Przedsiębiorcy, którzy prowadzą firmy, często korzystają z różnych rodzajów kredytów i pożyczek. Wszystko jest w porządku, jeśli regularnie spłacają raty tych zobowiązań. Jednak zdarzają się sytuacje, kiedy przedsiębiorcy zaczynają mieć trudności z regulacją tych długów. W efekcie bank może zdecydować się na wypowiedzenie umowy kredytu lub pożyczki i podjąć kroki prawne, włączając w to egzekucję przeciwko przedsiębiorcy. Ale co dzieje się, gdy pracodawca, będący dłużnikiem, nie wypłaca wynagrodzenia pracownikom? Odpowiedź jest poniżej.
Prowadzenie egzekucji wobec pracodawcy jako dłużnika
Kodeks postępowania cywilnego, w artykule 799, wyjaśnia, że wniosek o wszczęcie egzekucji lub żądanie przeprowadzenia egzekucji z urzędu pozwala na prowadzenie egzekucji na różne sposoby, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości. Egzekucja z nieruchomości lub składników majątku dłużnika, na które przepisy o egzekucji z nieruchomości mają zastosowanie, jest możliwa tylko na wniosek wierzyciela. Wierzyciel ma prawo wybrać sposób lub sposoby egzekucji, jednak organ egzekucyjny dąży do wyboru metody najmniej obciążającej dłużnika. Jeżeli egzekucja z jednej części majątku dłużnika wystarcza do zaspokojenia wierzyciela, to dłużnik może wnioskować o zawieszenie egzekucji wobec pozostałej części majątku.
Najpierw, w przypadku egzekucji komorniczej, zajmowane są konta bankowe przedsiębiorcy. To wywołuje pytanie o wypłaty wynagrodzenia pracownikom zatrudnianym przez przedsiębiorcę.
Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego polega na powiadomieniu banku o zajęciu rachunku do wysokości kwoty objętej egzekucją i kosztami egzekucyjnymi przez komornika prowadzącego postępowanie. Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego zachodzi od momentu wszczęcia postępowania. Komornik informuje bank, że nie można dokonywać wypłat z rachunku bankowego bez jego zgody do kwoty zajętej wierzytelności. Bank musi natychmiast przekazać tę kwotę, aby pokryć zaległości, albo poinformować komornika w ciągu 7 dni o przeszkodach w przekazaniu zajętej kwoty.
Wniosek o zwolnienie wynagrodzeń pracowników
Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego przez komornika może spowodować brak możliwości wypłacenia wynagrodzenia pracownikom przez pracodawcę. Pracodawca musi podjąć działania, aby uzyskać zgodę komornika na wypłatę środków z zajętego rachunku na wynagrodzenia pracowników. Niezrealizowanie tego obowiązku przez pracodawcę może skutkować wypowiedzeniem umów o pracę przez pracowników z powodu winy pracodawcy, co w konsekwencji może doprowadzić do upadku firmy i narazić pracodawcę na odpowiedzialność za naruszenie praw pracowników.
Zgodnie z art. 890 § 1 kpc, zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego jest ważne od momentu doręczenia bankowi zawiadomienia o zakazie wypłat z tego rachunku. Obejmuje to także kwoty wpłacone na rachunek po zajęciu oraz te, które zostały wpłacone na inny rachunek otwarty po zajęciu.
Jednak zakaz wypłat nie dotyczy bieżących wypłat wynagrodzenia za pracę, podatków, innych obciążeń ustawowych, alimentów i rent o charakterze alimentacyjnym zasądzonego tytułem odszkodowania do wysokości przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Wypłaty na wynagrodzenie za pracę są dokonywane po dostarczeniu komornikowi kopii listy płac lub innego wiarygodnego dowodu, a wypłaty na alimenty i renty alimentacyjne są dokonywane na podstawie zezwolenia komornika.
Uwolnienie środków na wypłatę bieżącego wynagrodzenia
Zgodnie z omawianym artykułem, kluczowe jest, aby wniosek dotyczył wypłaty aktualnego wynagrodzenia. Aby ustalić, czy wynagrodzenie jest rzeczywiście aktualne, należy odwołać się do przepisów Kodeksu pracy, które regulują wypłatę wynagrodzeń. Według tych przepisów, wynagrodzenie za pracę powinno być wypłacane co najmniej raz w miesiącu, w ustalonym i stałym terminie.
Wynagrodzenie za pracę, które jest wypłacane raz w miesiącu, powinno być wypłacone niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, jednak nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Jeśli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę przypada na dzień wolny od pracy, to wynagrodzenie powinno być wypłacone w dniu poprzedzającym ten dzień.
Przykład 1.
Pani Anna jest przedsiębiorcą – prowadzi firmę zajmującą się produkcją mebli. Kobieta w swojej firmie zatrudnia 12 pracowników. Przeciwko pani Annie komornik prowadzi egzekucję. Kobieta ma zajęte rachunki bankowe, na które otrzymuje zapłatę za sprzedane produkty. Pani Anna 1 maja 2023 roku złożyła wniosek o zwolnienie środków na wypłaty pracowników przez komornika za kwiecień. W tym wypadku należy uznać, że wniosek ten dotyczy wypłat bieżącego wynagrodzenia, dlatego komornik powinien go uwzględnić.
Trzeba wskazać, że Sąd Najwyższy Izba Cywilna w wyroku z 5 marca 2008 roku (sygn V CSK 459/07) uznał, że „brak jest podstaw w treści art. 890 § 2 KPC dla wiązania pojęcia bieżących wypłat na wynagrodzenie za pracę z wypłatami dokonanymi w dniu, w którym przypada termin wynagrodzenia wynikający z przepisów prawa pracy. Wykładnia powyższego terminu musi uwzględniać dynamikę procesu gromadzenia środków pieniężnych na rachunku bankowym. Termin wpływu tych środków może i w praktyce często nie pokrywa się z terminem, w jakim – stosownie do regulaminu wypłat lub przepisów kodeksu pracy, wynagrodzenia za dany miesiąc winny być wypłacone. Dopiero uchybienie miesięcznemu terminowi płatności wynagrodzenia sprawia, że staje się ono zaległe”.
Przykład 2.
Pani Anna jest przedsiębiorcą – prowadzi firmę zajmującą się produkcją mebli. Kobieta w swojej firmie zatrudnia 12 pracowników. Przeciwko pani Annie komornik prowadzi egzekucję. Kobieta ma zajęte rachunki, na które otrzymuje zapłatę za sprzedane produkty. Pani Anna 11 maja 2023 roku złożyła wniosek o zwolnienie środków na wypłaty pracowników przez komornika za kwiecień. W tym wypadku w świetle poglądu Sądu Najwyższego wniosek ten dotyczy wypłat bieżącego wynagrodzenia, dlatego komornik powinien go uwzględnić.
Jak postępować, gdy odmówiono uwalniania środków na wynagrodzenie pracowników W przypadku odmowy uwalniania środków na wynagrodzenie pracowników lub braku rozpatrzenia wniosku dłużnika, postępowanie to jest zawierane w formie postanowienia.
Jeśli komornik nie uwzględnił wniosku pracodawcy-dłużnika dotyczącego uwalniania środków na wynagrodzenia pracowników, dłużnik pracodawca ma prawo wnieść skargę na czynność komornika. Skarga na czynność komornika dotyczy zarówno czynności komornika o charakterze decyzyjnym, jak zarządzenia, postanowienia czy też przeprowadzenie egzekucji z ruchomości, jak i innych czynności niebędących czynnościami decyzyjnymi.
Złożenie skargi na czynność komornika wiąże się z opłatą stałą w wysokości 50 zł. Skargę na czynność komornika można złożyć na specjalnie opracowanym formularzu przez Ministerstwo Sprawiedliwości lub jako pismo procesowe. Skargę na czynność komornika należy skierować do sądu za pośrednictwem komornika, który przeprowadzał zakwestionowaną czynność lub zaniechał jej przeprowadzenia.
Skargę na czynność komornika należy wnieść w ciągu tygodnia od dnia, w którym dłużnik odebrał postanowienie odmawiające uwolnienia środków na wynagrodzenie pracowników lub zaniechał rozpatrzenia wniosku dłużnika w tej sprawie.
Komornik ma obowiązek sporządzić uzasadnienie dotyczące zaskarżonej czynności w ciągu 3 dni od otrzymania skargi na czynność komornika, jeśli takie uzasadnienie nie zostało sporządzone wcześniej. Następnie komornik przekazuje skargę i akta sprawy, wraz z uzasadnieniem, do właściwego sądu, o ile skarga nie zostaje w całości uwzględniona przez komornika.
O fakcie uwzględnienia skargi komornik informuje skarżącego i wszystkich zainteresowanych stron, których to dotyczy. Jeśli skarga nie zostanie uwzględniona przez komornika, zostaje przekazana do sądu, przy którym komornik prowadzi swoje działania w celu jej rozpatrzenia.
Sąd rozważający skargę na zaniechanie działań przez komornika może podjąć różne działania:
- Skargę odrzucić.
- Uwzględnić skargę i uchylić zaskarżoną czynność komornika.
- Wydać komornikowi zarządzenia nadzorcze, np. nakazać uwzględnienie wniosku dłużnika o uwalnianie środków na wynagrodzenia pracowników.
- Odrzucić skargę, jeśli nie spełniono wymagań formalnych, pomimo próśb o ich spełnienie.
Jeśli skarga zostaje uwzględniona, strona skarżąca może żądać od komornika zwrotu kosztów postępowania. Sąd na podstawie oceny naruszenia prawa przez komornika może zasądzić od niego na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania.
Ponadto, zgodnie z art. 759 § 2 kpc, sąd ma możliwość nadzoru nad działaniami komornika i może wydawać mu odpowiednie zarządzenia. Szczegółowe uprawnienia sądu zależą od okoliczności i sądów rozpatrujących daną skargę.
Pracodawca jako dłużnik – co z wypłatami pracowników? Pracodawca, będąc dłużnikiem, musi przede wszystkim pamiętać, że zgodnie z art. 282 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, jest zobowiązany do terminowej i prawidłowej wypłaty wynagrodzenia. W przypadku niezapewnienia terminowej wypłaty wynagrodzenia pracownikom, pracodawca może być ukarany grzywną w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł.
Ponadto pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi należnego wynagrodzenia w terminie, musi się liczyć z tym, że pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia zgodnie z art. 55 § 11 Kodeksu pracy, jeśli naruszył on podstawowe obowiązki pracodawcy w sposób rażący.
W orzeczeniu Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2000 roku (sygn. I PKN 516/99) podkreślono, że „pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całego wynagrodzenia, ciężko narusza swój podstawowy obowiązek w sposób umyślny, nawet jeśli nie miał dostępu do środków finansowych na wynagrodzenia”.
Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia z umowy o pracę w terminie, może być zobowiązany do zapłaty odsetek z tytułu opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia za pracę, również od części wynagrodzenia, z którego odprowadził składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy.
Drogi czytelniku przypominamy, że wszystkie sprawy prawne w tym sprawa, o jakiej piszemy, potrafią być zawiłe i często wymagają uzyskania pomocy prawnika. Warto przed podjęcie kraków prawnych zawsze omówić je z prawnikiem.
Skontaktuj się z nami już teraz. Przeanalizujemy Twoją sprawę i sprawdzimy dokładnie, co da się zrobić w Twojej sprawie. Nasi eksperci pomogli już niejednemu klientowi, który myślał, że jest już w sytuacji bez wyjścia.
Napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
☎️ 579-636-527
