W Polsce osoby, które ukończyły 65 lat, mogą liczyć na szereg świadczeń i ulg finansowych. W 2025 roku poza emeryturą podstawową, seniorzy mogą skorzystać m.in. z trzynastej i czternastej emerytury, dodatków opiekuńczych oraz bezpłatnych leków. Niektóre z tych świadczeń przyznawane są automatycznie, inne – tylko na wniosek. Sprawdź, co dokładnie Ci przysługuje i jak nie stracić pieniędzy.
Wiek emerytalny w Polsce: aktualne zasady
Od 2017 roku w Polsce obowiązuje niższy wiek emerytalny. Reforma rządu obniżyła go do poziomu:
- 65 lat dla mężczyzn
- 60 lat dla kobiet
W 2025 roku te wartości pozostają bez zmian. To właśnie od tych progów można ubiegać się o świadczenie emerytalne. Należy jednak pamiętać, że osiągnięcie wieku emerytalnego nie oznacza automatycznego przejścia na emeryturę — konieczne jest złożenie wniosku do ZUS.
Trzynasta emerytura – wsparcie dla każdego emeryta
Trzynastka przysługuje wszystkim emerytom, bez względu na wysokość świadczenia czy wiek. W 2025 roku jej kwota została ustalona na poziomie:
- minimum 1 500 zł netto
Trzynasta emerytura wypłacana jest automatycznie – razem z regularną emeryturą, bez konieczności składania dodatkowych wniosków. Jej wysokość odpowiada minimalnej emeryturze w danym roku i ustalana jest na podstawie mechanizmu waloryzacji.
Czternasta emerytura – dodatkowe wsparcie, ale nie dla wszystkich
W odróżnieniu od „trzynastki”, czternasta emerytura ma charakter uznaniowy i zależny od poziomu dochodu. W 2025 roku obowiązują następujące zasady:
- pełna czternasta emerytura przysługuje emerytom, których świadczenie brutto nie przekracza 2 900 zł
- powyżej tej kwoty obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę”, co oznacza proporcjonalne obniżenie wysokości czternastki
- osoby, które przekraczają próg 4 678,91 zł brutto miesięcznie – nie otrzymują czternastej emerytury
Minimalna kwota czternastki wynosi 50 zł brutto. Również to świadczenie wypłacane jest automatycznie, bez wniosków, jednak podlega limitom dochodowym, które co roku są aktualizowane.
Darmowe leki i wyroby medyczne – ulga dla portfela seniora
Kolejnym istotnym przywilejem jest dostęp do darmowych leków, środków żywieniowych specjalnego przeznaczenia oraz wyrobów medycznych. Uprawnienia te przysługują:
- osobom powyżej 65. roku życia
Lista obejmuje aktualnie ponad 3 800 preparatów, w tym:
- leki przeciwbólowe, przeciwzakaźne, na nadciśnienie, cukrzycę, schorzenia neurologiczne
- szczepionki, w tym m.in. przeciw grypie
- leki immunostymulujące i immunosupresyjne
- preparaty hormonalne, hipoglikemizujące, okulistyczne
Wiele z tych leków wcześniej objętych było tylko częściową refundacją, dlatego rozszerzenie listy darmowych leków znacząco obniża koszty leczenia dla seniorów.
Dodatek pielęgnacyjny – wsparcie dla osób niesamodzielnych i najstarszych
Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobom całkowicie niezdolnym do pracy i samodzielnej egzystencji oraz wszystkim osobom, które ukończyły 75 lat. W 2025 roku dodatek ten:
- został zwaloryzowany 1 marca i wynosi 348,22 zł miesięcznie
- jest wypłacany automatycznie osobom po ukończeniu 75. roku życia
- wymaga złożenia wniosku w ZUS w przypadku osób niezdolnych do pracy przed 75. rokiem życia
Dodatek wypłacany jest razem z emeryturą i również podlega corocznej waloryzacji, tak jak inne świadczenia.
Jak nie przegapić pieniędzy? Przypomnienie o obowiązkach formalnych
Chociaż wiele z wymienionych świadczeń przyznawanych jest automatycznie, warto pamiętać o sytuacjach, w których konieczne jest złożenie wniosku:
- dodatek pielęgnacyjny przed ukończeniem 75. roku życia
- orzeczenie o niezdolności do pracy – na podstawie decyzji lekarza orzecznika ZUS
- świadczenia rodzinne lub zasiłki opiekuńcze mogą wymagać odrębnych procedur
ZUS i Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej regularnie aktualizują wykazy uprawnień, dlatego seniorzy – lub ich opiekunowie – powinni śledzić komunikaty i korzystać z doradztwa placówek ZUS lub MOPS.
Perspektywa na przyszłość
W 2025 roku system świadczeń dla seniorów w Polsce nadal opiera się na zasadzie wsparcia finansowego i opieki zdrowotnej. Można się jednak spodziewać dalszych zmian – zarówno w wysokości dodatków, jak i ich dostępności. W związku ze starzejącym się społeczeństwem oraz presją inflacyjną, rząd i instytucje społeczne analizują możliwości poszerzenia katalogu ulg i świadczeń.
Dla osób po 65. roku życia oznacza to konieczność czujnego śledzenia przepisów oraz regularnego kontaktu z instytucjami państwowymi, by maksymalnie wykorzystać przysługujące prawa.
