Trybunał uznany za niezdolny działania a „wyroki” neosędziów będą opatrzone klauzulą wadliwości – jest uchwał rządu

W obliczu narastającego kryzysu konstytucyjnego Rada Ministrów przyjęła uchwałę o „przeciwdziałaniu negatywnym skutkom kryzysu konstytucyjnego w obszarze sądownictwa”. Dokument ten, opublikowany w Monitorze Polskim, stanowi odpowiedź rządu na długotrwały konflikt dotyczący niezależności i autorytetu polskiego wymiaru sprawiedliwości.

Kluczowe zapisy uchwały

W uchwale rząd uznał, że:

1. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie jest niezdolny do wykonywania swoich konstytucyjnych zadań: „W aktualnym składzie Trybunał nie jest w stanie realizować zadań określonych w art. 188 i art. 189 Konstytucji RP” – stwierdzono w dokumencie. Uchwała wyklucza możliwość wprowadzenia do systemu prawa kolejnych orzeczeń tego organu.
2. Powołania do Sądu Najwyższego w latach 2018–2023 podważały autorytet i niezależność sądownictwa: Rząd wskazał na liczne nieprawidłowości w procesach nominacyjnych, zarzucając brak poszanowania zasad niezawisłości i praworządności.
3. Konieczność działań naprawczych: „Rada Ministrów uznaje za zasadne konsekwentne podejmowanie działań naprawczych służących przywróceniu funkcjonowania sądownictwa konstytucyjnego, zgodnego z konstytucyjnym standardem” – podkreślono w uchwale.

Trybunał Konstytucyjny uznany za niezdolny do działania

Rząd jednoznacznie stwierdził, że Trybunał Konstytucyjny w swoim obecnym składzie nie jest w stanie realizować zadań wynikających z art. 188 i 189 Konstytucji RP. Tym samym wykluczono możliwość uwzględniania kolejnych rozstrzygnięć wydanych przez TK. W uchwale podkreślono, że od 2015 roku zmiany w ustroju sądownictwa wpływały negatywnie na niezawisłość sędziów i konstytucyjne gwarancje niezależności sądownictwa.

„Zmiany w ustroju sądownictwa zainicjowane w 2015 r. miały na celu osłabienie niezawisłości sędziowskiej. W wyniku kolejnych działań organów władzy, począwszy od poważnych nieprawidłowości w wyborze sędziów TK w grudniu 2015 r., poprzez reorganizację KRS i utworzenie nowych izb w SN, sądownictwo zostało narażone na nieuprawnioną ingerencję władzy wykonawczej i ustawodawczej” — oceniono w dokumencie.

Kryzys konstytucyjny: Geneza i działania naprawcze

W uchwale odniesiono się do licznych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz), które wskazują na problemy związane z polskim wymiarem sprawiedliwości. Rząd przypomniał również uchwały Sejmu z grudnia 2023 r. i marca 2024 r., dotyczące TK oraz KRS.

Wskazano, że proces powoływania „sędziów” do SN w latach 2018–2023 wykazał „całkowite lekceważenie autorytetu, niezależności i roli sądownictwa”. Rząd podkreśla konieczność dalszego działania w celu przywrócenia ładu konstytucyjnego oraz zapewnienia niezależności sądownictwa w Polsce.

„Rada Ministrów uznaje za zasadne konsekwentne podejmowanie działań naprawczych służących przywróceniu funkcjonowania sądownictwa konstytucyjnego, zgodnego z konstytucyjnym standardem” — czytamy w uchwale.

Rząd ogłosił, że nie dopuści do publikacji dokumentów wydanych przez organy uznane za nieuprawnione. W praktyce oznacza to zablokowanie dalszego funkcjonowania rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego w obecnym składzie.

Rola uchwał Sejmu

W dokumencie odwołano się również do uchwał Sejmu z grudnia 2023 r. oraz marca 2024 r., które krytycznie odnosiły się do obecnej KRS oraz TK. Podkreślono, że proces powoływania sędziów TK w grudniu 2015 r. oraz reorganizacja struktur SN i KRS prowadził do „istnienie realnego ryzyka nieuprawnionej ingerencji władzy ustawodawczej i wykonawczej w niezależność sądownictwa”.

Skutki dla systemu prawnego

Uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia i stanowi kolejny krok w procesie zmierzającym do odbudowy zaufania do polskiego wymiaru sprawiedliwości. Rząd zapowiedział, że nie dopuści do ogłaszania dokumentów wydanych przez organy uznane za nieuprawnione.

Podsumowanie

Rada Ministrów w swojej uchwale podkreśla pilną potrzebę usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego i przywrócenia praworządności w Polsce. Odwołując się do orzecznictwa międzynarodowego i uchwał krajowych, rząd wskazuje na konieczność reform strukturalnych w obszarze neoTK, neoKRS i neoSN, co ma zapewnić niezależność i stabilność wymiaru sprawiedliwości w Polsce.