Od dłuższego czasu temat programu 800 plus budzi wiele emocji i spekulacji, zwłaszcza w kontekście nadchodzących zmian w polityce socjalnej. Rządowy program, który miał na celu wsparcie rodzin z dziećmi, w 2025 roku może przejść poważne zmiany. Jak się okazuje, jednym z wymogów związanych z wdrożeniem nowych zasad budżetowych jest zamrożenie dotychczasowych programów, w tym właśnie „Rodzina 800 plus”. To oznacza, że w przyszłym roku nie należy spodziewać się większych modyfikacji w samej procedurze przyznawania zasiłku. Jednak, w świetle ostatnich informacji, 800 plus ma być skierowane tylko do najuboższych rodzin. Czy powróci kryterium dochodowe?
Kryterium dochodowe w 800 plus?
Program Rodzina 800 plus wprowadził rewolucyjne zmiany, w tym możliwość wypłaty świadczeń rodzinnych na każde dziecko, bez względu na dochody rodziny. Była to obietnica, która w pierwszej chwili spotkała się z dużym entuzjazmem, szczególnie wśród rodzin średniozamożnych, które wcześniej nie mogły liczyć na takie wsparcie. Wprowadzenie braku kryterium dochodowego miało być odpowiedzią na rosnącą nierówność społeczną i gospodarcze problemy rodzin.
Jednak zmieniająca się sytuacja finansowa państwa oraz plany związane z wdrożeniem procedury nadmiernego deficytu w 2025 roku mogą oznaczać, że program ten zostanie zmodyfikowany. Zgodnie z zapowiedziami, jednym z elementów polityki budżetowej ma być wprowadzenie ponownego kryterium dochodowego w programie 800 plus. Takie zmiany oznaczałyby, że świadczenia trafiałyby tylko do najuboższych rodzin, których dochody nie przekraczają określonego pułapu.
Dlaczego wprowadzono zmiany?
Decyzja o wprowadzeniu kryterium dochodowego w 800 plus nie jest przypadkowa. Polska, podobnie jak inne państwa Unii Europejskiej, zmaga się z rosnącym długiem publicznym oraz koniecznością dostosowania budżetu do wymogów Komisji Europejskiej. Aby uniknąć sankcji za nadmierny deficyt, rząd musi podjąć działania, które pozwolą na obniżenie wydatków publicznych. Z tego powodu zamrożenie lub ograniczenie takich programów jak 800 plus stało się jedną z rozważanych opcji. Wprowadzając kryterium dochodowe, rząd mógłby ograniczyć liczbę osób uprawnionych do świadczeń, zmniejszając tym samym wydatki państwowe.
Według danych z 2023 roku, program 800 plus kosztował budżet państwa około 19 miliardów złotych rocznie. W obliczu wysokiej inflacji oraz kryzysu ekonomicznego, taka kwota staje się ciężarem, który może wymagać restrukturyzacji. Obecnie, w ramach programu, świadczenia trafiają do każdego dziecka, bez względu na dochody rodziny. Gdyby wprowadzono kryterium dochodowe, zasiłek otrzymywałyby tylko osoby spełniające określone warunki finansowe, co pomogłoby zaoszczędzić znaczne sumy.
Kiedy zmiany wejdą w życie?
Wszystko wskazuje na to, że zmiany w programie 800 plus nie wejdą w życie w 2025 roku, ponieważ zasiłek na obecnych zasadach zostanie utrzymany. Zgodnie z zapowiedziami, nowy okres zasiłkowy, który rozpocznie się w czerwcu 2025 roku, nie będzie wiązał się z żadnymi nowymi kryteriami. Oznacza to, że przez najbliższy rok rodziny wciąż będą mogły korzystać z pełnej kwoty 800 zł na każde dziecko. Zmiany mają natomiast zostać wdrożone później, a decyzja o ich szczegółach zapadnie w ciągu najbliższych kilku miesięcy.
Jakie skutki mogą mieć zmiany?
Wprowadzenie kryterium dochodowego w programie 800 plus oznaczałoby ograniczenie dostępu do świadczeń dla rodzin o wyższych dochodach. W efekcie mogłoby to dotknąć przede wszystkim osoby, które obecnie korzystają z programu, ale nie kwalifikują się do niego na podstawie dochodów. Według szacunków, w 2023 roku około 60% rodzin korzystających z 800 plus miało dochody na poziomie średnim lub wyższym. Takie zmiany mogłyby spowodować, że tylko około 40% rodzin spełniałoby kryteria dochodowe, by otrzymać świadczenie.
Z drugiej strony, wprowadzenie nowych zasad mogłoby być korzystne dla rodzin o najniższych dochodach, które często nie miały dostępu do innych form wsparcia. Kryterium dochodowe mogłoby umożliwić lepsze ukierunkowanie pomocy na osoby najbardziej potrzebujące.
Jakie zmiany w innych programach?
Zamrożenie 800 plus to tylko jeden z elementów większej strategii zmiany polityki socjalnej w Polsce. Również inne programy, takie jak 500 plus, nie będą podlegały większym modyfikacjom w najbliższym czasie. W tym przypadku rząd utrzyma istniejące zasady, nie planując wprowadzenia nowych kryteriów dochodowych. Niemniej jednak, zmiany w 800 plus mogą stać się precedensem do przyszłych modyfikacji w innych programach społecznych.
