Dochodzenie alimentów od dziadków jest możliwe, ale często wiąże się z licznymi trudnościami prawno-proceduralnymi. W takich sprawach kluczowe jest wykazanie, że wnuczek znajduje się w niedostatku, co wymaga szczegółowej analizy sytuacji materialnej zarówno dziecka, jak i dziadków. Wkrótce Sąd Najwyższy wyda uchwałę, która może wnieść nowe spojrzenie na tę kwestię. W niniejszym artykule przybliżymy najważniejsze aspekty związane z dochodzeniem alimentów od dziadków, omawiając obowiązujące przepisy prawne oraz najnowsze orzecznictwo.
POLECAMY: Kiedy dziadkowie są zobowiązani do płacenia alimentów na wnuki?
Podstawy prawne
Obowiązek alimentacyjny według Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Obowiązek alimentacyjny dziadków wynika z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.). Zgodnie z art. 129 k.r.o., krewni w tym samym stopniu obciążeni są obowiązkiem alimentacyjnym w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Natomiast art. 132 k.r.o. precyzuje, że obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności (czyli dziadków) powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności (czyli rodziców) albo gdy osoba ta nie jest w stanie wypełnić swojego obowiązku.
POLECAMY: Kontakty z dzieckiem mogą realizować także dziadkowie oraz inni krewni
Kluczowe przepisy
- Art. 129 k.r.o. – krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.
- Art. 132 k.r.o. – obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi.
- Art. 133 k.r.o. – określa, że rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, natomiast inne osoby tylko wtedy, gdy dziecko znajduje się w niedostatku.
Przypadek Hanny
Historia rodziny
Hanna jest córką Beaty i Daniela, którzy rozstali się, gdy dziewczynka miała 8 lat. Po rozstaniu Hanna zamieszkała z matką, a ojciec łożył na jej utrzymanie alimenty w wysokości 900 zł miesięcznie. Gdy Hanna miała 13 lat, Daniel uległ poważnemu wypadkowi komunikacyjnemu, co uniemożliwiło mu dalsze płacenie alimentów. Beata postanowiła wystąpić o alimenty od rodziców Daniela.
Analiza prawna
W przypadku Hanny obowiązek alimentacyjny dziadków mógłby zostać ustalony tylko wtedy, gdyby udowodniono, że Hanna znajduje się w niedostatku, a dziadkowie są w stanie zapewnić jej wsparcie finansowe. Jak wskazują prawnicy z naszej kancelarii, zasądzenie alimentów od dziadków wymaga wykazania, że uprawniony wnuczek nie ma wystarczających środków do zaspokojenia podstawowych potrzeb.
Niedostatek dziecka
Niedostatek jest pojęciem nieostrym, nieuregulowanym w ustawie, co oznacza, że każda sprawa wymaga indywidualnej oceny. W praktyce oznacza to, że sąd musi dokładnie zbadać sytuację finansową zarówno dziecka, jak i dziadków, aby ustalić, czy brak alimentów od dziadków zagrozi niemożnością zaspokojenia podstawowych potrzeb wnuczka.
Skomplikowany proces dochodzenia alimentów
Orzecznictwo i praktyka sądowa
Sprawy o alimenty od dziadków są bardziej skomplikowane niż sprawy przeciwko rodzicom. Jak zauważa sędzia Anna Begier z Sądu Rejonowego we Wrześni, obowiązek alimentacyjny rodzica nie przechodzi automatycznie na jego rodziców, a na wszystkich krewnych w tym samym stopniu. Dlatego w procesie przeciwko dziadkom należy ocenić możliwości majątkowe wszystkich dziadków, nie tylko tych pozwanych.
Postępowanie uproszczone
Jednym z problemów w dochodzeniu alimentów od dziadków jest możliwość zastosowania przepisów o postępowaniu uproszczonym. Zgodnie z art. 505(1) par. 1 k.p.c., postępowanie uproszczone dotyczy spraw, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 tys. złotych. Jednak Sąd Najwyższy w uchwale z 16 lipca 2021 r. (III CZP 44/20) stwierdził, że sprawy o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych od rodziców, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 tys. złotych, nie podlegają rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym. Wskazuje to, że również sprawy o alimenty od dziadków nie powinny być rozpatrywane w tym trybie, ze względu na ich skomplikowany charakter.
Mediacja i ugody
W praktyce sprawy o alimenty od dziadków zdarzają się rzadko. Jednak możliwe jest zawarcie umowy o alimenty przed notariuszem lub mediacja i zawarcie ugody. Tego rodzaju polubowne rozwiązania mogą być korzystne dla obu stron, skracając czas trwania procesu i zmniejszając jego koszty.
Podsumowanie
Dochodzenie alimentów od dziadków to skomplikowany proces, który wymaga dokładnej analizy sytuacji finansowej zarówno wnuczka, jak i dziadków. Wymaga także wykazania, że dziecko znajduje się w niedostatku, co jest kluczowe dla zasądzenia alimentów. Postępowanie uproszczone nie jest odpowiednie dla tego rodzaju spraw, ze względu na ich skomplikowany charakter. Mimo trudności, możliwe jest osiągnięcie porozumienia poprzez mediację lub zawarcie ugody, co może być korzystne dla obu stron.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
