Według Najwyższej Izby Kontroli (NIK) zaledwie około 30 osób rocznie korzysta z państwowej kompensaty przysługującej ofiarom niektórych przestępstw. Tymczasem kwota świadczenia może być znaczna – nawet do 60 000 zł. Dlaczego tak niewiele osób sięga po tę formę pomocy?
Kto może otrzymać państwową kompensatę?
Świadczenie pieniężne z budżetu państwa przysługuje:
- bezpośrednim ofiarom przestępstw, które doznały:
- ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
- naruszenia czynności narządu ciała,
- rozstroju zdrowia trwającego dłużej niż 7 dni.
- osobom najbliższym ofiary, jeśli ta poniosła śmierć w wyniku przestępstwa.
W drugim przypadku uprawnionymi są:
- małżonek lub osoba pozostająca we wspólnym pożyciu z ofiarą,
- wstępni (np. rodzice) i zstępni (np. dzieci) ofiary,
- osoby związane z ofiarą stosunkiem przysposobienia.
Warunki przyznania kompensaty
Aby otrzymać świadczenie, muszą zostać spełnione określone warunki:
- przestępstwo musi być popełnione na terytorium Polski na szkodę osoby mającej stałe miejsce pobytu w Polsce lub na terenie innego państwa UE.
- kompensata może być przyznana na pokrycie:
- utraconych zarobków,
- kosztów leczenia i rehabilitacji,
- wydatków związanych z pogrzebem.
Świadczenie jest wypłacane tylko wtedy, gdy ofiara nie może uzyskać odszkodowania od sprawcy, z ubezpieczenia lub z pomocy społecznej – niezależnie od tego, czy sprawca został ustalony.
Jakie kwoty można otrzymać?
Państwowa kompensata została wprowadzona ustawą z 7 lipca 2005 r., a w 2015 roku zwiększono maksymalne kwoty świadczeń. Obecnie wynoszą one:
- do 25 000 zł – dla ofiar, które doznały uszczerbku na zdrowiu,
- do 60 000 zł – dla rodzin ofiar śmiertelnych.
Jak złożyć wniosek?
Do wniosku należy dołączyć:
- odpis zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa,
- odpisy orzeczeń wydanych w postępowaniu karnym,
- zaświadczenia lekarskie lub opinie biegłych potwierdzające uszczerbek na zdrowiu,
- inne dokumenty uzasadniające roszczenie.
Opłata urzędowa wynosi 100 zł, a wniosek składa się w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce stałego pobytu.
Termin na złożenie wniosku
Na złożenie wniosku jest 3 lata od dnia ujawnienia skutków przestępstwa, ale nie później niż 5 lat od jego popełnienia.
Dlaczego tak mało osób korzysta z kompensaty?
Niska liczba wniosków może wynikać z:
- braku wiedzy o istnieniu takiej formy pomocy,
- skomplikowanej procedury wymagającej zebrania wielu dokumentów,
- niewielkiej promocji tego rozwiązania przez instytucje publiczne.
Warto zwiększyć świadomość na temat państwowej kompensaty, ponieważ może ona stanowić realne wsparcie dla osób poszkodowanych w wyniku przestępstw.
