W Polsce problem zanieczyszczenia powietrza, w dużej mierze spowodowany spalaniem węgla w gospodarstwach domowych, skłonił władze do wprowadzenia stopniowych ograniczeń w używaniu tego paliwa. Celem jest poprawa jakości powietrza i zdrowia obywateli.
Kraków był pierwszym miastem w Polsce, które wprowadziło całkowity zakaz palenia węglem i drewnem. Od 1 września 2019 roku mieszkańcy miasta nie mogą używać paliw stałych do ogrzewania swoich domów.
Warszawa i okolice
W Warszawie od 1 października 2023 roku obowiązuje zakaz spalania węgla i drewna w instalacjach grzewczych. Podobne przepisy mają zostać wprowadzone w okolicznych gminach od 2028 roku.
Plany ogólnopolskie
Rząd planuje wprowadzenie ogólnopolskiego zakazu palenia węglem w gospodarstwach domowych. Analiza prawna w tej sprawie ma zostać przeprowadzona do 2025 roku. Proponowane terminy to 2030 rok dla miast i 2040 rok dla terenów wiejskich.
Dyrektywy unijne
Zgodnie z dyrektywą EPBD, od 2028 roku nowe budynki publiczne w Polsce będą musiały być zeroemisyjne, co oznacza zakaz instalowania pieców na paliwa kopalne. Od 2030 roku wymóg ten obejmie również nowe budynki prywatne.
Uchwały antysmogowe w województwach
Wiele województw wprowadziło własne uchwały antysmogowe, określające terminy wycofywania kotłów na paliwa stałe:
- Dolnośląskie: Od 1 lipca 2024 roku zakaz użytkowania instalacji niespełniających norm.
- Łódzkie: Od 1 stycznia 2025 roku zakaz użytkowania kotłów bezklasowych.
- Kujawsko-Pomorskie: Od 1 stycznia 2028 roku zakaz użytkowania kotłów na paliwa stałe poniżej klasy 5.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów
Nieprzestrzeganie uchwał antysmogowych może skutkować mandatami do 500 zł lub grzywnami do 5000 zł. Kontrole przeprowadzają straż miejska oraz inne uprawnione służby.
Aby ułatwić mieszkańcom dostosowanie się do nowych przepisów, wprowadzono programy dofinansowujące wymianę starych pieców na ekologiczne źródła ciepła, takie jak pompy ciepła czy ogrzewanie elektryczne. Przykładem jest program „Czyste Powietrze”, oferujący dotacje i pożyczki na ten cel.
Mieszkańcy mogą skorzystać z różnych alternatyw dla węgla:
- Pompy ciepła: Ekologiczne i efektywne rozwiązanie, choć początkowy koszt instalacji może być wysoki.
- Ogrzewanie gazowe: Mniej emisyjne niż węgiel, ale w przyszłości również planowane do wycofania.
- Ogrzewanie elektryczne: Coraz bardziej popularne, zwłaszcza w połączeniu z instalacjami fotowoltaicznymi.
