Remont domu pod przymusem. Nowe przepisy o świadectwach energetycznych

Nowe przepisy dotyczące świadectw charakterystyki energetycznej budynków, potocznie zwanych świadectwami energetycznymi, wprowadzają spore zamieszanie i budzą obawy wśród właścicieli domów i mieszkań w Polsce. Czy rzeczywiście czeka nas fala przymusowych remontów? Jakie są nowe obowiązki i co grozi za ich niedopełnienie?

Świadectwo energetyczne – co to takiego?

Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument, który określa zapotrzebowanie budynku na energię potrzebną do jego ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Zawiera ono informacje o klasie energetycznej budynku (od A+ – najbardziej energooszczędny, do G – najmniej energooszczędny), a także zalecenia dotyczące poprawy efektywności energetycznej.

Nowe przepisy – co się zmieniło?

Do niedawna świadectwa energetyczne były wymagane głównie przy nowo budowanych budynkach oraz przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości. Nowelizacja ustawy o charakterystyce energetycznej budynków, która weszła w życie 28 kwietnia 2023 roku, znacząco rozszerzyła zakres obowiązywania świadectw.

Kluczowe zmiany:

• Obowiązek posiadania świadectwa przy sprzedaży i wynajmie każdej nieruchomości: Dotyczy to zarówno budynków, jak i lokali mieszkalnych (np. mieszkań w bloku). Wcześniej obowiązek ten dotyczył głównie nowych budynków.
• Obowiązek umieszczenia informacji o świadectwie w ogłoszeniu o sprzedaży lub wynajmie: Sprzedający lub wynajmujący musi podać w ogłoszeniu wskaźniki rocznego zapotrzebowania na energię (EU, EK, EP), udział OZE w rocznym zapotrzebowaniu na energię końcową oraz jednostkową wielkość emisji CO2.
• Obowiązek przekazania świadectwa nabywcy lub najemcy: Świadectwo (w formie papierowej lub elektronicznej) musi zostać przekazane nowemu właścicielowi lub najemcy przy zawarciu umowy.
• Kary za brak świadectwa: Za brak świadectwa energetycznego przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości grozi grzywna. Wysokość grzywny może wynieść od 20 zł do nawet 5000 zł. Karę nakłada notariusz sporządzający akt notarialny lub, w przypadku umowy najmu, osoba uprawniona do kontroli (np. nadzór budowlany).
• Kontrole: Systematyczne kontrole świadectw energetycznych przeprowadzane są co najmniej raz na 5 lat, w przypadku systemów ogrzewania o mocy nominalnej powyżej 70kW. Dodatkowo, kontrole obejmują systemy klimatyzacji o mocy powyżej 12 kW (co najmniej raz na 5 lat).
• Centralny rejestr: Wszystkie wydane świadectwa energetyczne są rejestrowane w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków.

Czy nowe przepisy oznaczają obowiązkowy remont?

Samo posiadanie świadectwa energetycznego nie nakłada bezpośredniego obowiązku remontu budynku. Świadectwo jest dokumentem informacyjnym, który wskazuje na efektywność energetyczną budynku i potencjalne możliwości jej poprawy.

Jednak… niska klasa energetyczna budynku (np. E, F, G) może skłonić właściciela do podjęcia działań termomodernizacyjnych, z kilku powodów:

1. Wartość nieruchomości: Budynek o niskiej klasie energetycznej będzie mniej atrakcyjny dla potencjalnych nabywców lub najemców. Może to wpłynąć na obniżenie ceny sprzedaży lub czynszu.
2. Koszty eksploatacji: Budynek o słabej izolacji termicznej generuje wyższe koszty ogrzewania. Termomodernizacja (np. ocieplenie ścian, wymiana okien, modernizacja systemu grzewczego) może znacząco obniżyć rachunki za energię.
3. Wymogi prawne: Długoterminowym celem Unii Europejskiej jest dążenie do zeroemisyjności budynków. Może to skutkować wprowadzeniem w przyszłości zaostrzonych norm i wymogów, które pośrednio wymuszą termomodernizację starszych budynków. Już teraz planowane są zmiany, nakładające obowiązek poprawy klasy energetycznej budynków.
4. Dofinansowania: Istnieją liczne programy dofinansowań do termomodernizacji budynków (np. „Czyste Powietrze”, ulga termomodernizacyjna w PIT), które mogą znacząco obniżyć koszty inwestycji.

Kto sporządza świadectwo energetyczne?

Świadectwo energetyczne może sporządzić wyłącznie osoba wpisana do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, prowadzonego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Wykaz ten jest dostępny online. Osoba sporządzająca świadectwo musi posiadać odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia budowlane. Koszt sporządzenia świadectwa jest różny i zależy od wielkości i złożoności budynku, a także od regionu i cennika danej firmy. Zwykle waha się od kilkuset do ponad tysiąca złotych.

Jak uzyskać świadectwo energetyczne?

1. Znajdź uprawnionego audytora: Skorzystaj z wykazu osób uprawnionych na stronie Ministerstwa Rozwoju i Technologii.
2. Umów się na wizję lokalną: Audytor musi przeprowadzić wizję lokalną budynku, aby ocenić jego stan techniczny i parametry energetyczne.
3. Dostarcz niezbędne dokumenty: Przygotuj dokumentację techniczną budynku (projekt budowlany, dokumentację powykonawczą, informacje o instalacjach, itp.).
4. Odbierz świadectwo: Po przeprowadzeniu analizy i obliczeń, audytor sporządzi świadectwo energetyczne i przekaże je właścicielowi budynku. Świadectwo jest ważne przez 10 lat, chyba że w międzyczasie zostaną przeprowadzone prace budowlane wpływające na charakterystykę energetyczną budynku (np. termomodernizacja).

Nowe przepisy dotyczące świadectw energetycznych nie nakładają bezpośredniego obowiązku remontu budynku. Jednak posiadanie świadectwa jest obowiązkowe przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości, a jego brak grozi grzywną. Niska klasa energetyczna budynku może skłonić właściciela do podjęcia działań termomodernizacyjnych, ze względu na wartość nieruchomości, koszty eksploatacji, a także przyszłe, potencjalnie bardziej restrykcyjne, wymogi prawne. Warto potraktować świadectwo energetyczne jako cenne źródło informacji o stanie technicznym budynku i impuls do podjęcia działań na rzecz poprawy jego efektywności energetycznej. W perspektywie długoterminowej, inwestycja w termomodernizację przyniesie korzyści finansowe i ekologiczne.