Przy zawieraniu małżeństwa automatycznie powstaje wspólność majątkowa małżeńska, co oznacza, że mąż i żona dzielą wspólny majątek i ponoszą razem odpowiedzialność za swoje długi. Niemniej jednak, istnieje opcja przed i w trakcie małżeństwa sporządzenia notarialnej umowy małżeńskiej, znanej jako intercyza, która wprowadza rozdzielność majątkową. To ma wpływ na dziedziczenie po śmierci.
Prawo spadkowe w przypadku wspólności majątkowej – jak wygląda podział dziedziczenia w standardowym małżeństwie?
W klasycznym małżeństwie, po zawarciu w urzędzie stanu cywilnego, powstaje wspólność majątkowa. To istotne dla kwestii dziedziczenia. Dziedziczone przedmioty i prawa stają się osobistym majątkiem spadkobiercy, niezależnie od tego, czy mają małżeństwo wspólność majątkową czy rozdzielność, w której dziedziczenie następuje.
Brak rozdzielności majątkowej oznacza, że spadek nabyty przez jednego małżonka nie wchodzi do majątku wspólnego, chyba że spadkodawca inaczej postanowił w testamencie.
Jeśli jedno z małżonków umiera, a małżeństwo miało wspólność majątkową, wspólność ta przestaje istnieć, a powstaje wspólność udziałowa. To oznacza, że żyjący małżonek nie dziedziczy całego majątku, lecz jedynie połowę, a druga połowa podlega dziedziczeniu. To jednak można zmienić poprzez osobny testament każdego z małżonków, jeśli chcą, aby cały wspólny majątek przypadł drugiemu małżonkowi po śmierci.
Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie – jak zmienia się sytuacja spadkobrania w tym modelu?
Wspólność majątkowa nie stanowi jedynego wyboru dostępnego dla małżonków podczas trwania ich związku. Istnieje również opcja zawarcia intercyzy, która wprowadza rozdzielność majątkową. W takim przypadku, małżonkowie będą posiadać osobiste majątki, co oznacza, że utrzymają oddzielność finansową wobec siebie. To z kolei oznacza, że majątek zgromadzony przed ślubem, jak i ten zdobyty w trakcie małżeństwa, pozostaje wyłącznie własnością jednego z małżonków – zależnie od tego, kto przyczynił się do jego zdobycia.
Mimo że rozdzielność majątkowa wpływa na relacje finansowe małżonków w czasie małżeństwa, nie ma wpływu na ich prawo do dziedziczenia. To prawo nie jest ograniczone przez tę umowę w przypadku, gdy jeden z małżonków umiera.
Dziedziczenie wspólnych aktywów – konsekwencje dla małżonków w rozdzielności majątkowej
W przypadku, gdy małżonkowie żyli w rozdzielności majątkowej, a sytuacja dotyczy dziedziczenia po zmarłym małżonku, w pierwszej kolejności uwzględniany jest testament. Prawo kładzie nacisk na respektowanie woli zmarłego wyrażonej w tym dokumencie.
W niektórych przypadkach może się zdarzyć, że spadkodawca nie pozostawił testamentu z różnych przyczyn. W takim przypadku zachodzi dziedziczenie ustawowe. Pierwszeństwo w dziedziczeniu przysługuje małżonkowi oraz dzieciom spadkodawcy, a podział następuje na równe części. Wartość spadku przypisana małżonkowi nie może być mniejsza niż 25% całego majątku.
Jeśli zmarły małżonek nie miał potomstwa, w spadku oprócz drugiego małżonka uczestniczą rodzice spadkodawcy, otrzymując udział równy 25% całego spadku. Wyraźnie widać, że fakt rozdzielności majątkowej w trakcie małżeństwa nie wyklucza prawa pozostającego przy życiu małżonka do dziedziczenia.
Rozdzielność majątkowa a spadek po osobie zmarłej
Kiedy mamy do czynienia z sytuacją rozdzielności majątkowej w przypadku dziedziczenia po zmarłym małżonku, intercyza, jak już wspomniano, ma niewielki wpływ. W takiej sytuacji prawo wciąż przyznaje żyjącemu małżonkowi prawo do dziedziczenia zgodnie z przepisami.
Jednakże, co się dzieje, jeśli rozdzielność majątkowa obowiązuje, a dziedziczenie dotyczy innych osób niż małżonek? Przykładowo, jeśli mąż i żona posiadają osobne majątki, a zmarły wujek żony zostawił jej w spadku dom, czy mąż ma jakiekolwiek prawa do tego domu? W przypadku rozdzielności majątkowej nie istnieje majątek wspólny, co oznacza, że wspomniany dom zostanie włączony do majątku osobistego spadkobierczyni (żony).
Czy rozdzielność majątkowa wpływa na dziedziczenie alimentów?
Zobowiązanie alimentacyjne w żadnym wypadku nie podlega dziedziczeniu, ponieważ traci ważność wraz ze śmiercią osoby, która ma prawo do alimentów lub jest zobowiązana je płacić. To oznacza, że jeśli ktoś płacił alimenty na swoje dzieci z poprzedniego małżeństwa i później zawarł nowy związek, to po swojej śmierci nie przekaże tego zobowiązania swojemu partnerowi w ramach dziedziczenia.
Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy alimenty były wymagalne, ale jeszcze nie zostały uregulowane na rzecz osób uprawnionych. W takim przypadku długi te będą musiały zostać spłacone przez spadkobierców osoby zobowiązanej. Te zaległe alimenty stają się częścią długu spadkowego i nie są chronione przez istnienie rozdzielności majątkowej.
Możliwości planowania spadkowego w przypadku rozdzielności majątkowej
Czym dokładnie jest planowanie spadkowe? To inaczej mówiąc sukcesja. To polega na wyznaczaniu sposobu, w jaki majątek ma być przekazywany po zgonie, w celu całkowitego pominięcia dziedziczenia zgodnie z ustawą. Jak ta koncepcja współgra z rozdzielnością majątkową małżonków? Czy może ona stanowić przeszkodę?
Planowanie spadkowe zazwyczaj sprowadza się do sporządzenia notarialnego testamentu, w którym można wskazać jedynie drugiego małżonka jako spadkobiercę, nawet jeśli między małżonkami obowiązuje rozdzielność majątkowa. Ten układ majątkowy nie stanowi przeszkody w kontekście planowania spadkowego.
Odpowiedzialność finansowa po zmarłym małżonku w rozdzielności majątkowej
Często powodem podpisywania intercyzy jest pragnienie ochrony partnera przed długami generowanymi przez drugą stronę, takie jak zobowiązania wynikające z ryzykownej działalności gospodarczej. Niemniej jednak, zawarcie intercyzy nie gwarantuje, że w przypadku śmierci jednego z małżonków i dziedziczenia pozostały przy życiu małżonek nie będzie musiał ponosić długów zmarłego współmałżonka.
Wszystko zależy od tego, czy żyjący małżonek zdecyduje się przyjąć spadek włącznie z długami. W takim przypadku poniesie pełną odpowiedzialność za zobowiązania zmarłej osoby, używając swojego majątku. Alternatywnie, może odrzucić spadek lub przyjąć go „z dobrodziejstwem inwentarza”, co oznacza, że będzie odpowiadał za długi tylko do wartości odziedziczonego majątku. Wybór między przyjęciem spadku włącznie z długami, odrzuceniem go lub przyjęciem z dobrodziejstwem inwentarza musi zostać dokonany przez spadkobiercę w ciągu maksymalnie 6 miesięcy od daty otwarcia spadku – zazwyczaj od momentu śmierci osoby zmarłej.
Problemy związane z własnością wspólnego mieszkania w przypadku rozdzielności majątkowej
W typowym przypadku rozdzielności majątkowej, małżonkowie często posiadają równą część nieruchomości, w której mieszkają. Jednak w intercyzie mogą ustalić inny podział, na przykład żona może otrzymać 40% udziału, a mąż 60%. Jeśli jeden z małżonków umrze i nie pozostawi testamentu, połowa osobistego majątku spadkodawcy zostanie podzielona równo między drugim małżonkiem a dziećmi. To jednak nie zawsze oznacza, że wdowa lub wdowiec będzie w stanie zatrzymać się w tej samej nieruchomości. Dlatego w takiej sytuacji zaleca się sporządzenie testamentów przez oboje małżonków, aby mogli przekazać sobie wzajemnie prawo do mieszkania w razie śmierci jednej z nich.
Czy rozdzielność majątkowa jest odpowiednia dla planów spadkowych?
Oczywiście, notarialnie ustanowiona rozdzielność majątkowa może stanowić środek ochrony majątku. Przykładowo, jeśli żona aktywnie buduje majątek, pracuje i w największym stopniu przyczynia się do jego powstania, podczas gdy mąż nie uczestniczy w tym procesie i ma dodatkowe obciążenie w postaci płacenia alimentów na rzecz dzieci ze swojego wcześniejszego związku, to rozdzielność majątkowa jest zdecydowanie wskazana. Gdyby jej nie było, a mąż zmarłby, wtedy do spadku, obejmującego wspólny majątek małżonków, zostaliby włączeni żona i dzieci z poprzedniego małżeństwa zmarłego męża. Jednak dzięki rozdzielności, ten wspólny majątek nie podlegałby dziedziczeniu, co oznaczałoby, że żona nie musiałaby się dzielić nim po śmierci swojego partnera. W związku z tym w określonych sytuacjach rozdzielność majątkowa staje się narzędziem umożliwiającym świadome i korzystne planowanie spadkowe.
Korzyści i ograniczenia rozdzielności majątkowej w kontekście dziedziczenia
Jednym z atutów, wynikających z ustanowionej rozdzielności majątkowej w kontekście dziedziczenia, jest to, że dziedziczymy tylko osobisty majątek zmarłego męża lub żony. Druga część majątku jest ściśle prawnie chroniona i nie jest uwzględniana w masy spadkowej.
Z drugiej strony, w przypadku dziedziczenia zgodnie z ustawą przy rozdzielności majątkowej, spadkobiercami mogą być również bliscy zmarłego współmałżonka, takie jak dzieci, rodzice lub nawet rodzeństwo. To może prowadzić do potencjalnych konfliktów rodzinnych o kwestie majątkowe.
Jak dopasować model rozdzielności majątkowej do swoich planów spadkowych?
Czy jest sens rozważać ustanowienie rozdzielności majątkowej? Oczywiście, jednak warto to rozważyć w zależności od tego, który z małżonków przyczynia się do budowy majątku w trakcie małżeństwa oraz czy oboje równie wkładają się w tworzenie wspólnego gospodarstwa domowego, a także czy ich finansowe zobowiązania są uregulowane. W kontekście planowania spadkowego, rozdzielność majątkowa niekoniecznie musi stanowić ograniczenie, a w wielu przypadkach może okazać się pomocna.
Drogi czytelniku przypominamy, że wszystkie sprawy prawne w tym sprawa, o jakiej piszemy, potrafią być zawiłe i często wymagają uzyskania pomocy prawnika. Warto przed podjęcie kraków prawnych zawsze omówić je z prawnikiem.
Skontaktuj się z nami już teraz. Przeanalizujemy Twoją sprawę i sprawdzimy dokładnie, co da się zrobić w Twojej sprawie. Nasi eksperci pomogli już niejednemu klientowi, który myślał, że jest już w sytuacji bez wyjścia.
Napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
☎️ 579-636-527
