Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), wprowadzone w 2019 roku, miały być solidnym filarem dodatkowego zabezpieczenia emerytalnego Polaków. System, oparty na współfinansowaniu przez pracownika, pracodawcę i państwo, kusił perspektywą pomnożenia oszczędności. Jednak, jak to często bywa, rzeczywistość okazała się bardziej złożona. Część uczestników znalazła sposób na „przechytrzenie systemu”, traktując PPK nie jako długoterminową inwestycję, a raczej jako bardzo zyskowną lokatę krótkoterminową. Czy to etyczne? Czy to zgodne z duchem ustawy? To pytania, które warto zadać.
Jak Działa Mechanizm „Szybkiego Zysku” z PPK?
Atrakcyjność PPK opiera się na prostym mechanizmie: do każdej złotówki wpłaconej przez pracownika, pracodawca dokłada średnio drugą (dokładnie 1,5% wynagrodzenia pracownika, podczas gdy pracownik wpłaca 2%). Do tego dochodzą dopłaty państwowe: 250 zł na start i 240 zł rocznie. Brzmi jak perpetuum mobile, prawda? I w pewnym sensie tak jest, ale tylko do momentu, gdy postanowimy… wypłacić środki przed emeryturą.
Kluczowym elementem, który pozwala na „przechytrzenie” systemu, jest możliwość wcześniejszego wycofania zgromadzonych środków. I tu zaczyna się cała „zabawa”. Wycofując środki, pracownik:
- Odzyskuje 100% swoich wpłat.
- Odzyskuje 70% wpłat pracodawcy. Pozostałe 30% trafia na jego indywidualne konto w ZUS (co, umówmy się, nie jest tak atrakcyjne, jak gotówka w ręku).
- Traci dopłaty państwowe.
- Płaci 19% podatek Belki od wypracowanych zysków (jeśli takowe wystąpiły).
1,5 Miliarda Złotych Wypłacone. Lawina Ruszyła?
Dane Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) są alarmujące. Tylko w drugim kwartale 2023 roku Polacy wypłacili z PPK 500 mln zł, co daje średnio około 150 mln zł miesięcznie. To trzykrotnie więcej niż w 2022 roku, kiedy to miesięczne wypłaty wynosiły 40-50 mln zł. W pierwszych trzech kwartałach 2024 roku z PPK wycofano już blisko 1,5 mld zł. Liczba wypłat również rośnie: ze średnio 140 tys. zwrotów w 2023 roku do co najmniej 173 tys. w roku ubiegłym. To pokazuje, że trend „traktowania PPK jak lokaty” przybiera na sile.
Ile Można „Zarobić” na Wcześniejszej Wypłacie?
„Fakt” przeprowadził symulację, która obrazuje potencjalne zyski. Osoba zarabiająca 4300 zł brutto, po roku oszczędzania w PPK i dokonaniu wcześniejszego zwrotu, może „zyskać” około 541,80 zł. Pracownik z pensją 8000 zł brutto, po roku może liczyć na „dodatkowe” 1008 zł. Należy jednak pamiętać, że te wyliczenia są uproszczone i nie uwzględniają ewentualnych zysków kapitałowych (i podatku od nich) oraz faktu że realna wartość tych pieniędzy maleje z powodu inflacji. Mimo wszystko, dla wielu osób w trudnej sytuacji finansowej, taka „premia” może być kusząca.
Ratowanie Domowego Budżetu Kosztem Przyszłości?
Eksperci, jak Paweł Skotnicki, wskazują, że głównym motywem wypłat z PPK jest chęć doraźnego podreperowania domowego budżetu. W obliczu rosnących kosztów życia, wizja szybkiego zastrzyku gotówki staje się ważniejsza niż perspektywa wyższej emerytury. Jest to zrozumiałe z ludzkiego punktu widzenia, ale niepokojące z perspektywy długoterminowego bezpieczeństwa finansowego Polaków.
Czy PPK Nadal się Opłacają?
Mimo rosnącej liczby wypłat, eksperci twierdzą, że PPK wciąż pozostają atrakcyjnym programem, szczególnie dla osób o średnich dochodach. Nawet po uwzględnieniu potrąceń, zysk z „wczesnej wypłaty” jest znacznie wyższy niż na standardowej lokacie bankowej. Oczywiste pytanie jest czy system powinien dopuszczać taką możliwość, i czy ta furtka nie jest nadużywana.
Podsumowanie:
Pracownicze Plany Kapitałowe, choć z założenia miały służyć długoterminowemu oszczędzaniu, stały się dla części Polaków sposobem na szybki, choć ograniczony, zysk. To zjawisko, choć zrozumiałe w kontekście trudnej sytuacji gospodarczej wielu osób, rodzi pytania o skuteczność PPK jako narzędzia budowania kapitału emerytalnego. Czy system wymaga modyfikacji, aby zapobiec traktowaniu go jako „darmowej lokaty”? A może to po prostu naturalna konsekwencja elastyczności programu, z której część osób świadomie korzysta? Dyskusja na ten temat jest z pewnością potrzebna.
