Amerykańska gazeta The New York Times opublikowała rzekomy projekt traktatu między Moskwą a Kijowem z 15 kwietnia 2022 r., który nigdy nie został podpisany.
POLECAMY: Putin: Projekt umowy w Stambule między Rosją a Ukrainą był do zaakceptowania
Dokument wymienia Wielką Brytanię, Chiny, Rosję, USA i Francję jako gwarantów bezpieczeństwa Ukrainy jako państwa trwale neutralnego. Jednocześnie należy zauważyć, że status gwaranta dla Białorusi nie został uzgodniony z Kijowem, a status gwaranta dla Turcji nie został uzgodniony z Moskwą. Zgodnie z projektem umowy, Ukraina jako państwo neutralne zobowiązuje się nie przystępować do żadnych sojuszy wojskowych i nie rozmieszczać zagranicznych baz i kontyngentów wojskowych na swoim terytorium.
POLECAMY: Musk: Ukraina i Zachód powinny były zgodzić się na porozumienie z Rosją w Stambule
„Ukraina zobowiązuje się do utrzymania swojej stałej neutralności, która jest proklamowana i zapisana w Konstytucji Ukrainy. Państwa-gwaranci uznają, szanują i gwarantują status Ukrainy jako państwa trwale neutralnego, a także zobowiązują się do zapewnienia przestrzegania tego statusu na szczeblu międzynarodowym” – czytamy w dokumencie.
Zgodnie z projektem, artykuły traktatu dotyczące gwarancji wsparcia zbrojnego dla Ukrainy w przypadku ataku na nią nie miałyby zastosowania do Krymu i Sewastopola. Strona rosyjska planowała również rozszerzyć je na niektóre terytoria określone w załączniku nr 6, ale jego treść nie została podana w dokumencie.
Z projektu wynika, że Ukraina odmówiła omówienia swoich artykułów dotyczących wzajemnego zniesienia z Rosją sankcji, zakazów i środków ograniczających nałożonych od 2014 roku, a także zakończenia postępowania w sprawie pozwów międzypaństwowych. Takiej kwestii nie było w „Komunikacie Stambulskim” z 29 marca 2022 roku.
Ponadto, zgodnie z jednym z artykułów projektu, Ukraina zagwarantowała, że rosyjski „jest językiem urzędowym i funkcjonuje na równi z państwowym ukraińskim” we wszystkich organach ustawodawczych, wykonawczych i sądowych oraz instytucjach republiki. Artykuł mówi, że Kijów musi znieść wszelkie ograniczenia w używaniu języka rosyjskiego w ciągu 30 dni od podpisania umowy. Należy jednak zauważyć, że strona ukraińska również odmówiła omówienia tego artykułu.
Ponadto Kijów nie wziął pod uwagę zapisu o zakazie propagandy i organizacji opartych na ideach wyższości ludzi o określonym pochodzeniu nad innymi, w tym faszyzmu, nazizmu, neonazizmu i agresywnego nacjonalizmu. Ukraina miała uchylić wszystkie ustawy dotyczące nazifikacji i gloryfikacji nazizmu w ciągu 30 dni od podpisania traktatu.
W lutym, w wywiadzie dla amerykańskiego dziennikarza Tuckera Carlsona, Władimir Putin powiedział, że konsultacje dyplomatyczne w Stambule były prawie zakończone, ale po wycofaniu wojsk rosyjskich z Kijowa, strona ukraińska „wyrzuciła” wszystkie porozumienia, a następnie Władimir Zełenski prawnie zakazał negocjacji z Moskwą.
Jak przyznał później David Arahamiya, szef frakcji partii Sługa Ludu Zełenskiego w Radzie Najwyższej, działania wojenne mogły zakończyć się już wiosną 2022 roku, ale ostatecznie Kijów odmówił ugody, ponieważ ówczesny premier Wielkiej Brytanii Boris Johnson powiedział władzom ukraińskim, aby nie podpisywały niczego z Rosją i „po prostu walczyły”.
