Polski rząd podejmuje kolejny krok w walce z nielegalnymi praktykami podatkowymi. Wkrótce powołany zostanie specjalny super-urząd, którego zadaniem będzie monitorowanie oraz typowanie podatników do kontroli skarbowych. Ta decyzja jest odpowiedzią na rosnący problem szarej strefy, która według danych GUS obejmuje nawet 27% PKB Polski, co znacząco przewyższa średnią unijną, wynoszącą 22%.
Cel i funkcje nowego super-urzędu
Głównym celem nowego organu będzie wykrywanie i eliminowanie nieprawidłowości w systemie podatkowym. Według informacji przekazanych przez Ministerstwo Finansów, super-urząd będzie pełnił nie tylko funkcję kontrolną, ale także edukacyjną. W Polsce nadal istnieje społeczna akceptacja dla takich praktyk, jak unikanie podatków czy fałszowanie faktur. Dlatego istotnym zadaniem nowej instytucji będzie uświadamianie Polakom, jakie konsekwencje dla gospodarki niesie za sobą tolerowanie takich działań.
Super-urząd zajmie się również przygotowywaniem zmian legislacyjnych. Planowane działania obejmą ujednolicenie definicji podatkowych, co ma ułatwić interpretację przepisów i zmniejszyć liczbę sporów podatkowych.
Struktura organizacyjna super-urzędu
Zespół powołany do działania ma być interdyscyplinarny, składając się z przedstawicieli kluczowych instytucji państwowych. W skład super-urzędu wejdą specjaliści z Ministerstwa Finansów, ZUS, Państwowej Inspekcji Pracy oraz Krajowej Administracji Skarbowej. Współpracę zadeklarowały również Policja i Straż Graniczna, które mają wesprzeć działania kontrolne i egzekwowanie przepisów.
Powstanie tego organu ma także poprawić przepływ informacji między urzędami, co w przeszłości było jednym z głównych problemów w efektywnym wykrywaniu oszustw podatkowych. Jak wynika z raportów NIK, brak odpowiedniej wymiany danych między instytucjami skutkował opóźnieniami w postępowaniach i utrudniał dochodzenie strat skarbu państwa.
Szara strefa – skala problemu
Warto podkreślić, że walka z szarą strefą to jedno z kluczowych wyzwań polskiej gospodarki. Szacuje się, że roczne straty budżetu państwa wynikające z nielegalnych praktyk wynoszą nawet 60 miliardów złotych. Największy udział w szarej strefie mają branże takie jak budownictwo, transport oraz gastronomia.
Z danych Eurostatu wynika, że co czwarta firma w Polsce prowadzi część działalności poza systemem podatkowym, na przykład poprzez niewystawianie faktur lub zaniżanie przychodów. Problem ten jest szczególnie dotkliwy w regionach przygranicznych, gdzie nielegalny handel i przemyt również przyczyniają się do powiększania szarej strefy.
Wzmocnienie kontroli skarbowych
W ostatnich latach wzrosła liczba kontroli podatkowych w Polsce. W 2023 roku przeprowadzono ponad 200 tysięcy postępowań, co stanowiło wzrost o 15% w porównaniu z rokiem poprzednim. Efektem tych działań było odzyskanie dla budżetu państwa około 5 miliardów złotych. Jednak pomimo tych wyników skala problemu pozostaje znacząca, dlatego rząd zdecydował się na utworzenie nowego organu.
Nowy urząd ma być wyposażony w zaawansowane narzędzia analityczne, które pozwolą na precyzyjne typowanie podmiotów do kontroli. Wykorzystanie sztucznej inteligencji i algorytmów big data umożliwi szybsze wykrywanie anomalii podatkowych i identyfikowanie firm prowadzących działalność niezgodnie z prawem.
Społeczne reakcje na powołanie super-urzędu
Decyzja o powołaniu super-urzędu budzi mieszane reakcje w społeczeństwie. Z jednej strony przedsiębiorcy obawiają się wzrostu biurokracji oraz dodatkowych kontroli, które mogą utrudnić prowadzenie działalności gospodarczej. Z drugiej strony wielu Polaków popiera inicjatywę, uznając ją za konieczną do poprawy funkcjonowania systemu podatkowego i ograniczenia strat budżetowych.
Według sondażu przeprowadzonego przez CBOS w październiku 2024 roku, 67% respondentów uważa, że rząd powinien zaostrzyć walkę z szarą strefą, a aż 54% jest zdania, że nowe przepisy przyczynią się do większej uczciwości w obrocie gospodarczym.
