W polskim systemie emerytalno-rentowym szykują się ważne zmiany, które mogą znacząco poprawić sytuację finansową tysięcy osób. Już w czerwcu 2025 roku sejmowa komisja rozpatrzy projekt rozszerzenia prawa do dodatku dopełniającego, obecnie przysługującego tylko wybranej grupie osób. To rozwiązanie może oznaczać dla beneficjentów realne zwiększenie miesięcznych świadczeń nawet o 2 610 zł, co dla wielu osób jest szansą na istotną poprawę warunków życia.
Obecny stan – dodatek dopełniający dostępny tylko dla części niezdolnych do samodzielności
Od stycznia 2025 roku osoby pobierające rentę socjalną i uznane za niezdolne do samodzielnej egzystencji mają prawo do tzw. dodatku dopełniającego. Po marcowej waloryzacji wysokość tego świadczenia wynosi 2 610,72 zł miesięcznie. W połączeniu z rentą socjalną daje to niemal 4,5 tys. zł, czyli kwotę porównywalną z minimalnym wynagrodzeniem w Polsce.
Problem w tym, że dodatek ten nie obejmuje innych osób znajdujących się w podobnie trudnej sytuacji zdrowotnej, które nie spełniają warunku pobierania renty socjalnej. Dotyczy to m.in.:
- Emerytów, którzy wcześniej otrzymywali rentę z tytułu niezdolności do pracy,
- Obecnych rencistów ze składkowym stażem ubezpieczeniowym,
- Osób całkowicie niezdolnych do pracy, które jednak nie wypracowały wymaganego okresu składkowego.
Eksperci wskazują na problem nierówności i sprzeczności z zasadą równości
Analiza Biura Ekspertyz Sejmu wykazała, że obecny system tworzy sztuczne i nieuzasadnione rozróżnienia między grupami niezdolnych do samodzielności. Przepisy faworyzują osoby pobierające rentę socjalną, choć w praktyce inne grupy – także ze składkowym stażem – doświadczają podobnych lub większych ograniczeń zdrowotnych.
Eksperci zwracają uwagę na konflikt z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa:
„Obecne przepisy faworyzują osoby, które nigdy nie pracowały, a pomijają tych, którzy wieloletnio odprowadzali składki i są równie niezdolni do pracy” – podkreślają.
Paradoks systemu – niższe świadczenia dla osób ze składkami
Dla wielu rencistów i emerytów taki stan rzeczy jest trudny do zaakceptowania. Osoby, które przepracowały znaczną część życia i odprowadzały składki, otrzymują często rentę w wysokości około 1 800–2 000 zł. Po przejściu na emeryturę ich świadczenia pozostają na podobnym poziomie, który jest znacząco niższy niż suma renty socjalnej i dodatku dopełniającego dostępnego dla innych.
Dla młodszych osób niezdolnych do pracy, które nie osiągnęły wymaganego stażu, sytuacja jest jeszcze bardziej dramatyczna – brak prawa do jakiegokolwiek wsparcia prowadzi do pełnej zależności od pomocy społecznej lub rodziny.
Co przyniosą zmiany? Sejmowa komisja zdecyduje 25 czerwca 2025
25 czerwca 2025 roku sejmowa komisja rozpatrzy propozycję rozszerzenia dodatku dopełniającego na kolejne grupy świadczeniobiorców. Jeśli rekomendacje Biura Ekspertyz Sejmu zostaną zaakceptowane, a Ministerstwo Rodziny i Finansów nie wniesie sprzeciwu, nowe przepisy mogą wejść w życie jeszcze w 2025 roku.
Szacuje się, że rozszerzenie dodatku mogłoby objąć setki tysięcy osób, które do tej pory pozostawały poza systemem wsparcia.
Konsekwencje finansowe dla systemu ubezpieczeń społecznych
Rozszerzenie prawa do dodatku dopełniającego, choć społecznie uzasadnione, wiąże się z poważnym zwiększeniem wydatków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. To z kolei wymagałoby zwiększenia dotacji z budżetu państwa oraz odpowiednich korekt w planowaniu finansów publicznych.
Eksperci podkreślają, że mimo kosztów, zmiany są konieczne, aby system był sprawiedliwy i zgodny z zasadami konstytucyjnymi oraz realiami demograficznymi.
