Rozpoczęły się wakacje, a wraz z nimi wzmożone kontrole skarbowe w całej Polsce. Ministerstwo Finansów ruszyło z nową odsłoną głośnej akcji „Weź paragon”, apelując do wszystkich konsumentów o szczególną czujność. Urzędnicy ostrzegają, że z pozoru niewinny świstek papieru, a czasem nawet jego brak, może być dowodem na poważne oszustwo i wspieranie szarej strefy. Jeśli sprzedawca wręczył Ci dokument, który nie jest paragonem fiskalnym, lub w ogóle go nie wydał, fiskus prosi o natychmiastową reakcję. Chodzi nie tylko o Twoje prawa jako konsumenta, ale o miliardy złotych, które co roku znikają z budżetu państwa.
Czym jest „paragon kelnerski” i dlaczego to pułapka?
Jedną z najczęstszych praktyk, przed którą ostrzega skarbówka, jest wydawanie tzw. paragonów kelnerskich lub informacyjnych. To nic innego jak wewnętrzny wydruk z systemu kasowego, który zawiera listę zamówionych produktów i ich ceny, ale nie jest dokumentem fiskalnym. Dla klienta różnica jest ogromna – taki dokument nie stanowi podstawy do reklamacji, zwrotu towaru ani dochodzenia swoich praw w przypadku jakichkolwiek problemów z zakupem.
Dla gospodarki konsekwencje są jeszcze poważniejsze. Paragon kelnerski oznacza, że transakcja nie została oficjalnie zarejestrowana, a podatek VAT nie trafił do budżetu państwa. Pieniądze, które powinny finansować szpitale, szkoły czy budowę dróg, lądują w kieszeni nieuczciwego przedsiębiorcy. Taka praktyka to świadome omijanie prawa i okradanie nas wszystkich, dlatego urzędnicy podkreślają, by nigdy nie akceptować tego typu „potwierdzeń”.
Jak rozpoznać prawdziwy paragon fiskalny? Kluczowe elementy, które musisz znać
Wielu konsumentów nie wie, jak odróżnić prawidłowy dokument od jego fałszywej wersji. Prawdziwy paragon fiskalny to jedyny dokument potwierdzający legalność transakcji. Aby mieć pewność, że otrzymałeś właściwy rachunek, sprawdź, czy zawiera on wszystkie niezbędne elementy. Zwróć uwagę, że wydruk z terminala płatniczego to nie paragon fiskalny – to jedynie potwierdzenie dokonania płatności kartą.
Oto, co musi znaleźć się na każdym prawidłowym paragonie fiskalnym:
- Wyraźny napis „PARAGON FISKALNY” umieszczony centralnie na górze lub na dole dokumentu.
- Pełny numer NIP sprzedawcy.
- Nazwa i adres punktu sprzedaży, w którym dokonano zakupu.
- Unikalny numer kasy rejestrującej oraz numer wydruku.
- Dokładna nazwa towaru lub usługi, pozwalająca na jednoznaczną identyfikację.
- Cena jednostkowa, ilość, wartość sprzedaży oraz kwoty podatku według poszczególnych stawek.
Nie tylko „paragony kelnerskie”. Inne sztuczki nieuczciwych sprzedawców
Oszustwa związane z paragonami przybierają różne formy. Poza wydawaniem dokumentów niefiskalnych, częstym problemem jest całkowite niewydawanie paragonu, zwłaszcza przy płatności gotówką. Sprzedawca liczy na to, że klient się nie upomni, a cała kwota transakcji trafi do jego kieszeni z pominięciem systemu podatkowego. Taka praktyka jest nielegalna, a obowiązkiem sprzedawcy jest wystawienie i wręczenie paragonu klientowi bez dodatkowego żądania.
Innym, bardziej zaawansowanym oszustwem, jest wykorzystywanie paragonów pozostawionych przez klientów. Nieuczciwi przedsiębiorcy zbierają takie dokumenty, a następnie na ich podstawie wystawiają tzw. „puste faktury”. Są to faktury, które nie dokumentują rzeczywistej sprzedaży, a jedynie służą do sztucznego zawyżania kosztów w innej firmie, co pozwala na obniżenie należnego podatku. Dlatego tak ważne jest, aby zawsze zabierać swój paragon.
Zauważyłeś nieprawidłowość? Oto jak anonimowo i skutecznie zgłosić oszustwo
Ministerstwo Finansów podkreśla, że walka z szarą strefą zależy od postawy każdego z nas. Jeśli spotkałeś się z sytuacją, w której sprzedawca nie wydał paragonu, wydał dokument niefiskalny lub podejrzewasz inne nieprawidłowości, możesz to bardzo łatwo zgłosić. Co najważniejsze, zgłoszenie jest w pełni anonimowe i nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami dla zgłaszającego.
Możesz to zrobić na kilka sposobów:
- Telefonicznie lub osobiście w dowolnym urzędzie skarbowym w całej Polsce.
- Za pośrednictwem bezpłatnej, oficjalnej aplikacji mobilnej e-Paragony, która pozwala szybko i bezpiecznie przesłać zgłoszenie.
- Poprzez Krajową Administrację Skarbową, korzystając ze specjalnych formularzy online lub infolinii.
Pamiętaj, Twoja reakcja ma znaczenie. Każdy zgłoszony przypadek to sygnał dla organów kontrolnych i realna szansa na ukrócenie nieuczciwych praktyk. Bądź świadomym konsumentem – weź paragon i chroń swoje prawa oraz uczciwy obrót gospodarczy w Polsce.
