W środę, 12 lutego, doszło do historycznego spotkania między wysokim rangą urzędnikiem Departamentu Stanu USA, Christoperem W. Smithem, a białoruskim przywódcą Aleksandrem Łukaszenką. Było to pierwsze takie spotkanie od pięciu lat, co może wskazywać na potencjalne ocieplenie relacji między Stanami Zjednoczonymi a Białorusią, najbliższym sojusznikiem Rosji. Informację o tym wydarzeniu podał w sobotę „New York Times”, zwracając uwagę na jego znaczenie w kontekście międzynarodowej polityki.
Spotkanie w Mińsku i uwolnienie więźniów politycznych
Spotkanie odbyło się w Mińsku, stolicy Białorusi, i zakończyło się uwolnieniem trojga białoruskich więźniów politycznych. Wśród nich znaleźli się dziennikarz Andrej Kuznieczyk, działaczka Alena Mauszuk oraz amerykański obywatel, którego tożsamość nie została ujawniona. Wszyscy zostali przekazani stronie amerykańskiej na granicy z Litwą.
Christopher W. Smith, ogłaszając w czwartek w Wilnie na spotkaniu z zachodnimi dyplomatami, że Białoruś jest skłonna uwolnić więcej więźniów politycznych, podkreślił wagę tego kroku. W zamian za to Aleksander Łukaszenka oczekuje złagodzenia sankcji nałożonych na białoruskie banki oraz na eksport potasu – kluczowego składnika nawozów, którego Białoruś jest jednym z głównych producentów na świecie.
Kontekst międzynarodowy: rozmowa Trumpa z Putinem
„New York Times” zwraca uwagę, że spotkanie Smitha z Łukaszenką miało miejsce zaledwie dzień po rozmowie telefonicznej między prezydentem USA Donaldem Trumpem a przywódcą Rosji Władimirem Putinem. To sugeruje, że wydarzenia te mogą być częścią szerszej strategii USA wobec Rosji i jej sojuszników.
Według centrum praw człowieka Wiasna, na Białorusi obecnie przetrzymywanych jest 1226 więźniów politycznych. W ostatnich miesiącach Łukaszenka uwolnił ponad 200 osób, w tym dwóch Amerykanów, co nastąpiło już po objęciu urzędu przez Trumpa. Jednak białoruscy opozycjoniści twierdzą, że w tym samym czasie doszło do aresztowań jeszcze większej liczby osób, co wskazuje na złożoną sytuację wewnętrzną w kraju.
Strategia USA wobec Białorusi i Rosji
Piotr Krawczyk, były szef polskiej Agencji Wywiadu, który współpracował z administracją Trumpa podczas jego pierwszej kadencji, skomentował sytuację dla „New York Timesa”. Jego zdaniem Mińsk jest „częścią szerszego amerykańskiego podejścia do Rosji”. Krawczyk podkreślił, że Stany Zjednoczone „konfrontują się z Rosją w Ukrainie, w Afryce, w sektorze ropy i gazu oraz w kilku innych strategicznych obszarach”.
„Negocjacje z Białorusią stwarzają dodatkowe możliwości dla Stanów Zjednoczonych, aby zasygnalizować Rosji, że powinna być bardziej uważna na amerykańskie argumenty” – dodał Krawczyk. To stwierdzenie wskazuje, że działania USA wobec Białorusi mogą być elementem szerszej gry dyplomatycznej, mającej na celu osłabienie wpływów Rosji w regionie.
Podsumowanie
Spotkanie Christopera W. Smitha z Aleksandrem Łukaszenką oraz uwolnienie więźniów politycznych mogą być pierwszym krokiem w kierunku poprawy relacji między USA a Białorusią. Jednakże, jak wskazują eksperci, działania te wpisują się w szerszą strategię Stanów Zjednoczonych wobec Rosji i jej sojuszników. Wymiana więźniów i potencjalne złagodzenie sankcji mogą stanowić ważny krok w dyplomacji, ale jednocześnie rodzą pytania o przyszłość praw człowieka na Białorusi oraz o to, jak daleko posunie się współpraca między Waszyngtonem a Mińskiem.
