Od początku 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odnotował ponad 800 tysięcy wniosków o nową formę wsparcia – rentę wdowią. Nowe świadczenie umożliwia łączenie emerytury z rentą rodzinną po zmarłym małżonku. Pierwsze wypłaty rozpoczną się już 1 lipca 2025 roku.
Na czym polega renta wdowia? Przełom w systemie świadczeń
Wprowadzone z początkiem 2025 roku przepisy radykalnie zmieniają zasady wypłaty świadczeń dla owdowiałych seniorów. Dotychczas osoby, które straciły współmałżonka, mogły pobierać tylko jedno świadczenie: własną emeryturę lub rentę rodzinną po zmarłym. Wybór zazwyczaj padał na wyższe z nich.
Nowa ustawa umożliwia łączenie tych świadczeń, choć z określonymi ograniczeniami:
- 85% renty rodzinnej + 15% własnej emerytury, lub
- 100% własnej emerytury + 15% renty rodzinnej
Decyzję o wyborze wariantu podejmuje sam wnioskodawca, kierując się maksymalizacją korzyści.
800 tysięcy wniosków. Kobiety stanowią większość
Zainteresowanie nowym rozwiązaniem okazało się olbrzymie już od stycznia 2025 roku, kiedy to wpłynęło ponad 309 tysięcy wniosków. W maju ich liczba sięgnęła kolejnych 50 tysięcy, a łącznie przekroczyła już 800 tysięcy. Z danych ZUS wynika, że aż 89% wnioskodawców to kobiety – co jest zgodne z prognozami ekspertów, wskazujących, że to właśnie seniorki najczęściej doświadczają wdowieństwa i utraty części dochodów gospodarstwa domowego.
Kiedy i ile? Terminy oraz limity wypłat
Choć składanie wniosków jest możliwe od stycznia, pierwsze wypłaty świadczeń nastąpią dopiero od 1 lipca 2025 roku. Istotne jest, że data złożenia wniosku wpływa na moment uzyskania prawa do świadczenia:
- Wnioski złożone do 31 lipca 2025 r. – prawo do świadczenia przysługuje od lipca,
- Wnioski złożone od 1 sierpnia 2025 r. – świadczenie przysługuje od miesiąca złożenia.
Maksymalna kwota łączonych świadczeń została ograniczona do trzykrotności najniższej emerytury, czyli do 5636,73 zł brutto. Limit ten obowiązuje od 1 marca 2025 do 28 lutego 2026 roku i podlega corocznej waloryzacji.
Przykład: Osoba otrzymująca 5700 zł emerytury brutto nie będzie mogła skorzystać z renty wdowiej, ponieważ przekracza obowiązujący limit.
Co z przyszłością świadczenia? Planowane zmiany od 2027 roku
Ustawa przewiduje stopniowe zwiększanie udziału drugiego świadczenia. Od 1 stycznia 2027 roku udział ten wzrośnie z obecnych 15% do 25%, co oznacza dodatkową korzyść finansową dla beneficjentów. Zmiana ta ma charakter systemowy i jest częścią szerszej reformy wsparcia socjalnego dla owdowiałych osób starszych.
Kto może skorzystać? Warunki przyznania świadczenia
Aby uzyskać prawo do renty wdowiej, trzeba spełnić łącznie kilka warunków:
- Wiek: kobieta musi mieć ukończone 60 lat, a mężczyzna 65 lat,
- Trwanie związku: do dnia śmierci małżonka obowiązywała wspólność majątkowa,
- Uprawnienie: prawo do renty rodzinnej musi być nabyte po ukończeniu 55 lat przez kobietę lub 60 przez mężczyznę,
- Brak nowego małżeństwa – osoba nie może pozostawać w związku małżeńskim.
Wysokość świadczenia zależy od wyboru wariantu i kwot bazowych emerytury i renty rodzinnej. W przypadku wątpliwości ZUS uruchomił specjalny kalkulator i ankietę weryfikującą kwalifikację do świadczenia – są dostępne na platformie PUE ZUS.
Uwzględniane i nieuwzględniane dodatki
Przy wyliczaniu sumy świadczeń brane są pod uwagę także niektóre dodatki:
Uwzględniane:
- dodatek pielęgnacyjny,
- ekwiwalent węglowy,
- świadczenia wypłacane z zagranicy.
Nieuwzględniane:
- 500 plus dla niesamodzielnych,
- świadczenie wspierające.
Eksperci: Renta wdowia to krok w dobrą stronę, ale reforma emerytalna dopiero się zaczyna
Specjaliści ds. polityki społecznej przyznają, że renta wdowia jest potrzebnym wsparciem dla owdowiałych seniorów, szczególnie tych, którzy przez lata wspierali domowe finanse, lecz po utracie małżonka pozostali z ograniczonym dochodem.
„To świadczenie nie rozwiąże wszystkich problemów systemu emerytalnego, ale jest realnym wsparciem dla jednej z najbardziej wrażliwych grup społecznych” – ocenia dr hab. Maria Nowacka, ekspertka ds. zabezpieczenia społecznego.
Jednocześnie zwraca się uwagę, że rosnąca liczba osób starszych i niski przyrost naturalny stawiają przed systemem poważne wyzwania. Reforma renty wdowiej może być wstępem do szerszej przebudowy systemu emerytalnego w Polsce.
Jak i gdzie złożyć wniosek?
Wniosek o rentę wdowią można złożyć:
- w każdej placówce ZUS,
- przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE ZUS),
- za pośrednictwem poczty.
Zalecane jest wcześniejsze przygotowanie dokumentów i zapoznanie się z warunkami, co przyspieszy proces rozpatrywania. Zainteresowanie świadczeniem pokazuje, że wielu seniorów aktywnie poszukuje sposobów na poprawę swojej sytuacji materialnej.
