Państwowa Agencja Atomistyki (PAA) poinformowała, że w Polsce planowana jest budowa dwóch rodzajów składowisk dla odpadów promieniotwórczych, w związku z projektem uruchomienia elektrowni jądrowej. Pierwszym z nich będzie składowisko powierzchniowe, które ma pomieścić krótkożyciowe odpady nisko- i średnioaktywne. To składowisko zostanie oddane do eksploatacji równocześnie z elektrownią jądrową. Poza tym, przewidziana jest również konstrukcja głębokiego składowiska.
POLECAMY: Niebezpieczne chemikalia pod Wołominem
Państwowa Agencja Atomistyki odpowiedziała na zapytanie Polskiej Agencji Prasowej (PAP), która pytała, czy obecnie prowadzone są prace nad programem składowania odpadów promieniotwórczych, biorąc pod uwagę plany budowy elektrowni jądrowych oraz reaktorów małych (SMR) i średnich (MMR) w Polsce.
W odpowiedzi PAA wyjaśniła, że Krajowy plan postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym został zaktualizowany w 2020 roku. Głównym celem tego planu jest wdrożenie ogólnokrajowego, zintegrowanego systemu postępowania, obejmującego wszystkie kategorie odpadów promieniotwórczych. W skład tego systemu wchodzi składowisko powierzchniowe dla krótkożyciowych odpadów nisko- i średnioaktywnych, które będzie uruchomione wraz z elektrownią jądrową. Ponadto, przewiduje się również budowę głębokiego składowiska.
Warto zaznaczyć, że oszacowania ilości odpadów promieniotwórczych do składowania w tych strukturach nie uwzględniają odpadów generowanych przez małe reaktory modułowe (SMR) oraz mikroreaktory modułowe (MMR).
PAA podkreśliła, że składowanie odpadów w głębokich strukturach geologicznych jest najbezpieczniejszą opcją, jednak w Polsce takiego składowiska jeszcze nie ma. Najbardziej zaawansowane prace w zakresie budowy głębokiego składowiska prowadzone są przez Francję (projekt Cigeo), Finlandię (Onkalo) oraz Szwecję (Forsmark) – to kraje, które osiągnęły największy postęp w tej dziedzinie.
Agencja podkreśliła, że każdy projekt związany z budową składowiska odpadów promieniotwórczych wymaga wieloletnich badań i analiz prowadzonych w podziemnych laboratoriach, mających na celu identyfikację potencjalnych zagrożeń. Agencja oceniła, że dobrym podejściem będzie przyjęcie modelu podobnego do tego, który stosują inne kraje.
POLECAMY: Pożar kolejnego składowiska odpadów. Mieszkańcom zalecono pozostanie w domu
W Polsce rozważane są dwie opcje dla głębokiego składowiska. Pierwsza zakłada wspólną lokalizację składowiska głębokiego odpadów promieniotwórczych (SGOP) wraz z podziemnym laboratorium badawczym. Druga opcja to wybudowanie laboratorium w innym miejscu niż planowane SGOP. Podziemne laboratorium badawcze ma służyć między innymi do prowadzenia prac przygotowawczych przed powstaniem składowiska głębokiego.
Polska przygotowała harmonogram prac związanych z tworzeniem składowisk odpadów promieniotwórczych. Według uchwały Rady Ministrów, nowe składowisko powierzchniowe odpadów promieniotwórczych (NSPOP) ma być zbudowane w latach 2028-2032, a jego eksploatacja ma trwać od 2033 do 2152 roku, a następnie ma być prowadzony długookresowy monitoring.
W przypadku składowiska głębokiego, harmonogram prac zależy od wariantu, ale zakłada m.in. prowadzenie badań w Polskim Podziemnym Laboratorium Badawczym (PURL) oraz szczegółowych badań w lokalizacji składowiska, opracowanie koncepcji projektowej SGOP oraz uzyskanie zezwoleń i decyzji związanych z budową, co może zająć około 27-30 lat.
Według PAA, Polska ma odpowiednie warunki geologiczne do budowy głębokiego składowiska odpadów promieniotwórczych. Trzy rodzaje formacji skalnych nadają się do celu głębokiego składowania: złoża soli kamiennej na Niżu Polskim, utwory ilaste na Monoklinie Przedsudeckiej oraz skały magmowe i metamorficzne na północno-wschodniej Polsce. Jednak rozwój Programu Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ) wymaga ponownej weryfikacji geologicznej kraju pod kątem budowy i eksploatacji składowisk odpadów promieniotwórczych.
PAA podkreśliła również, że regulacje krajowe powinny umożliwić udział obywateli w konsultacjach dotyczących przyszłego składowiska.
Obecnie w Polsce działa jedno składowisko powierzchniowe odpadów promieniotwórczych, Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP), znajdujące się w miejscowości Różan nad Narwią, około 90 km na północny wschód od Warszawy. Składowisko to funkcjonuje od 1961 roku i jest zlokalizowane na terenie dawnego fortu wojskowego o powierzchni 3,045 ha. PAA podkreśliła, że kontrole odpadów promieniotwórczych na terenie KSOP nie wykazały zagrożenia dla ludności i środowiska.
