Zachowek to instytucja prawa cywilnego, która ma na celu ochronę interesów spadkobierców ustawowych, którzy zostali pominięci w testamencie. Mało osób zdaje sobie sprawę, że w takiej sytuacji mają prawo do ubiegania się o część spadku, którą im przysługuje.
Osoba uprawniona do zachowku może się o niego ubiegać wtedy, gdy została pominięta w testamencie lub otrzymała w nim mniej niż wynosi jej udział w spadku zgodnie z prawem.
Zachowek powinien zostać wypłacony przez osobę, która odziedziczyła majątek zmarłego lub przez wykonawcę testamentu. Jeśli osoba ta nie wypłaci zachowku dobrowolnie, uprawniony do zachowku może zwrócić się do sądu o wydanie stosownego wyroku nakazującego wypłatę należnej kwoty.
Wysokość zachowku wynosi połowę wartości udziału spadkowego, który przysługiwałby uprawnionemu do zachowku w przypadku dziedziczenia zgodnie z prawem. Należy jednak pamiętać, że zachowek przysługuje tylko wtedy, gdy zmarły pozostawił po sobie testament. W przypadku braku testamentu, spadek zostanie podzielony między spadkobierców ustawowych zgodnie z prawem, bez konieczności wypłacania zachowku.
Od kogo można ubiegać się o zachowek?
Osoba uprawniona do zachowku może ubiegać się o jego wypłatę od osoby, która odziedziczyła majątek zmarłego lub przez wykonawcę testamentu. W przypadku gdy żadna z tych osób nie dokonała wypłaty dobrowolnie, uprawniony do zachowku może zwrócić się do sądu o wydanie stosownego wyroku nakazującego wypłatę należnej kwoty.
Istnieją trzy grupy osób, które mają obowiązek wypłacenia zachowku, są to: spadkobiercy, zapisobiercy windykacyjni oraz obdarowani przez spadkodawcę w drodze darowizny. Jednakże w pierwszej kolejności obowiązek wypłaty zachowku spoczywa na spadkobiercach. Dopiero w sytuacji, gdy spadkobiercy z jakiegoś powodu nie są w stanie wypłacić zachowku, odpowiedzialność przechodzi dalej. Zapisobiercy windykacyjni mogą przy tym wypłacić zarówno całość zachowku, jak i uzupełnić jego brakującą część.
Podobna odpowiedzialność spoczywa na osobie lub osobach, którym zmarły przyznał darowiznę. W przypadku, gdy osoba zobowiązana do wypłaty zachowku nie chce tego zrobić dobrowolnie, konieczne jest złożenie pozewu o zachowek w sądzie. W ramach tego procesu należy przedstawić wartość spadku, obliczyć wysokość należnego zachowku oraz uiścić opłatę sądową w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu. Należy jednak pamiętać, że czas na ubieganie się o zachowek wynosi 5 lat od ogłoszenia testamentu, po tym czasie zachowek ulega przedawnieniu i nie ma już możliwości jego uzyskania. Dlatego ważne jest, aby nie zwlekać z podjęciem działań w tej sprawie.
W jakiej formie może być zachowek?
Osoba, która ma prawo do zachowku, nie powinna oczekiwać otrzymania określonej nieruchomości lub rzeczy, której stanowiłaby część spadku. Zgodnie z przepisami prawa, zachowek zawsze przyjmuje formę kwoty pieniężnej. Jedynie w sytuacji, gdy obie strony wyrażają na to zgodę, można rozważyć alternatywną formę zaspokojenia roszczenia o zachowek. W praktyce jednak, zazwyczaj zachowek wypłacany jest w postaci pieniężnej.
Sprawy spadkowe często wymagają analizy profesjonalisty, który oceni możliwości powodzenia ewentualnego powództwa, jak również wskaże możliwe scenariusze zakończenia postępowania sądowego. Mając na uwadze, że każdej sprawie spadkowej towarzyszą emocje oraz nerwy, warto skorzystać z pomocy prawnika, który wyjaśni podstawy prawne i wskaże możliwe kierunki.
Celem niezwłocznego udzielenia pomocy prawnej w zakresie dotyczącym powyższego zagadnienia, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią również za pośrednictwem formularza ”porady prawne online”.
Podstawa prawna:
