Ponad 800 tysięcy wniosków w pięć miesięcy, przeciążony ZUS i świadczenia sięgające prawie 6 tysięcy złotych miesięcznie – to bilans pierwszego półrocza działania renty wdowiej, jednego z najbardziej przełomowych rozwiązań w polskim systemie emerytalnym od lat. Ministerstwo Rodziny potwierdza skalę zainteresowania, jednak pierwsze wypłaty zaplanowano dopiero na 1 lipca 2025 roku.
Przełom w systemie emerytalnym
Renta wdowia to nowe świadczenie dla osób, które straciły małżonka, pozwalające na częściowe łączenie emerytury własnej z rentą rodzinną po zmarłym partnerze. Wcześniej seniorzy musieli wybierać tylko jedno z tych świadczeń, co często prowadziło do drastycznego spadku dochodów – szczególnie dotkliwego dla kobiet.
Nowe przepisy umożliwiają pobieranie:
- pełnej renty rodzinnej (85%) oraz 15% emerytury własnej lub
- pełnej emerytury własnej oraz 15% renty rodzinnej.
ZUS udostępnił specjalny kalkulator, który pomaga wybrać korzystniejszą opcję.
Skala zainteresowania przerosła oczekiwania
Od momentu uruchomienia przyjmowania wniosków w styczniu 2025 roku do końca maja wpłynęło już ponad 800 000 wniosków. Tylko w pierwszym miesiącu system przyjął ponad 309 tys. zgłoszeń, a w maju – ponad 50 tys. Mimo stopniowego spadku, zainteresowanie nadal utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie.
Kobiety stanowią aż 89% wszystkich wnioskodawców, co jednoznacznie potwierdza strukturalny problem nierówności w systemie emerytalnym. Wynika to z faktu, że kobiety przez całe życie zawodowe zarabiały średnio mniej, pracowały krócej i częściej korzystały z przerw w zatrudnieniu.
Świadczenia dopiero od lipca
Pierwsze pieniądze trafią do seniorów od 1 lipca 2025 roku, niezależnie od tego, kiedy wniosek został złożony – o ile nastąpiło to do końca lipca. W takim przypadku przysługuje wyrównanie za lipiec, nawet jeśli dokumenty wpłyną dopiero 31 lipca.
Natomiast wnioski złożone od sierpnia 2025 roku będą skutkować wypłatami od miesiąca złożenia, bez wyrównania za poprzednie miesiące. To oznacza, że osoby niezdecydowane mogą stracić nawet jedno pełne świadczenie, jeśli nie złożą dokumentów na czas.
Maksymalna kwota i limity
Renta wdowia może wynosić maksymalnie 5636,73 zł brutto miesięcznie, czyli trzykrotność najniższej emerytury obowiązującej w okresie marzec 2025 – luty 2026.
Jednak nie każdy otrzyma pełną kwotę. Istnieje górny limit łączonych świadczeń – jeśli przekroczą one trzykrotność minimalnej emerytury, nadwyżka zostaje potrącona. Osoby z już wysoką emeryturą (powyżej ok. 5700 zł) mogą być całkowicie wyłączone z prawa do świadczenia wdowiego.
Do limitu wlicza się:
- dodatek pielęgnacyjny,
- ekwiwalent węglowy,
- świadczenia zagraniczne.
Nie są uwzględniane natomiast:
- świadczenie wspierające,
- „500 plus dla niesamodzielnych”.
Kto ma prawo do renty wdowiej?
Aby ubiegać się o świadczenie, trzeba spełniać określone kryteria:
- wiek: kobieta min. 60 lat, mężczyzna min. 65 lat,
- prawo do dwóch świadczeń: własnego oraz renty rodzinnej,
- związek małżeński musiał trwać do chwili śmierci współmałżonka,
- prawo do renty rodzinnej musi zostać nabyte po ukończeniu 55 lat przez kobietę lub 60 lat przez mężczyznę,
- brak nowego małżeństwa – zawarcie kolejnego automatycznie pozbawia prawa do świadczenia.
Te kryteria wykluczają część osób, które owdowiały w młodszym wieku, ale nie spełniają progów wiekowych.
Kolejna podwyżka w 2027 roku
Program nie kończy się na aktualnych przepisach. Od 1 stycznia 2027 roku zapowiedziano zwiększenie drugiego komponentu świadczenia z 15 do 25 procent. W praktyce oznacza to wzrost comiesięcznych wypłat i dodatkową poprawę sytuacji finansowej owdowiałych seniorów.
To krok w kierunku pełniejszego wsparcia tej grupy społecznej i potwierdzenie długofalowego podejścia państwa do problemu utraty dochodu po śmierci małżonka.
Jak sprawdzić uprawnienia i złożyć wniosek?
Na stronie internetowej ZUS dostępne są:
- formularz wniosku,
- interaktywny kalkulator korzyści,
- ankieta kwalifikacyjna, która pozwala sprawdzić uprawnienia.
Wnioski można składać:
- elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (PUE),
- osobiście w placówkach ZUS,
- za pośrednictwem pełnomocnika.
Dla osób, które mają trudności z obsługą systemów elektronicznych, ZUS przygotował punkty wsparcia technicznego oraz infolinię pomocową.
Perspektywa: trwałe wsparcie czy chwilowy sukces?
Renta wdowia, mimo że spóźniona o dekady, stanowi istotny krok ku bardziej sprawiedliwemu systemowi emerytalnemu. Skala zainteresowania pokazuje, że rozwiązanie odpowiada na rzeczywiste potrzeby społeczne. Kluczowym wyzwaniem pozostaje teraz sprawność obsługi przez ZUS, która – jak pokazują pierwsze miesiące – może być poważnie nadwyrężona.
W kolejnych latach kluczowe będzie monitorowanie, czy kolejne zapowiedziane zmiany – jak zwiększenie procentu drugiego świadczenia – przyniosą realną poprawę jakości życia najstarszych obywateli.
