacji projektów środowiskowych.
Z jednej strony decyzja KE odzwierciedla dążenie do przejrzystości i unikania konfliktów interesów, z drugiej może ograniczyć wpływ organizacji pozarządowych na kształtowanie polityki UE. Jak zauważyła Komisja, „UE jest całkowicie za obroną środowiska. Po prostu nie chce już za to płacić”. Tym samym przyszłość Zielonego Ładu będzie zależeć od tego, jak skutecznie organizacje pozarządowe dostosują się do nowych warunków finansowania.
