Niekonstytucyjna i upolityczniona Krajowa Rada Sądownictwa (neo-KRS) złożyła skargę dotyczącą przepisu, który umożliwia nadanie mocy zasadzie prawnej uchwale wydanej przez siedmiu sędziów Sądu Najwyższego. Konkretnie chodzi o art. 87 par. 1 ustawy o Sądzie Najwyższym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1093 ze zm.), który stanowi, że „skład 7 sędziów może postanowić o nadaniu uchwale mocy zasady prawnej.” Krajowa Rada Sądownictwa podjęła decyzję o zaskarżeniu tego przepisu do Trybunału Konstytucyjnego.
Zdaniem niektórych, celem tego wystąpienia może być uniemożliwienie sędziom, którzy zostali mianowani w prawidłowej procedurze przez Krajową Radę Sądownictwa, pełniącej rolę reprezentacji sędziów, a nie wybranych za pośrednictwem głosów posłów z partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS) i na podstawie powołania otrzymanego od neo-KRS, wyrażania swoich opinii. Innymi słowy, ma to na celu ograniczenie wpływu „starych” sędziów Sądu Najwyższego, jak to określają, w rozmowie z Dziennikiem Gazetą Prawną, Krzysztof Kwiatkowski, senator i członek neo-KRS.
Podczas nadzwyczajnego dwudniowego posiedzenia neo-KRS pojawiła się propozycja zaskarżenia wspomnianego przepisu. Anna Dalkowska, neo-sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, argumentowała, że taki przepis może być niezgodny z konstytucją, która stanowi, że sędziowie są niezależni i podlegają jedynie konstytucji oraz ustawom.
Neo-KRS wyraziła wątpliwość co do możliwości nadawania mocy zasady prawnej uchwale przez zaledwie siedmiu sędziów Sądu Najwyższego. Uważają, że taki nadzór nie powinien być sprawowany przez Sąd Najwyższy, ponieważ zgodnie z konstytucją powinien być on sprawowany przez cały skład Sądu Najwyższego, całą izbę lub połączone izby. Ostateczna decyzja o nadaniu mocy zasady prawnej powinna eliminować dowolność lub subiektywność w wyborze składu sędziów, których zdanie tworzy daną zasadę prawną. To zabezpiecza niezawisłość sędziów.
Jarosław Matras, sędzia Sądu Najwyższego, nie widzi zagrożenia w obecnie obowiązujących przepisach dotyczących składu Sądu Najwyższego i nadawania mocy zasadzie prawnej uchwale. Twierdzi, że skład siedmiu sędziów, ze względu na ich liczebność i autorytet, jest wystarczający do podejmowania decyzji w tej kwestii.
Jednakże, jeśli upolityczniony i nielegalny Trybunał Konstytucyjny uznałby, że kwestionowany przepis jest niezgodny z konstytucją, to każda zasada prawna musiałaby być wyrażana przez pełny skład izby Sądu Najwyższego. To mogłoby spowodować opóźnienia i utrudnić proces podejmowania decyzji.
Warto także zauważyć, że istnieje podejrzenie, że celem tego wniosku jest odebranie wpływu tzw. „starym sędziom” Sądu Najwyższego nad kierunkiem orzecznictwa. W izbach, gdzie legalni sędziowie stanowią mniejszość, zasady prawne byłyby kształtowane wyłącznie przez neo-sędziów którzy w mysl szerokiego orzecznictwa nie posiadają uprawnienia do wydawania orzeczeń w sprawach cywilnych i karnych.
W trakcie tego posiedzenia Krajowa Rada Sądownictwa podjęła także inne uchwały dotyczące niezależności sędziów i organizacji sędziowskich. W jednej z uchwał wyraziła wątpliwość co do działań Fundacji Dom Sędziego Seniora i Stowarzyszenia Sędziów „Iustitia” w zakresie wsparcia zawieszonych sędziów na podstawie decyzji dyscyplinarnych. W związku z tym Rada zwróciła się o przeprowadzenie kontroli w odniesieniu do tych organizacji.
Przypominamy, że wydawane orzecznictwa przez neo-sędziów podlegają uchyleniu z mocy prawa. W przypadku postępowań cywilnych na podstawie art. 379 pkt 4 in fine k.p.c., a karnych na podstawie art. 439 § 1 pkt 6 in fine k.p.k.
Czym jest neo-KRS i neo-sędzia
Krajową Radę Sądownictwa wyłoniono w sposób niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej co powoduje, że w świetle przyjętej linii orzecznictwa SN, a także TSUE nie można tej instytucji uznać jako organ działający leganie i posiadający uprawnienia do mianowania sędziów. Każdy sędzia mianowany przez ten niekonstytucyjny organ i powołany przez prezydenta do pełnienia służy jest również noe-sędzią, który nie posiada zdolności prawnych do wydawania orzecznictwa,
W tym miejscu zasadnym stanie się podniesienie, że problem powołań „sędziów” po ukształtowaniu „Krajowej Rady Sądownictwa” w wyniku zmian w 2017 roku posiada kilka aspektów. Pierwszy związany jest z przepisami Konstytucji RP, które nakładają na organy władzy publicznej, w tym prawodawcę, obowiązek takiego powoływania sędziów do obowiązków orzeczniczych, który gwarantuje niezbędne minimum niezależności i niezawisłości organów biorących udział w procesie nominacyjnym. Takim organem jest Krajowa Rada Sądownictwa. Ingerencja w konstytucyjne standardy kształtowania sędziowskiego składu tego organu, stwarzająca możliwość ukształtowania Rady przez polityków, czyli wyboru członków sędziowskich Rady w całości przez parlament (z wyłączeniem I Prezesa SN i Prezesa NSA), spowodowała, że ten organ nie spełnia wymogów konstytucyjnych. To sprawia, że w każdym wypadku powołania sędziego pojawia się wątpliwość, która towarzyszy każdemu człowiekowi, który oddaje swoją sprawę pod osąd sądu, czy ten sąd jest sądem właściwym w rozumieniu konstytucyjnym.
Ponadto – to drugi aspekt – w doktrynie, do czego dołożyłem rękę, i w orzecznictwie pojawiła się metoda weryfikacji poprawności powołania sędziów w oparciu o narzędzia, które są w systemie od zawsze, ale zasadniczo nie służą do oceny spełnienia minimalnych przesłanek bezstronności i niezawisłości. Chodzi o instytucje (w przypadku kontroli prewencyjnej) – iudex suspectus i iudex inhabilis, a w przypadku kontroli następczej – bezwzględnej przesłanki odwoławczej, jaką jest nienależyta obsada sądu. Na tym pomyśle posadowione było stanowisko uchwały trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego ze stycznia 2020 roku. Uchwała ta zawierała nie do końca właściwe zróżnicowanie: wskazując, że w przypadku SN, ze względu na charakter tego organu, sędziowie powołani po rekomendacji KRS ukształtowanej po 2017 r. nie dają gwarancji niezawisłego i bezstronnego orzekania. I z tego powodu uznano, że wyłącznie ta wada instytucjonalna uzasadnia twierdzenie, że tacy sędziowie pozbawieni są materialnego votum. Uchwała nie zakwestionowała, że te osoby uzyskały status sędziów SN, ale stwierdzono, że nie mają uprawnień do wydawania orzeczeń.
Wydane do tej pory orzeczenia przez takich ‘sędziów’ są dotknięte wadą, z uwagi na nienależytą obsadę sądu, którą traktować należy jako niespełnienie konstytucyjnego wymogu sądu właściwego określonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Wadliwie powołani sędziowie nie powinni orzekać. Od dnia wydania uchwały sędziowie ci są pozbawieni zdolności do orzekania. Nie dysponują materialnym votum, choć mają status sędziów. W związku z powyższą sprawą uznać należy, że na podstawie art. 91 ust. 2 i 3 orzecznictwo wydane TSUE i ETPCz, zasadę pierwszeństwa stosowania prawa
Powyższe stanowisko znajduje uzasadnienie w treść wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 6 października 2021 r. w sprawie C-487 /19, jak też wcześniejszego wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 7 maja 2021 r., skarga nr 4907 /18 Przypominam tym samym kapturowemu sądowi, że zgodnie z art. 9 Konstytucji Rzeczpospolita Polska zobowiązana jest przestrzegać wiążącego ją prawa międzynarodowego. Stosownie zaś do treści art. 91 ust. 2 Konstytucji umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Status sędziów oraz gwarancje niezależności sądów, stanowiące istotę prawa do rzetelnego procesu sądowego, znajdują umocowanie w zapisach Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i potwierdzone jest dodatkowo w art. 6 ust. 3 Traktatu o UE. W zakresie niniejszej sprawy nie ma zastosowania wyrok wydany w dniu 7 października 2021 r. przez Trybunał Konstytucyjny w obecnym – wadliwym – składzie w sprawie o sygn. K 13/21, który godzi w interesy obywateli.
Nasze stanowisko w zakresie neo-KRS i neo-sędziów mianowanych przez ten niekonstytucyjny organ potwierdza stanowisko Komisja Europejska, która w dniu 15 lutego 2023 roku podjęła decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z kontrowersyjnym orzeczeniem polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Komisja wszczęła przeciwko Polsce postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego 22 grudnia 2021 r. – Powodem były wyroki polskiego Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca 2021 r. i 7 października 2021 r., w których uznał on postanowienia traktatów UE za niezgodne z Konstytucją RP, wyraźnie kwestionując zasadę pierwszeństwa prawa UE. Bez wątpienia w świetle treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Wielkiej Izby) z dnia 19 listopada 2019 roku (nr C 585/18, C – 624/18, C 625/18) oraz uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA I-4110-1/20) zachodzi podstawa do stwierdzenia, że instytucja powołana do zapewnienia praworządności łamie prawo i popełnia przestępstwo.
Przypominamy, że wydawane orzecznictwa przez neo-sędziów podlegają uchyleniu z mocy prawa. W przypadku postępowań cywilnych na podstawie art. 379 pkt 4 in fine k.p.c., a karnych na podstawie art. 439 § 1 pkt 6 in fine k.p.k.
W związku z powyższym warto, jest zawsze zasięgnąć rady specjalisty z zakresu prawa, który jest w stanie sprawdzić, czy sędzia orzekający w sprawie posiada zdolność do wydawania orzecznictwa, aby wydany przez niego wyrok nie posiadał wady prawnej. Taką poradę wraz możliwościami, jakie daje Państwu prawo w zakresie zapewnienia sobie sprawiedliwego procesu, można uzyskać w naszej kancelarii, pisząc na adres: kontakt@legaartis.pl
Potrzebujesz pomocy prawnej, napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
☎️ 579-636-527
